Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

Της Ειρήνης Νίκαρη, φιλολόγου

Αποτελεί σημαντική παρακαταθήκη για μας τους Νεοέλληνες ο θησαυρός της γλώσσας μας. Η ομορφιά και η δύναμή της αναγνωρίζονται σήμερα παγκοσμίως, γι’ αυτό το λόγο και διδάσκονται στα σχολεία του εξωτερικού τόσο τα Αρχαία όσο και τα Νέα Ελληνικά.
Γλωσσολόγοι και άλλοι επιστήμονες, αλλά και όσοι ασχολούνται με τα θέματα της γλώσσας και τις παραδόσεις ενός λαού υποστηρίζουν ότι η γλώσσα είναι παράγων και φορέας πολιτισμού. Με την γλώσσα εκφράζονται τα νοήματα και ο σκέψεις των ανθρώπων, περιγράφονται και αναλύονται έννοιες και καταστάσεις, με την γλώσσα επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, με την γλώσσα μεταφέρεται ένας ολόκληρος πολιτισμός στις επόμενες γενιές. Γι’ αυτό και δίδουμε μεγάλη σημασία στην γλώσσα, ως παράγοντα και φορέα πολιτισμού. Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Τόλμη» ανέφερε ότι «το μέλλον της γλώσσας ενός λαού είναι ίδιο με το μέλλον του ίδιου του λαού».
Η γλώσσα ακόμη και στις πιο δύσκολες περιόδους αποτελούσε πάντα το προπύργιο του κάθε Έλληνα, όπως πολύ σωστά αναφέρει και ο Ελύτης «τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική, το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου...».
H έμφαση λοιπόν στη γλώσσα, εφόσον πρόκειται για σωστά οργανωμένη διδασκαλία της γλώσσας, δεν αποτελεί μόνο επαφή με τις λέξεις ως μέσο επικοινωνίας, αλλά και έμπρακτη επαφή με τα σύμβολα έκφρασης της σκέψης και της όλης δράσης ενός λαού, δηλαδή οδό άμεσης πρόσβασης σ' έναν πολιτισμό.
Αποτελεί το κυριότερο εργαλείο, αλλά και ένα από τα σπουδαιότερα στοιχεία του πολιτισμού, αφού μέσω αυτής εκφράζονται και διαδίδονται αξίες, διατυπώνονται ιδέες και κοινωνικοποιούνται οι γνώσεις. Η επιστήμη, η φιλοσοφία, γενικότερα η προσπάθεια του ανθρώπου να ερμηνεύσει τον εαυτό του και τον κόσμο ενισχύθηκαν από το λόγο και τα υψηλά νοήματα που μπορεί να αποδώσει.
Δεν είναι λοιπόν η γλώσσα απλώς μια μορφή επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, αλλά κυρίως και προ παντός είναι φορέας πολιτισμού. Όπως με τις ανασκαφές βρίσκουμε τα στοιχεία του πολιτισμού του παρελθόντος, έτσι και με την γλώσσα μπορούμε να δούμε τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής των κοινωνιών της εποχής εκείνης. Απώλεια μιας γλώσσας ή μιας γραφής της συνίσταται με την απώλεια ενός πολιτισμού.
Και αυτό, βέβαια, δείχνει το πώς πρέπει να σεβόμαστε την γλώσσα, να μη την υπονομεύουμε, αλλά και να την ενισχύουμε ποικιλοτρόπως. Ιδιαίτερα σήμερα, που παρατηρείται μια λεξιπενία, καθώς το λεξιλόγιο των σύγχρονων Ελλήνων έχει πτωχύνει. Οι άνθρωποι έχουν περιορίσει την γλώσσα που μιλούν σε έναν μικρό αριθμό λέξεων και έτσι με διαφόρους τρόπους η γλώσσα υποβαθμίζεται, αφού μάλιστα τις περισσότερες φορές βάλλεται και από ξένες γλωσσικές επιδράσεις.
Δυστυχώς όμως τη σημερινή εποχή, με τα τόσα προβλήματα που ταλανίζουν τον κόσμο είναι ορατή σε μεγάλο βαθμό η αποστροφή του Έλληνα για τη μελέτη ή την παρακολούθηση εκδηλώσεων λόγου ή εκδηλώσεων πολιτιστικού χαρακτήρα π.χ. διαλέξεις, θέατρο κτλ και η εμμονή του στο υλιστικό πρότυπο ζωής, επηρεάζοντας έτσι άμεσα την ποιότητα του λόγου σε ευρύτερο επίπεδο.
Γίνεται αντιληπτό ότι η κατάλληλη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, εντός και εκτός Ελλάδος, αποτελεί οδό πρόσβασης και γνωριμίας με τον ελληνικό πολιτισμό. Ας αναλογιστούμε όχι μόνο οι φιλόλογοι, αλλά και κάθε σκεπτόμενος Έλληνας που σέβεται και θαυμάζει το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας, τις ευθύνες που μας «βαρύνουν» και ας προσπαθήσουμε μέσω της τέχνης να μεταλαμπαδεύσουμε τη γλώσσα μας στα πέρατα του κόσμου.