Είκοσι ασκήσεις συντακτικού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

Επιμέλεια ασκήσεων: Σόνια Σιούτη

1. Οἱ παρὰ τῶν Ἑλλήνων ἔπαινοι παῖδες αὐτῶν ἀθάνατοι ἔσονται.: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά όλους τους όρους.

2. ὑπὲρ τῆς ὑμετέρας αὐτῶν ἐλευθερίας: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τον υπογραμμισμένο τύπο.

3. Δοῦλοι γάρ εἰσι καὶ οὗτοι… οἱ μὲν λιχνειῶν, οἱ δὲ λαγνειῶν, οἱ δὲ οἰνοφλυγιῶν, οἱ δὲ φιλοτιμιῶν.: Να επισημάνετε τους ονοματικούς ομοιόπτωτους προσδιορισμούς και να τους χαρακτηρίσετε συντακτικά.

4. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους:

Ἅπασι δ’ ὁμοίως ἐνοχός ἐστι.

Ἐτύγχανε δ’ ἡμῶν νεώτατος ὤν, ὡς ἔφη, Δημοσθένης. 

Τῇ ἐπιμελείᾳ περιῆν τῶν ἄλλων.

Οἱ ῥήτορες τῷ μὲν ὀνόματι τῆς εἰρήνης συγχωροῦσι.

Εἰκότως ἂν ἐφοβούμεθα αὐτὸ διά τε τὴν ἀπειρίαν τοῦ ἔργου διά τε τὴν ἐκείνων ἀπιστίαν.

5. Να επισημάνετε τον β΄ όρο σύγκρισης και να τον μετατρέψετε σε άλλες ισοδύναμες συντακτικά μορφές: Εὔχομαι τι οὐδὲν ἧττον ζῆν ὑμᾶς ἢ καὶ ἐμαυτόν.

6. Να αναγνωρίσετε το είδος της δοτικής προσωπικής: Καὶ προσδεχομένῳ μοι τὰ τῆς ὀργῆς ὑμῶν ἔς με γεγένηται καὶ ἐκκλησίαν τούτου ἕνεκα ξυνήγαγον.

7. Να χαρακτηρίσετε το ρήμα ως μεταβατικό ή αμετάβατο και να επισημάνετε το αντικείμενο ή τα αντικείμενα, εφόσον υπάρχουν: Φόβον τισὶ παρεῖχε ὁ νόμος καὶ τὸ τῶν δικαστηρίων ὄνομα.

8. Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική: Γηράσκων γὰρ πολλὰ διδάσκεσθαι ἐθέλω ὑπὸ χρηστῶν μόνον.

9. Να χαρακτηρίσετε το είδος της σύνταξης (προσωπική-απρόσωπη) και να την μετατρέψετε στην αντίθετή της: Ἑάλωσαν τὸ χωρίον νύκτα. 

10. Να γράψετε τα υποκείμενα των ρημάτων και των απαρεμφάτων: Εἰ δὲ δεῖ μὴ ἀπάγειν τὴν στρατιὰν ἄνευ Ἀθηναίων ψηφίσματος, ἀλλὰ τρίβειν αὐτοῦ, ἔφη χρῆναι ἢ ἐς τὴν Θάψον τοῦτο ποιεῖν ἢ ἐς τὴν Κατάνην.

11. Να επισημάνετε το είδος των απαρεμφάτων:

Οὗτοι γὰρ δεινότατοι μέν εἰσιν δανείσασθαι χρήματα ἐν τῷ ἐμπορίῳ.

Ὃ γὰρ εἰπεῖν τινά φασιν ἐν ὑμῖν, ἀληθὲς εἶναι μοι δοκεῖ.

Διακόσιαι τριήρεις νῦν μὲν ὑμῖν παρεστᾶσι βοηθοὶ σῴζεσθαι δι᾽ αὐτῶν βουλομένοις.

12. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις μετοχές και να τις αναλύσετε στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις: 

Κῦρος ὑπολαβὼν τοὺς φεύγοντας συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον.

Οὐχ ἕξετε λέγειν ὅτι τὰ ὑπὸ τῶν τριάκοντα προσταχθέντα ποιεῖτε.

Ἥκω περὶ ὀνομάτων μαχούμενος.

13. Να αναλύσετε το ρηματικό επίθετο και να επιφέρετε τις αναγκαίες αλλαγές: Φυλακτέα ἐστὶ ἡ τάξις ἡμῖν.

14. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τη δευτερεύουσα πρόταση και να τη συμπτύξετε σε μετοχή: Δέομαι  μηδ’ ὀχληρόν με νομίζειν ὅτι λέγω τοὺς πάλαι παρ’ ὑμῖν διατεθρυλημένους.

15. Να χαρακτηρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον μετατρέψετε στο είδος της αόριστης επανάληψης στο παρόν-μέλλον.

16. Να επισημάνετε τη χρονική βαθμίδα που δηλώνει η δευτερεύουσα πρόταση και να αιτιολογήσετε την εκφορά: Πρὶν δὲ ἥκειν αὐτὸν οἱ Ἀθηναῖοι στρατηγοὺς εἵλοντο.

17. Να αναγνωρίσετε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο: Ἐπειδὰν κιθαρίζειν μάθωσιν οἱ παῖδες, ἄλλων αὖ ποιητῶν ἀγαθῶν ποιήματα διδάσκουσι.

18. Να εξαρτήσετε την περίοδο που ακολουθεί σε πλάγιο λόγο με εξάρτηση αυτή που σας δίνεται: Εἰ δὲ Νικίας ἢ Λάχης εὕρηκεν ἢ μεμάθηκεν, οὐκ ἂν θαυμάσαιμι.

19. Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ: Ἑώρων γὰρ τὴν μὲν πόλιν τῶν Θηβαίων οἰκτρῶς ἠφανισμένην ἐξ’ ἀνθρώπων, τὴν δὲ ἀκρόπολιν αὐτῆς φρουρουμένην ὑπὸ τῶν Μακεδόνων.

20. Να αναγνωρίσετε τον εξαρτημένο υποθετικό λόγο: Ἐκεῖνοι δ’ εἶπον ἡμῖν, εἰ μὲν ἐπιτρέποιμεν αὐτοῖς ὥστε τὰ δίκαια διαγνῶναι, οὐκ ἂν ἔφασαν διαιτῆσαι.