Το δίλημμα

 Του Βασίλη Παπαγιαννίδη, φοιτητή Νομικής

Από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας ο ηττημένος σε πόλεμο στρατιώτης ή ηγέτης ερχόταν αντιμέτωπος με ένα δίλημμα. Να διατηρήσει την αξιοπρέπειά του πολεμώντας μέχρι τέλους ή αυτοκτονώντας ή να παραδοθεί για να σώσει τη ζωή του. Παραδείγματα κι από τις δυο περιπτώσεις ποικίλλουν.

Το Μάρτιο του 1945 οι Αμερικάνοι έσπασαν τη γερμανική άμυνα ανατολικά του Ρήνου στην περιοχή της Ρουρ. Ο Γερμανός διοικητής, στρατάρχης Μόντελ δεν πρόλαβε να διαφύγει από τον κλοιό και μένοντας πιστός στις αρχές του αυτοπυροβολήθηκε. Αντίθετα δύο χρόνια πριν στο Στάλινγκραντ της ΕΣΣΔ ο Γερμανός στρατάρχης Πάουλους όντας περικυκλωμένος από τους Σοβιετικούς αποφάσισε να παραδοθεί λέγοντας χαρακτηριστικά «Δεν πρόκειται να αυτοπυροβοληθώ για χάρη ενός Βοημού δεκανέα (εννοώντας τον Χίτλερ)»

Ένα ακόμη παλαιότερο παράδειγμα είναι η περίπτωση του Σαμουράι Μοτοτάντα στην Ιαπωνία. Το φθινόπωρο του 1600 ο Μοτοτάντα με εκατό άνδρες υπερασπιζόταν το κάστρο Φουσίμι ενάντια σε πολλές χιλιάδες στρατιώτες. Φυσικά η μάχη ήταν άνιση και η άμυνα σύντομα κατέρρευσε. Ο Μοτοτάντα θεωρώντας πως είχε ντροπιάσει τον άρχοντά του, ο οποίος του είχε αναθέσει την υπεράσπιση του κάστρου, έκανε χαρακίρι.

Στην Ελλάδα παραδείγματα αυτοθυσίας υπάρχουν άφθονα. Από τη μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ. μέχρι τη μάχη των οχυρών το 1941. Οι Έλληνες είχαν τόσο βαθιά ριζωμένη την αίσθηση του καθήκοντος απέναντι στην Πατρίδα που έδιναν τη ζωή τους γι’αυτήν. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ βλέποντας πως είχε απομείνει να μάχεται μόνος τους Οθωμανούς φώναξε «Η Πόλη έπεσε κι εγώ ακόμα ζω; Μα δεν υπάρχει ένας χριστιανός να μου πάρει το κεφάλι;». Οι Σουλιώτισσες έπεσαν στο Ζάλογγο για να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων. Η Πηνελόπη Δέλτα αυτοκτόνησε όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα. Όλοι αυτοί είναι ήρωες της χώρας γιατί έδωσαν τη ζωή τους γι’αυτήν.

Ωστόσο υπήρχαν και αυτοί που προτίμησαν την παράδοση, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Γεώργιο Τσολάκογλου, ο οποίος έσπευσε να υπογράψει συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς το 1941 και βέβαια για τις υπηρεσίες του αυτές οι Γερμανοί τον «διόρισαν» πρωθυπουργό της κατοχικής κυβέρνησης.

Κι εδώ έρχεται το δίλημμα στον σημερινό πρωθυπουργό. Η χώρα βρίσκεται σε πολύ σοβαρή οικονομική κατάσταση και δίνει μάχη για να κρατηθεί. Ο πρωθυπουργός θα επιλέξει να παλέψει μέχρις εσχάτων σαν Παλαιολόγος για το συμφέρον της χώρας μιμούμενος τους λαμπρούς ήρωες του παρελθόντος ή θα διαλέξει να την παραδώσει στους εχθρούς της σαν Τσολάκογλου για να αποκομίσει κάποια πρόσκαιρα οφέλη; Όλοι θέλουμε να διαλέξει το πρώτο αλλά όλοι φοβόμαστε ότι τείνει προς το δεύτερο και αυτό σημαίνει πως η χώρα οδεύει προς νέα κατοχή…