Θετικός βαθμός
Για να σχηματίσουμε τον θετικό βαθμό ενός επιρρήματος που προέρχεται από επίθετο ακολουθούμε τα εξής βήματα:
1. Σχηματίζουμε τη γενική ενικού του επιθέτου στο αρσενικό γένος
π.χ. gratus γεν. grat -i, pulcher γεν. pulchr -i, liber γεν. liber -i, gravis γεν. grav -is, ferox γεν. feroc -is, impudens γεν. impudent -is, celer γεν. celer -is, acer γεν. acr -is, malus γεν. mal –i
2. Αφαιρούμε την κατάληξη -i (για τα επίθετα της β΄ κλίσης) ή
την κατάληξη -is (για τα επίθετα της γ΄ κλίσης).
3. Προσθέτουμε ως κατάληξη
o
στα επιρρήματα που προέρχονται από επίθετα της β΄
κλίσης το -e
o
στα επιρρήματα που προέρχονται από επίθετα της γ΄
κλίσης το -iter
o
στα επιρρήματα που προέρχονται από επίθετα της γ΄
κλίσης που λήγουν σε -ens (-entis), -ans (-antis), ers (-ertis) το -er
π.χ. grat -e, pulchr -e, liber -e, grav -iter, feroc -iter, impudent -er, celer -iter, acr -iter, mal –e
Συγκριτικός βαθμός
Ο συγκριτικός βαθμός του επιρρήματος ταυτίζεται με την αιτιατική ενικού του συγκριτικού βαθμού του ουδετέρου γένους του επιθέτου
π.χ. grat -ius, pulchr -ius, liber -ius, grav -ius, feroc -ius, impudent -ius, celer -ius, acr -ius, pe -ius
Υπερθετικός βαθμός
Ο υπερθετικός βαθμός του επιρρήματος σχηματίζεται από τον υπερθετικό βαθμό του επιθέτου με την κατάληξη –e
π.χ. gratissime, pulcherrime, liberrime, gravissime, ferocissime, impudentissime, celerrime, acerrime, pessime
|
επίθετο
|
επίρρημα
|
||
|
θετικός
|
συγκριτικός
|
υπερθετικός
|
|
|
gratus (grat -i)
pulcher (pulchr -i) liber (liber -i) gravis (grav -is) ferox (feroc -is) impudens (impudent -is) celer (celer -is) acer (acr -is) malus (mal -i) |
grat -e
pulchr -e liber -e grav -iter feroc -iter impudent -er celer -iter acr -iter mal -e |
grat -ius
pulchr -ius liber -ius grav -ius feroc -ius impudent -ius celer -ius acr -ius pe -ius |
gratissime
pulcherrime liberrime gravissime ferocissime impudentissime celerrime acerrime pessime |
Διαφορά στο σχηματισμό του θετικού βαθμού
|
επίθετο
|
επίρρημα
|
||
|
θετικός
|
συγκριτικός
|
υπερθετικός
|
|
|
bonus (bon -i)
facilis (facil -is) durus (dur -i) tristis (trist -is) mitis (mit -is) secretus (secret -i) |
bene
facile dure και duriter triste και tristiter mite και mititer secrete και secreto |
melius
facilius durius tristius mitius secretius |
optime
facillime durissime tristissime mitissime ― |
Τα επίθετα bonus, facilis, durus, tristis, mitis και secretus παρουσιάζουν κάποιες διαφορές στον σχηματισμό του θετικού βαθμού. Συγκεκριμένα:
Ανώμαλα παραθετικά επιρρημάτων
Τα παρακάτω επιρρήματα που συναντώνται στο σχολικό εγχειρίδιο (τα περισσότερα από τα οποία δεν παράγονται από επίθετα) σχηματίζουν με διαφορετικό τρόπο τους 3 βαθμούς
|
θετικός
|
συγκριτικός
|
υπερθετικός
|
|
multum (= πολύ)
|
plus
|
plurimum
|
|
non multum ή paulum (= λίγο)
|
minus
|
minime
|
|
magnopere (ή magno opere) (= πολύ)
|
magis
|
maxime
|
|
prope (= κοντά)
|
propius
|
proxime
|
|
diu (= πολύ χρόνο)
|
diutius
|
diutissime
|
|
prae (= πριν)
|
prius
|
primum/ primo
|
|
post (= ύστερα)
|
posterius
|
postremo/ postremum
|
|
satis (= αρκετά)
|
satius
|
―
|
|
supra (= πάνω)
|
superius
|
summe
|
Σχόλια