Παρακείμενος-Υπερσυντέλικος οδοντικόληκτων, χειλικόληκτων και ουρανικόληκτων ρημάτων

Παρακείμενος-Υπερσυντέλικος ενεργητικής φωνής

      Οδοντικόληκτα ρήματα (χαρακτήρας τ, δ, θ): Σχηματίζουν παρακείμενο και υπερσυντέλικο ενεργητικής φωνής με κατάληξη –κα, -κειν αντίστοιχα.

π.χ. πείθω: πέπεικα, ἐπεπείκειν

ü  Το ίδιο ισχύει και για τα ρήματα σε –ίζω.

π.χ. κομίζω: κεκόμικα, ἐκεκομίκειν

      Χειλικόληκτα ρήματα (χαρακτήρας π, β, φ): Σχηματίζουν παρακείμενο και υπερσυντέλικο ενεργητικής φωνής χωρίς το χρονικό χαρακτήρα κ. Μετατρέπουν το ψιλό ή μέσο χαρακτήρα του ρηματικού θέματος στο αντίστοιχο δασύ. Δηλαδή, ο χαρακτήρας π ή β τρέπεται σε φ.

π.χ. κόπτω: κέκοφα, ἐκεκόφειν

τρίβω: τέτριφα, ἐτετρίφειν

γράφω: γέγραφα, ἐγεγράφειν

      Ουρανικόληκτα ρήματα (χαρακτήρας κ, γ, χ): Σχηματίζουν παρακείμενο και υπερσυντέλικο ενεργητικής φωνής χωρίς το χρονικό χαρακτήρα κ. Μετατρέπουν το ψιλό ή μέσο χαρακτήρα του ρηματικού θέματος στο αντίστοιχο δασύ. Δηλαδή, ο χαρακτήρας κ ή γ τρέπεται σε χ.

π.χ. διώκω: δεδίωχα, ἐδεδιώχειν

ü  Το ίδιο ισχύει και για τα ρήματα με ττ, σσ

π.χ. κηρύττω: κεκήρυχα, ἐκεκηρύχειν

Προσοχή: Συνήθως τα χειλικόληκτα-ουρανικόληκτα ρήματα που έχουν μπροστά από το χαρακτήρα του ρηματικού θέματος ε κατά τον σχηματισμό του παρακειμένου-υπερσυντελίκου ενεργητικής φωνής το μετατρέπουν σε ο.

π.χ. κλέπτω: κέκλοφα, ἐκεκλόφειν

      τρέπω:τέτροφα, ἐτετρόφειν

αλλά   πλέκω: πέπλεχα, ἐπεπλέχειν

Παρακείμενος-Υπερσυντέλικος μέσης φωνής

Τα οδοντικόληκτα, χειλικόληκτα και ουρανικόληκτα ρήματα σχηματίζουν τον παρακείμενο και τον υπερσυντέλικο της μέσης φωνής ως εξής:

      ΟΔΟΝΤΙΚΟΛΗΚΤΑ (χαρακτήρας τ, δ, θ και ζ)

Οριστική:

·         παρακείμενος: πέπεισμαι, πέπεισαι, πέπεισται, πεπείσμεθα, πέπεισθε, πεπεισμένοι εἰσὶ(ν)

·         υπερσυντέλικος: ἐπεπείσμην, ἐπέπεισο, ἐπέπειστο, ἐπεπείσμεθα, ἐπέπεισθε, πεπεισμένοι ἦσαν

          Προστακτική:

·         παρακείμενος: -, πέπεισο, πεπείσθω, - πέπεισθε, πεπείσθων (πεπείσθωσαν)

Απαρέμφατο:

·         παρακείμενος: πεπεῖσθαι

Μετοχή:

·         παρακείμενος: πεπεισμένος, πεπεισμένη, πεπεισμένον

      ΧΕΙΛΙΚΟΛΗΚΤΑ (χαρακτήρας π, β, φ και πτ)

Οριστική:

·         παρακείμενος: γέγραμμαι, γέγραψαι, γέγραπται, γεγράμμεθα, γέγραφθε, γεγραμμένοι εἰσὶ(ν)

·         υπερσυντέλικος: ἐγεγράμμην, ἐγέγραψο, ἐγέγραπτο, ἐγεγράμμεθα, ἐγέγραφθε, γεγραμμένοι ἦσαν

          Προστακτική:

·         παρακείμενος: -, γέγραψο, γεγράφθω, - γέγραφθε, γεγράφθων (γεγράφθωσαν)

Απαρέμφατο:

·         παρακείμενος: γεγράφθαι

Μετοχή:

·         παρακείμενος: γεγραμμένος, γεγραμμένη, γεγραμμένον

      ΟΥΡΑΝΙΚΟΛΗΚΤΑ (χαρακτήρας κ, γ, χ και ττ, σσ)

Οριστική:

·         παρακείμενος: πέπραγμαι, πέπραξαι, πέπρακται, πεπράγμεθα, πέπραχθε, πεπραγμένοι εἰσὶ(ν)

·         υπερσυντέλικος: ἐπεπράγμην, ἐπέπραξο, ἐπέπρακτο, ἐπεπράγμεθα, ἐπέπραχθε, πεπραγμένοι ἦσαν

          Προστακτική:

·         παρακείμενος: -, πέπραξο, πεπράχθω, - πέπραχθε, πεπράχθων (πεπράχθωσαν)

Απαρέμφατο:

·         παρακείμενος: πεπρᾶχθαι

Μετοχή:

·         παρακείμενος: πεπραγμένος, πεπραγμένη, πεπραγμένον

Προσοχή: Τα ρήματα στρέφω, τρέπω και τρέφω τρέπουν το ε του ρηματικού θέματος σε α κατά τον σχηματισμό του παρακειμένου και του υπερσυντελίκου της μέσης φωνής. Δηλαδή:

ü  στρέφω: ἔστραμμαι, ἐστράμμην

ü  τρέπω: τέτραμμαι, ἐτετράμμην

ü  τρέφω: τέθραμμαι, ἐτεθράμμην

Επιμέλεια: Σόνια Σιούτη, φιλόλογος