Επαναληπτικές ασκήσεις στο Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής

Επιλεγμένες ασκήσεις από το http://www.study4exams.gr/

Να βρεθούν τα υποκείμενα των ρημάτων / απαρεμφάτων / μετοχών.

1. Ὃ πάντες ἐθρύλουν τέως γέγονεν αὐτόματον.
2. ῾Ο ἔμφρων νομοθέτης ἄν μᾶλλον παρακελεύοιτο τοῖς πρεσβυτέροις αἰσχύνεσθαι τοὺς νέους.
3. Παρακαλέσαντες ἀλλήλους ἀποδῶμεν τὰ τροφεῖα τῇ πατρίδι.
4. ῾Ηδύ ἐστι τὸ ἔχειν χρήματα.
5. Καθ' ἑκάστους ἐκαλοῦντο Ἕλληνες.
6. Τὸν εὖ ποιοῦνθ' ἕκαστος ἡδέως ὁρᾶ.
7. Τοῖς ἰδιώταις ἔξεστι τὰς δαπάνας συντέμνειν.
8. ῾Ο δὲ ὡμολόγησε ταῦτα ποιήσειν.
9. Περικλῆς παρελθὼν ἔλεξε τοιάδε.
10. Διὸ δὴ καὶ κατηγοροῦσίν τινες ἡμῶν ὡς οὐκ ὀρθῶς βουλευομένων.
11. ᾿Εδέοντο Κῦρον προστάτην γενέσθαι.
12. Κῦρος ὑπέσχετο ἀνδρὶ ἑκάστῳ δώσειν πέντε ἀργυρίου μνᾶς.
13. ᾿Αλλ' ἔχετε μὲν με οὔτε φεύγοντα λαβόντες οὔτε ἀποδιδράσκοντα.
14. ῾Ομοῦ μὲν ὄντες πολλοὶ δοκεῖτε ἄν μοι καὶ ἔντιμοι εἶναι καὶ ἔχειν τὰ ἐπιτήδεια.
15. Οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι ἀσκοῦντες ἔργα ἀρετῆς διετέλεσαν.
16. ῾Η πόλις αὐτοῖς οὐκ ἐπιτρέψει παραβαίνουσι τοῖς νόμοις.

Να εντοπίσετε στις παρακάτω προτάσεις τα αντικείμενα των ρηματικών τύπων:

1.1. Ὧν μεμνημένοι καὶ ἐμοὶ καὶ τῷ πατρὶ βοηθήσατε καὶ τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις καὶ τοῖς ὅρκοις οἷς ὀμωμόκατε. 
1.2. Ἐννοεῖσθ’ ὡς ὁ μὲν ἐπιθυμεῖ δόξης. 
1.3. Πρὸς τί με ταῦτ’ ἐρωτᾷς; 
1.4. Αἰσχίνης τοίνυν τοσοῦτον ὑπερβέβληκεν ἅπαντας ἀνθρώπους ὠμότητι καὶ συκοφαντίᾳ, ὥστε καὶ ὧν αὐτὸς ὡς ἀτυχημάτων ἐμέμνητο, καὶ ταῦτ’ ἐμοῦ κατηγορεῖ. 
1.5. Ἐγὼ νομίζω χάριν ὑμᾶς τοῖς θεοῖς ὀφείλειν.

Να αναγνωρίσετε το είδος των γενικών κατηγορηματικών στις επόμενες προτάσεις.

·         Χαλκηδών βασιλέως ἐστίν.

·         Τοιούτων μέν ἐστε προγόνων.

·         Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων.

·         Οὗτος δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα.

·         Χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν.

·         Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου.

Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε το είδος της δοτικής προσωπικής στις παρακάτω προτάσεις. 

1. Ἐκέλευσε […] στεφανοῦσθαι πάντας τῷ θεῷ. 
2. Καί μοι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μὴ θορυβήσητε. 
3. Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ εἰσπλέοντι τὸν Ἰόνιον κόλπον. 
4. Σκέψασθε εἰ ἄρα ἐπ' ἀνδρείᾳ ὑμῖν μέγα φρονητέον. 
5. Λυπηρόν ἐστι παισὶν ὀρφανοὺς γεγενῆσθαι πατρός. 
6. Ἐτύγχανον λέγων ὅτι πολλαὶ καὶ καλαὶ ἐλπίδες ἡμῖν εἶεν σωτηρίας. 
7. Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε. 
8. Πόλει εὐτυχοῦντες οἱ κακοὶ νόσος εἰσίν. 
9. Ὠφελητέα σοι ἡ πόλις ἐστιν. 
10. Ὦ μῆτερ, ὡς καλός μοι ὁ πάππος. 
11. Ἄν τίς σοι τῶν οἰκετῶν ἀποδρᾷ.

Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη των επομένων προτάσεων σε παθητική.

α. Οἱ Φαρσάλιοι παρακατέθεντο αὐτῷ τὴν ἀκρόπολιν (οι Φαρσαλινοί τού παρέδωσαν την ακρόπολη).
β. Οὐδένα πώποτε ἀπεστέρησα χάριτος (= ποτέ μέχρι τώρα δεν στέρησα από κάποιον την ευγνωμοσύνη μου).
γ. Τὰ μαθήματα ταῦτα ἀποτρέπει γε τοὺς νεωτέρους πολλῶν ἁμαρτημάτων (= τα μαθήματα αυτά αποτρέπουν βέβαια τους νεότερους από πολλά παραστρατήματα).
δ. Ἐστρατήγει δὲ αὐτῶν Λακεδαιμόνιός τε ὁ Κίμωνος (= στρατηγός τους ήταν ο Λακεδαιμόνιος ο γιος του Κίμωνα).
ε. Τοὺς αὑτῶν ὑεῖς διδάσκουσιν (= μορφώνουν τα παιδιά τους).
στ. Τὴν τοιαύτην δύναμιν ἀνδρείαν ἐγὼ καλῶ (= μια τέτοια δύναμη προσωπικά την αποκαλώ ανδρεία).
ζ. Χρὴ πάντας ἀμύνειν τῇ πόλει (= Όλοι έχουν την ηθική υποχρέωση να υπερασπίζουν την πόλη).
η. Ἀπέτεμον τῶν στρατηγῶν τὰς κεφαλὰς (= έκοψαν τα κεφάλι των στρατηγών).
θ. Ἐπέτρεψαν τοῖς ἐννέα ἄρχουσι τὴν φυλακὴν (= ανέθεσαν τη φρούρηση στους εννέα άρχοντες.)

Ιδιαιτερότητες των ασκήσεων η και θ.

1.       Κατά την μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική, στα παθητικά των ρημάτων ἀποτέμνω,ἀποκόπτω, ἐκκόπτω τινός τι (λ.χ. τὴν κεφαλήν, τὴν χεῖρα) τρέπεται, συνήθως, αντίθετα βέβαια με τον κανόνα, σε υποκείμενο η γενική κτητική και όχι το σε αιτιατική αντικείμενο. Τα παθητικά τους είναι ἀποτέμνεται, ἀποκόπτεται, ἐκκόπτεταί τίς τι ή τινός τι.

2.       Κατά την μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική, στα παθητικά των ρημάτων ἐπιτάσσω,ἐπιτρέπω τινί τι τρέπεται, συνήθως, αντίθετα βέβαια με τον κανόνα, σε υποκείμενο το σε δοτική πτώση έμμεσο αντικείμενο και όχι το σε αιτιατική άμεσο αντικείμενο. Τα παθητικά τους είναι ἐπιτάσσεται,ἐπιτρέπεταί τίς τι ή τινί τι.

Να χαρακτηρίσετε τη συντακτική θέση του άναρθρου απαρεμφάτου στα παρακάτω παραδείγματα. 

1.1. Κροῖσος ἐνόμιζε ἑαυτὸν εἶναι ἀνθρώπων ἁπάντων ὀλβιώτατον. 
1.2. Εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης. 
1.3. Τὸ κακῶς ποιεῖν ἐστι ἀδικεῖν. 
1.4. Ἐπεθύμει γενέσθαι ἀνὴρ τὰ μεγάλα πράττειν ἱκανός. 
1.5. Δημοσθένης μὲν ἦν δεινότατος λέγειν καὶ πολλάκις παρεῖχεν ἑαυτὸν συμβουλεύειν τοῖς Ἀθηναίοις. 
1.6. Ξενοφῶν καὶ Χειρίσοφος διεπράξαντο, ὥστε λαβεῖν τοὺς νεκρούς.

Να βρείτε τα έναρθρα απαρέμφατα στα παρακάτω παραδείγματα και να τα χαρακτηρίσετε ως προς τον συντακτικό τους ρόλο: 

1.1. Οὐκ ἄρα τὸ χαίρειν ἐστὶν εὖ πράττειν. 
1.2. Ὥρμησαν εἰς τὸ διώκειν. 
1.3. Εἰς τοῦτο ἐλήλυθε τοῦ νομίζειν. 
1.4. Βασιλέως ἀγαθοῦ τοῦτο ἔργον ἐνόμιζε, τὸ τοὺς ἀρχομένους ὡς πλεῖστα ἀγαθὰ ποιεῖν. 
1.5. Ἀπέγνωκα τοῦ μάχεσθαι. 
1.6. Τὸ σπεύδειν δέ σοι παραινῶ.

Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε τις επιρρηματικές μετοχές στις παρακάτω προτάσεις:

1. Ἕλλην ὢν Ἕλληνας ἀδικεῖ. 
2. Ἀρταξέρξου βασιλεύοντος Κῦρος ἐπὶ Σοῦσα ἐστράτευσεν. 
3. Ἀλλὰ τί δὴ ὑμᾶς ἐξὸν ἀπολέσαι οὐκ ἐπὶ τοῦτο ἤλθομεν. 
4. Ταῦτα ἐποίουν γενομένου σκότους. 
5. Ἐπαιάνιζον ἅμα πλέοντες. 
6. Ἔστησαν τρόπαιον ὡς νενικηκότες. 
7. Καὶ διὰ τοῦτο ὀργισθεὶς Ἀπόλλων κτείνει Κύκλωπας. 
8. Οἱ Θηβαῖοι συνεκάλεσαν ἀπὸ τῶν πόλεων ἁπασῶν ἀκουσομένους τῆς παρὰ βασιλέως ἐπιστολῆς. 
9. Οἱ Ἕλληνες παρεσκευάζοντο ὡς δεξόμενοι αὐτόν. 
10. Ἐλθόντος τοῦ θανάτου οὐδεὶς βούλεται ἀποθανεῖν. 
11. Νικήσαντες ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε. 
12. Οἱ βάρβαροι ἀπῆλθον οὐδὲν ἀποκρινόμενοι. 
13. Ἐπορεύοντο κατοψόμενοι τοὺς πολεμίους. 
14. Καὶ γὰρ ὡς ἐγὼ οἶμαι, ὀνήσεσθε ἀκούοντες. 
15. Τοιαῦτα αὐτοῖς τὸ μέγεθος καὶ τοσαῦτα τὸ πλῆθος εἴργασται, ὥστε μήτ’ ἂν ψευδόμενον δεινότερα τῶν ὑπαρχόντων κατηγορῆσαι. 
16. Οὕτω περὶ µικρῶν ἐκινδυνεύοµεν ἐξὸν ἀδεῶς πολλὰ κεκτῆσθαι. 
17. Καὶ αἰσχρὸν τοὺς μὲν περὶ τὰ Τρωϊκὰ γενομένους μιᾶς γυναικὸς ἁρπασθείσης οὕτως ἅπαντας συνοργισθῆναι τοῖς ἀδικηθεῖσιν.

Να βρείτε τους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς στα παρακάτω παραδείγματα: 

1. Πέμπουσιν ἐπὶ τὸν ἕτερον στρατηγὸν τῶν ἐπὶ Θρᾴκης, Θουκυδίδην τὸν Ὀλόρου, ὃς τάδε ξυνέγραψεν. 
2. Tρία γάρ ἐστι τὰ μέγιστα ἃ διαφυλάττει καὶ διασῴζει τὴν δημοκρατίαν καὶ τὴν τῆς πόλεως εὐδαιμονίαν, πρῶτον μὲν ἡ τῶν νόμων τάξις, δεύτερον δ᾽ ἡ τῶν δικαστῶν ψῆφος, τρίτον δ᾽ ἡ τούτοις τἀδικήματα παραδιδοῦσα κρίσις. 
3. Ἅπας ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος […] φύσει καὶ νόμοις διοικεῖται. 
4. Ἐπὶ τὸν Εὐφράτην ποταμόν…
5. Ἅπασιν ἐξητασμένος φαίνεται, λέγω φράτερσι, συγγενέσι, δημόταις. 
6. Ὁ τοῦ θανάτου φόβος… 
7. Τοῦτο σκοποῦμεν, ὅπως ἡ φιλία πλεῖστον χρόνον συμμενεῖ. 
8. Κατέλαβον τὰς πόλεις ἐρήμους. 
9. Οὐκ ἐπὶ τούτῳ κάθηται ὁ δικαστής, ἐπὶ τῷ καταχαρίζεσθαι τὰ δίκαια. 
10. Δώδεκα μὲν ναυσὶ μόναις παρόντων Ἀθηναίων περὶ Ναύπακτον… 
11. Ὁ νόμος οὕτω τάττει, μὴ τὸν μάντιν τοῦ στρατηγοῦ ἄρχειν ἀλλὰ τὸν στρατηγὸν τοῦ μάντεως. 
12. Ἡ κατὰ νόμον τιμωρία… 
13. Πάντες ἀπῆλθον, οἱ μὲν ἐπὶ τὸν ποταμόν, οἱ δὲ ἐπὶ τὰ σκευοφόρα. 
14. Καὶ τὸ πάντων δεινότατον, ὑμεῖς μὲν τοῦτον οὐ προὔδοτε, […] οὗτος δ᾽ ὑμᾶς νυνὶ προδέδωκεν . 
15. Μνηστήρ μοι ἦν ποταμός, Ἀχελῶον λέγω. 
16. Ἀθηναῖος εἶ, πόλεως τῆς μεγίστης. 
17. Εἶχον τὰς ἀσπίδας ἐκκεκαλυμμένας. 
18. Οἱ δὲ πάντες μὲν οὐκ ἦλθον, οἳ ἦσαν Κύρῳ πιστότατοι. 
19. Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ, ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογά ἐστιν. 
20. Ὁρμισάμενοι δὲ ἐς Σύβοτα λιμένα τῆς ἠπείρου.

Να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τους ετερόπτωτους προσδιορισμούς στα παρακάτω παραδείγματα.

1.1. Τῶν κατηγόρων ὁ βουλόμενος παρελθὼν ἐλεγξάτω.
1.2. Ἐγὼ δ᾽ […] οὔτε ποσίν εἰμι ταχὺς οὔτε χερσὶν ἰσχυρός.
1.3. Συνεβάλοντο […] ναῦς δὲ πλείους τῶν ἄλλων συμμάχων.
1.4. Ἀρίσταρχος […] διάδοχος Κλεάνδρῳ.
1.5. Τραύματος πάλιν εἰσὶν γραφαί.
1.6. Κράτιστοι δ' ἂν τὴν ψυχὴν δικαίως κριθεῖεν. 
1.7. Ὑρκάνιοι μὲν πρῶτοι φίλοι ἡμῖν ἐγένοντο.
1.8. Τὸ πλῆθος τῶν νεῶν. 
1.9. Τυφλὸς τὰ τ᾽ ὦτα τὸν τε νοῦν τὰ τ᾽ ὄμματ᾽ εἶ.
1.10. Μέτοχός ἐστι τοῦ φόνου.
1.11. Ἀπέχουσα τῆς Ἀμφιπόλεως ἡμίσεος ἡμέρας μάλιστα πλοῦν.
1.12. Ἀμέτοχος τῷ πολέμῳ ἐστί.
1.13. Διὰ μέσου δὲ τῆς πόλεως ῥεῖ ποταμὸς Κύδνος ὄνομα, εὖρος δύο πλέθρων.
1.14. Τίς ἀνθρώπων οὐκ ἂν ἐδάκρυσεν; 
1.15. Τὴν παλαιὰν ἀρετὴν τῶν προγόνων.
1.16. Δεινὸς ταύτην τὴν τέχνην ἦν.
1.17. Ἀνάξιον ὑμῶν καὶ τῶν ὑπαρχόντων τῇ πόλει καὶ πεπραγμένων τοῖς προγόνοις.
1.18. Παυσανίας ἤρξατο εὔνους εἶναι τῷ δήμῳ. 
1.19. Ἑξήκοντα τάλαντα ἀσήμου ἀργυρίου. 
1.20. Διηγήσομαι ὑμῖν τοὺς ἄθλους τοῦ Θησέως.

Να επισημάνετε τους συγκρινόμενους όρους στις ακόλουθες προτάσεις και να αναφέρετε τον τρόπο εκφοράς του β΄ όρου σύγκρισης.

1.       Τίς ἂν καλλίων κρίσις τούτου γένοιτο ἢ ὡς ἐπολεμήσαμεν πρὸς ἀλλήλους;

2.       Ἀριστείδης δικαιότερος ἦν ἢ ὥστε τὸν τοῦ πλήθους φθόνον ἐκφυγεῖν.

3.       Πόλεμος ἔνδοξος εἰρήνης αἰσχρᾶς αἱρετώτερος.

4.       Σωκράτης παίζων οὐδὲν ἧττον ἢ σπουδάζων ἐλυσιτέλει τοῖς συνδιατρίβουσι.

5.       Ὅπλα ἔτι πλείω ἢ κατὰ τοὺς νεκροὺς ἐλήφθη.

6.       Ἐκείνων πολὺ μᾶλλον ἢ ἐμοῦ μᾶλλον κατηγορεῖς.

7.       Οὐδὲν ἄλλο σκοπεῖν ἀνθρώπῳ προσήκει ἀλλ’ ἢ τὸ βέλτιστον καὶ τὸ ἄριστον.

1.1.Να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε συντακτικά τα ρηματικά επίθετα στο παρακάτω απόσπασμα. 

1.2. Να μεταφράσετε το απόσπασμα.
Γέγονεν· ὁρατὸς γὰρ [ὁ πᾶς οὐρανὸς ἢ κόσμος] ἁπτός τέ ἐστιν καὶ σῶμα ἔχων, πάντα δὲ τὰ τοιαῦτα αἰσθητά, τὰ δ’ αἰσθητά, δόξῃ περιληπτὰ μετ’ αἰσθήσεως, γιγνόμενα καὶ γεννητὰ ἐφάνη. Τῷ δ’ αὖ γενομένῳ φαμὲν ὑπ’ αἰτίου τινὸς ἀνάγκην εἶναι γενέσθαι. Τὸν μὲν οὖν ποιητὴν καὶ πατέρα τοῦδε τοῦ παντὸς εὑρεῖν τε ἔργον καὶ εὑρόντα εἰς πάντας ἀδύνατον λέγειν· 
(Πλάτωνα, Τίμαιος 28b-c)

Να εντοπίσετε και να αναλύσετε συντακτικά τα ρηματικά επίθετα στα παρακάτω παραδείγματα.

1. Γιγνώσκω τοὺς τοιούτους ἀνθρώπους […] ἐξαιρετέους εἶναι (ἡμῖν) ἐκ τῆς στρατιᾶς. 
2. Τὸν θάνατον ἡμῖν μετ’ εὐδοξίας αἱρετέον ἐστίν.
3. Πειστέον μοι πατρὸς λόγοις . 
4. Τὸν βουλόμενον, ὡς ἔοικεν, εὐδαίμονα εἶναι σωφροσύνην μὲν διωκτέον καὶ ἀσκητέον .
5. Οὐ πάνυ ἡμῖν φροντιστέον τί ἐροῦσιν οἱ πολλοί.

Στις ακόλουθες προτάσεις αφού εντοπίσετε σε ποια από τα ρηματικά επίθετα εμφανίζεται η προσωπική σύνταξη με την παθητική σημασία και σε ποια η απρόσωπη σύνταξη με την ενεργητική σημασία, να τα επαναδιατυπώσετε με τις ισοδύναμες εκφράσεις τους (δεῖ + απαρέμφατο, ἄξιον – ἀνάξιον – δυνατόν - ἀδύνατόν ἐστι + απαρέμφατο):

1.       Ἀρετῆς σοι μεταδοτέον τοῖς πολίταις.

2.       Ὠφελητέα σοι ἡ πόλις ἐστί.

3.       Ἴσως οὖν ἡμῖν γε ἀρκτέον ἀπὸ τῶν ἡμῖν γνωρίμων.

4.       Οὐδὲ τοῖς ἱππεῦσι προσβατὸν ἦν.