Έκφραση - Έκθεση Α΄ Λυκείου (Φύλλα εργασίας)

1. Συναισθηματικές Διαταραχές στην Εφηβεία

Καθώς οι νέες ευθύνες της ενηλικίωσης που πλησιάζει και οι δυσκολίες της συναισθηματικής προσαρμογής γίνονται ολοφάνερες, τα συνηθισμένα αισθήματα της δυστυχίας και της εσωτερικής αναστάτωσης εξελίσσονται για μερικούς εφήβους σε πιο σοβαρές καταθλιπτικές διαθέσεις, μια αίσθηση ανικανότητας και αδυναμίας απέναντι σε γεγονότα που είναι έξω, πέρα ή πάνω από τον έλεγχο τους.

Η κατάθλιψη μπορεί να καλύπτεται στην εφηβεία και έτσι να μην την καταλάβουμε εύκολα. Ένα άλλο πρόβλημα από τον γονέα που «επαγρυπνεί», είναι το ότι κάθε σύμπτωμα μπορεί να εμφανιστεί φυσιολογικά στην εφηβεία, χωρίς με κανένα τρόπο να υποδηλώνει μια καταθλιπτική διαταραχή. Στην πλειοψηφία τους οι έφηβοι, παρόλο που τα αρνητικά τους συναισθήματα και τα αισθήματα κατωτερότητας φτάνουν στο αποκορύφωμα κατά τη διάρκεια της εφηβείας, δείχνουν γενικά να είναι σχετικά ευτυχισμένοι και σίγουροι.

Η ηπιότερη μορφή της κατάθλιψης μπορεί να φανεί ως μια έλλειψη ψυχικής ενέργειας και ευεξίας. Στις πιο σοβαρές εκδηλώσεις της, οι έφηβοι τείνουν να είναι ευέξαπτοι και κακοδιάθετοι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν αυτή βρίσκεται στη χειρότερη μορφή της, κοιμούνται λίγο, χάνουν την όρεξη τους και είναι συνέχεια κατηφείς, απαθείς και χωρίς ζωντάνια. Οι έφηβοι που έχουν κατάθλιψη νιώθουν αβοήθητοι, θλιμμένοι και άχρηστοι μερικές φορές δε το βρίσκουν αδύνατο να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ζωής. Φαίνεται παράδοξο το ότι οι υψηλοί στόχοι, τους οποίους οι προ-έφηβοι και οι έφηβοι θέτουν στους εαυτούς τους, ταυτόχρονα δημιουργούν και προβλήματα.

Όλα αυτά δείχνουν ότι οι νέοι άνθρωποι, που κάνουν πολύ αυστηρή αυτοκριτική, τείνουν να είναι αγχώδεις, ανασφαλείς, καταθλιπτικοί και σε κάποιο βαθμό κυνικοί. Ίσως σε καμιά άλλη περίοδο της ζωής τους, τα παιδιά δε χρειάζονται τόσο τη συναισθηματική υποστήριξη των γονιών τους όσο κατά τη διάρκεια της εφηβείας και μετά. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους προειδοποιώντας τα για τις μελλοντικές αλλαγές ή ερμηνεύοντας τες. Με αυτό τον τρόπο μπορούν οι έφηβοι να τις αξιολογήσουν σωστά και να τις ξεπεράσουν πιο εύκολα. Φυσικά, η ικανότητα να μιλάει κανείς για προσωπικά και λεπτά θέματα με τους εφήβους θα εξαρτηθεί από τη σχέση εμπιστοσύνης και καλής επικοινωνίας που έχει καλλιεργηθεί από τα προηγούμενα χρόνια. πηγή: διαδίκτυο ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.       Να γράψετε την περίληψη του κειμένου (80-100 λέξεις).

2.     Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.

3.     Πώς αναπτύσσεται η τρίτη παράγραφος του κειμένου;

4.     Ποια είναι τα δομικά μέρη της δεύτερης παραγράφου του κειμένου;

5.     «Ίσως σε καμιά άλλη περίοδο της ζωής τους, τα παιδιά δε χρειάζονται τόσο τη συναισθηματική υποστήριξη των γονιών τους όσο κατά τη διάρκεια της εφηβείας και μετά»: να αναπτύξετε την παραπάνω φράση με τη μέθοδο των παραδειγμάτων.

  

2. Διάλογος και δημοκρατία

Η λέξη διάλογος αποπνέει δύναμη, κινητήριο δύναμη, λόγου και σκέψης. Είναι μία δύναμη που φαίνεται, γίνεται απτή μέσα από την ανάληψη ρόλων, ελεύθερων και ισότιμων συνομιλητών, ικανών να κινούνται ευέλικτα μεταξύ θέσης και αντίθεσης, σε κλίμα αμοιβαίου σεβασμού. Ετυμολογικά η λέξη «διάλογος» σημαίνει συζήτηση, συνομιλία. Ο στόχος της συνομιλίας εντοπίζεται στην προσπάθεια άσκησης πειθούς στο συνομιλητή, μέσω του λόγου και των λογικών επιχειρημάτων και όχι μέσω της επιβολής της μίας άποψης, μέσω διαταγών, απειλής ή εκβιασμού. Η ωφέλεια του υγιούς διαλόγου είναι αναμφισβήτητα μεγάλη. Ο Fr. Bhoer λέει χαρακτηριστικά «Γίνεται κανείς σοφότερος από το διάλογο μίας ώρας παρά από τη σκέψη μίας ημέρας».

Δυστυχώς σήμερα είναι αρκετά τα παραδείγματα έλλειψης διαλόγου και επικράτησης πλήρους αδιαλλαξίας, απροθυμίας δηλαδή για συμβιβασμό απέναντι στην αντίθετη άποψη. Ο διάλογος στην εποχή μας έχει πολλές φορές επιθετική όψη, εμφανίζεται απρόθυμος να επενδύσει με διαφορετικές οπτικές ένα θέμα, τουναντίον προσπαθεί να «διαλύσει» τη διαφορετική θέση, ως εχθρική και ανεπιθύμητη.

Θα ήταν χρήσιμο λοιπόν να ξαναθυμηθούμε σε γενικές γραμμές τις αξίες της ανάπτυξης ενός υγιούς και γόνιμου διαλόγου, της άσκησης του θεμελιώδους αυτού δημοκρατικού δικαιώματος και να ανακαλύψουμε πόσες διαφορετικές δυνατότητες έχουμε σήμερα να διαλεχθούμε ελεύθερα και δημιουργικά.  

Η λέξη διαλεκτική προέρχεται από τη λέξη «διαλέγομαι», που σημαίνει διεξάγω συζήτηση. Στην αρχαιότητα με τη Διαλεκτική εννοούσαν την τέχνη να καταφέρνει κάποιος να φτάνει στην αλήθεια, μέσω της σύγκρουσης αντιθέτων απόψεων και της λογικής αμφισβήτησης. Λέγεται ότι πρώτος που δημιούργησε και εξάσκησε τη τέχνη αυτή ήταν ο Ζήνων ο Ελεάτης και στη συνέχεια την ανέπτυξε ο Πλάτων.

Στους νεότερους χρόνους (τέλη του 18^ου αιώνα) εκείνος που εφήρμοσε τη Διαλεκτική ήταν ο γερμανός φιλόσοφος Kant (Καντ) και αργότερα (19^ος αιώνας) ο επίσης γερμανός φιλόσοφος Hegel (Χέγκελ). Κατά την Εγελιανή μάλιστα οπτική η Διαλεκτική διαδικασία είναι εκείνη που κατευθύνει τόσο την ατομική σκέψη όσο και την παγκόσμια ιστορία και ακολουθεί τη διαδρομή: «Θέση» - «Αντίθεση» - «Σύνθεση». Με βάση αυτή την ακολουθία ερεύνησε και επέκτεινε αργότερα ο Marx (Μαρξ) τον Διαλεκτικό Υλισμό του. Αυτή είναι και η διαδικασία την οποία ακολουθούν σήμερα όλες οι επιστήμες, για την πρόοδο της γνώσης.

Πέρα από τη Διαλεκτική που ανέπτυξαν Kant, Hegel και Marx είναι σημαντικό σήμερα να κατανοήσουμε πρωτίστως τις αξίες του διαλόγου ως δημοκρατικής διαδικασίας. Ο δημοκρατικός διάλογος εξασφαλίζει την ελευθερία της σκέψης και του λόγου και κατοχυρώνει την ίδια τη δημοκρατία. Για τη διεξαγωγή ενός δημοκρατικού διαλόγου αρκεί οι συνομιλητές να έχουν επιχειρήματα, εμπιστοσύνη μεταξύ τους, ταπείνωση, ευγένεια, ειλικρίνεια και αμοιβαίο ενδιαφέρον, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη αυτής της διαδικασίας. Όπως τόνισε σχετικά, (εν όψει της γιορτής της δημοκρατίας, 15 Σεπτεμβρίου 2012), ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Martin Schulz «ο διάλογος και η άρνηση των αποκλεισμών είναι τα βασικά συστατικά κάθε πολιτικής κουλτούρας, που βασίζεται στην ανοχή και τον αμοιβαίο σεβασμό. Ο διάλογος μεταξύ πολιτικών δυνάμεων και μεταξύ πολιτικών και πολιτών είναι αναγκαίες συνθήκες για την εξεύρεση αποτελεσματικών λύσεων».

Ο διάλογος ως πρακτική ήταν αναγκαίος και για τον Αθηναίο πολίτη στο πλαίσιο της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας. Ο πολίτης της Αθήνας έπρεπε να συμμετέχει, να είναι σε θέση να αγορεύει στο ευρύ κοινό και να το πείθει μέσω του λόγου στην «Εκκλησία του Δήμου». Ο κάθε πολίτης έπρεπε να έχει την ικανότητα της ομιλίας και μάλιστα ενώπιον εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών, με τους οποίους μοιραζόταν το δημοκρατικό πολίτευμα και συγκροτούσε την Αθηναϊκή Πολιτεία. Ακόμα και στα δικαστήρια όλοι οι πολίτες μπορούσαν, αν ήθελαν, να επεμβαίνουν, να παρεμβαίνουν και να διαφωνούν με δικά τους επιχειρήματα. Ο κήρυκας εκεί ρωτούσε από το βήμα: «τις αγορεύειν-βούλεται»; Δηλαδή: «ποιός έχει γνώμη, που ωφελεί και θέλει να την εκφράσει»; Η φήμη της Αθήνας καθιερώθηκε στον τομέα του λόγου τόσο ώστε οι Ρωμαίοι που επιθυμούσαν να διδαχθούν ρητορική πήγαιναν στην Αθήνα για σπουδές.

Ξεχασμένα μεγαλεία θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς σήμερα, αντιμετωπίζοντας με απογοήτευση τη σημερινή κατάσταση και το έλλειμμα διαλόγου και γνήσιων δημοκρατικών διαδικασιών. Αυτή είναι η απαισιόδοξη πλευρά, η οποία υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει αν ο λαός δεν αποκτήσει πυγμή, δύναμη μέσω του λόγου του. Οι ευκαιρίες είναι πολλές και όταν αξιοποιηθούν κατάλληλα θα αποκτήσουν τη δύναμη της επιβολής, για την ανατροπή της νοσηρής πραγματικότητας απέναντι στο διάλογο και την ελευθερία.

Σήμερα ευκαιρίες για γόνιμο διάλογο μπορεί να αναπτύξει ένας πολίτης μέσα από:

• Τη συμμετοχική δημοκρατία, η οποία προϋποθέτει το διάλογο και την ευρεία εμπλοκή των πολιτών στην διεύθυνση και διαχείριση των πολιτικών τους υποθέσεων. Η ίδια η δημοκρατία προϋποθέτει την ανοιχτή και απρόσκοπτη συζήτηση.
• Τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών οι οποίες για να λειτουργήσουν παραγωγικά προϋποθέτουν επίσης το διάλογο και την ενεργητική παρουσία όλων των εμπλεκομένων με προτάσεις, θέσεις και αντιθέσεις.
• Τα νέα ψηφιακά μέσα επικοινωνίας τα οποία αξιοποιούν το διαδίκτυο ως μέσο (π.χ. κοινωνικά δίκτυα, προσωπικά ιστολόγια-blogs κλπ) και προσφέρουν αμεσότητα συμμετοχής, θεμελίωση του διαλόγου, πολυφωνία και αποτελούν ταυτόχρονα παράγοντες που ευνοούν τη δημοκρατία και ενδυναμώνουν τους δημοκρατικούς θεσμούς. Μέσω του διαδικτύου μπορεί να αναπτυχθεί ένας γόνιμος διάλογος μεταξύ ατόμων ανεξαρτήτου διακρίσεων και να ευνοηθεί η ελεύθερη έκφραση και η ανταλλαγή απόψεων, η επικοινωνία χωρίς προκαταλήψεις και περιορισμούς.

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στα προσωπικά ιστολόγια – blogs τα οποία ως μέσα διαδικτυακής επικοινωνίας και διαλόγου αναδεικνύουν την προσωπικότητα και το λόγο του δημιουργού τους. Ο blogger μέσω του υλικού που καταχωρεί στο προσωπικό του ιστολόγιο (άρθρα, εικόνες, ήχοι, σκέψεις, σχόλια κ.α.) μετατρέπεται σε ενεργό πολιτικό ον ικανό να κινήσει και να συνδιαμορφώσει το κοινωνικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι της εποχής του.

της Αναστασίας Πρίφτη,
Κοινωνικής Ανθρωπολόγου

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.       Να γράψετε ένα κείμενο στο οποίο θα ενημερώνετε περιληπτικά τους συμμαθητές σας για το περιεχόμενο του παραπάνω κειμένου.

2.     Να γράψετε μία αντώνυμη για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.

3.     Με ποιους τρόπους μπορεί ο σύγχρονος άνθρωπος να αναπτύξει ευκαιρίες για ουσιαστικό διάλογο, σύμφωνα με το κείμενο;

4.     «Μέσω του διαδικτύου μπορεί να αναπτυχθεί ένας γόνιμος διάλογος μεταξύ ατόμων ανεξαρτήτου διακρίσεων και να ευνοηθεί η ελεύθερη έκφραση και η ανταλλαγή απόψεων, η επικοινωνία χωρίς προκαταλήψεις και περιορισμούς.»: να σχολιάσετε την παραπάνω φράση του κειμένου σε μία παράγραφο 120-150 λέξεων. 

3. Η σημασία της Ελληνικής γλώσσας

Η ελληνική γλώσσα κατέχει μια σημαντική θέση στον παγκόσμιο γλωσσικό χάρτη. Η ελληνική γλώσσα μαζί με την κινεζική είναι η μακρότερη σε ιστορία γλώσσα στον κόσμο. Επιπλέον, η ελληνική γλώσσα διαθέτει ένα τεράστιο γλωσσικό κοίτασμα που έχει τροφοδοτήσει όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Αρκεί να τονιστεί ότι όλες οι λέξεις στις ευρωπαϊκές γλώσσες που αναφέρονται σε έννοιες πολιτισμού, πολιτικής, δικαίου και επιστήμης έχουν ελληνική καταγωγή. Η παγκόσμια γλώσσα του πολιτισμού δεν θα επιτρέψει ποτέ το σβήσιμο της ελληνικής γλώσσας. Δεν έχουμε καταλάβει το θησαυρό που κρύβει η γλώσσα μας. Έγιναν αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις που κατέληξαν απορρυθμίσεις. Η γλωσσική κατάπτωση του λαού μας και ιδιαίτερα των νέων γενεών είναι πολύ εμφανής. Σήμερα το ελληνόπουλο δεν μπορεί να εκφραστεί σε έναν λόγο διαρκείας τριών λεπτών σε άψογα ελληνικά.

 Είναι απαραίτητο το ελληνικό σχολείο να ρίξει το βάρος του στη σωστή διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Σε μια παλαιότερη εποχή που τα σχολεία υπολειτουργούσαν λόγω συνθηκών κατοχής και εμφυλίου πολέμου μπορούσαμε να μαθαίνουμε σωστότερα ελληνικά στην αρχαία, καθαρεύουσα και πρέπουσα τους έκδοση.

          Σήμερα η πρέπουσα ελληνική γλώσσα υποτονεί. Τα παιδιά χρησιμοποιούν μια σπαστή αργκό που ουσιαστικά δεν είναι καν αργκό. Ένας άνθρωπος που ξέρει την παλιά αργκό των Τσιφόρου, Πικρού και Βάρναλη απεχθάνεται τη σημερινή αργκό που προσφέρεται μόνο για ρυπαρογραφήματα. Μέσα στον ηλεκτρικό και στα λεωφορεία παρατηρώ ότι τα παιδιά αδυνατούν να εκφράσουν μια ολοκληρωμένη σκέψη σε μια σωστά συγκροτημένη πρόταση. Αν έλλειπε η λέξη με τα τρία άλφα τα παιδιά δεν θα μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους.

 Σήμερα οι εφημερίδες κατεβάζουν το γλωσσικό τους επίπεδο ώστε να γίνονται κατανοητές από τους νέους αναγνώστες. Η εφημερίδα είναι ο πιο σημαντικός γλωσσικός δάσκαλος στην οικογένεια. Τα παλιά χρόνια την καλή γλώσσα την δίδασκαν το σχολείο και η εφημερίδα. Από τα κύρια άρθρα του Γεωργίου Βλάχου του ιδρυτή της Καθημερινής και του Αιμίλιου Χουρμούζη του διευθυντή της Καθημερινής στην εποχή της δικής μου γενιάς μαθαίναμε ελληνικά και σωστό τρόπο στοχασμού στα ελληνικά. Από τα έντυπα «light» διαμορφώνεται μια γλώσσα «light» επιπέδου επικοινωνίας μεταξύ τσοπάνη και προβάτων. Σήμερα η εφημερίδα απευθύνεται στον αναγνώστη προσφέροντας περιοδικά, πετσέτες και DVDs ώστε να αυξήσει την κυκλοφορία της. Τα ελληνικά της τηλεόρασης αρμόζουν σε γηπεδική συγκέντρωση αλαλαζόντων φιλάθλων. Ο τύπος βρίσκεται σε γλωσσικό κατάντημα. 

Πρέπει όλοι οι υπεύθυνοι στην Ελλάδα, πολιτικοί, πανεπιστήμια, ακαδημία, και λογοτεχνικά σωματεία να καταλάβουν ότι τα ελληνικά έχουν μέλλον και όχι μόνον παρελθόν. Εγώ έλεγα ότι τα ελληνικά θα εισέλθουν από μια ηλεκτρονική πύλη. Ο δημιουργός της Microsoft έχει εκφράσει την ίδια άποψη. Σήμερα τα αρχαία και μεσαιωνικά ελληνικά δεν τα ζητούν μόνον η Ευρώπη αλλά τα ζητούν η Κίνα και η Ιαπωνία και ενδεχομένως στο μέλλον και η Ινδία. Πρέπει να δημιουργήσουμε πνευματικούς διαύλους για να διαδώσουμε τη γλώσσα μας στις χώρες αυτές ώστε να αποκτήσει λάμψη. Οι Κινέζοι πηγαίνουν να μάθουν ελληνικά στο Λονδίνο και όχι στην Ελλάδα. Τα προβλήματα αυτά πρέπει να μας απασχολήσουν πολύ.

 Στη σημερινή Ελλάδα κινδυνεύεις να θεωρηθείς αμαθής όταν χρησιμοποιείς σωστά τα ελληνικά. Δίχως τη γνώση της αρχαίας, μεσαιωνικής και καθαρεύουσας ελληνικής γλώσσας δεν μπορεί να προχωρήσει η νεοελληνική δημοτική γλώσσα. Η αρχαία, μεσαιωνική και καθαρεύουσα γλώσσα αποτελούν τις ρίζες, τον κορμό και τα κλαδιά του δέντρου, ενώ η νεοελληνική δημοτική τα φύλλα του. Όλοι στην Ελλάδα πρέπει να προβληματιστούμε και να δράσουμε άμεσα σχετικά με τα προβλήματα του τεραστίου κεφαλαίου που λέγεται ελληνική γλώσσα. Δεν πρέπει να φτωχαίνουμε τα ελληνικά μέσα στη χώρα μας.

Σ. Καργάκος
Πηγή: Καθημερινή

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.       Πώς επιτυγχάνεται η συνοχή μεταξύ των παραγράφων του κειμένου;

2.    «Είναι απαραίτητο το ελληνικό σχολείο να ρίξει το βάρος του στη σωστή διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας»: να αναπτύξετε την παραπάνω φράση με τη μέθοδο της αιτιολόγησης.

3.    Να εντοπίσετε στο κείμενο τρεις φράσεις κυριολεκτικής και τρεις φράσεις ποιητικής λειτουργίας της γλώσσας.

4.    Πώς αναπτύσσεται η πέμπτη παράγραφος του κειμένου;

4. Κακομεταχείριση ηλικιωμένων, ένα έγκλημα που παραμένει κρυφό

Κρυφά παραμένουν τα περισσότερα περιστατικά κακοποίησης ηλικιωμένων παρά το γεγονός ότι αποτελούν σοβαρό έγκλημα που οξύνεται στην εποχή μας. Εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένων αντιμετωπίζουν κάποια μορφή κακοποίησης κάθε χρόνο. Καταπιέζονται ν’ αλλάζουν τις διαθήκες τους, οι τραπεζικοί τους λογαριασμοί κλέβονται, τσιμπιόνται η χτυπιόνται, τους αποκαλούν με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς, απειλούνται, καθυβρίζονται και ορισμένες φορές κακοποιούνται. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ολλανδικής Εθνικής Πλατφόρμας «Καταπολεμώντας την Κακοποίηση Ηλικιωμένων» έδειξε ότι 41% των θυμάτων υπέφεραν από σωματική κακοποίηση, 46% από ψυχολογική κακοποίηση, 37% ήταν θύματα εκμετάλλευσης, 18% ήταν εντελώς παραμελημένοι, 12% δεν τους αναγνώριζαν ούτε βασικά δικαιώματα και 3% ήταν θύματα  κακοποίησης. Το άθροισμα των ποσοστών υπερβαίνει το 100% διότι σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρχαν ταυτόχρονα πολλές μορφές κακοποίησης στο ίδιο ηλικιωμένο άτομο.

 Κάποιοι από εκείνους που υποφέρουν από κακοποιητικές συμπεριφορές σε βάρος τους αρνούνται να καταγγείλουν την κακοποίηση, επειδή φοβούνται την εκδικητικότητα του θύτη, ή ότι αν το καταγγείλουν θα αναγκαστούν να ζήσουν σε ίδρυμα, επειδή εξαρτώνται πλήρως από το δράστη για την ικανοποίηση βασικών αναγκών τους, επειδή ντρέπονται να καταγγείλουν ότι μέλος της οικογένειάς τους έχει τέτοια συμπεριφορά, ή επειδή πιστεύουν ότι η αστυνομία δε μπορεί να βοηθήσει πραγματικά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη της οικογένειας ή φίλοι ή γιατροί ή κοινωνικοί λειτουργοί υποψιάζονται την κακοποίηση, αλλά δεν προβαίνουν σε καταγγελία, επειδή αγνοούν σε ποιον μπορούν να απευθυνθούν, τις συνέπειες της καταγγελίας και δεν θέλουν να ανακατευτούν, ή επειδή ο ηλικιωμένος τους ζήτησε να μην αποκαλύψουν το δράστη. Κάποιοι ακόμα φοβούνται ότι ο ηλικιωμένος θα αρνηθεί την κακοποίηση, ή φοβούνται την εκδικητικότητα του δράστη, ή νομίζουν εσφαλμένα ότι δεσμεύονται από το επαγγελματικό απόρρητο. Οι περισσότερες από τις συμπεριφορές κακοποίησης ενός ηλικιωμένου ατόμου αποτελούν ποινικό αδίκημα και όποιος το αντιλαμβάνεται έχει υποχρέωση να το καταγγείλει. Το να ζει κάποιος χωρίς να υφίσταται κακοποίηση είναι θεμελιώδες και αναφαίρετο δικαίωμα όλων.

απόσπασμα από το διαδίκτυο

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.       «Εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένων αντιμετωπίζουν κάποια μορφή κακοποίησης κάθε χρόνο. Καταπιέζονται ν’ αλλάζουν τις διαθήκες τους, οι τραπεζικοί τους λογαριασμοί κλέβονται, τσιμπιόνται η χτυπιόνται, τους αποκαλούν με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς, απειλούνται, καθυβρίζονται και ορισμένες φορές κακοποιούνται.»: να μετατρέψετε τη σύνταξη από ενεργητική σε παθητική ή από παθητική σε ενεργητική.

2.     «Το να ζει κάποιος χωρίς να υφίσταται κακοποίηση είναι θεμελιώδες και αναφαίρετο δικαίωμα όλων»: να αναπτύξετε το νόημα της φράσης αυτής με τη μέθοδο της αιτιολόγησης.

3.     Πώς αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος του κειμένου;

4.     Να γράψετε τρία ονοματικά σύνολα με καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.

Σόνια Σιούτη

«Διάλογοι» - H αξιοθαύμαστη εξέλιξη της Δημοκρατίας του Λόγου

Μάριος Πλωρίτης

ΠΟΙΑ είναι η πιο κοινόχρηστη λέξη της τωρινής δημόσιας ζωής - ή, έστω, μια απ' τις πιο κοινόχρηστες; Μα η λέξη «διάλογος». Ευρω-τουρκικός διάλογος, Ελληνοτουρκικός διάλογος, Διάλογος για την Αναθεώρηση του Συντάγματος, για το Ασφαλιστικό, για την Παιδεία και καθεξής. Θαυμάσια! Γιατί ο διάλογος - η συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων, ιδεών κλ.π. - αποτελεί κατ' εξοχήν δημοκρατικό μέσο για την αντιμετώπιση και τη λύση προβλημάτων κοινού ενδιαφέροντος.

Ειδικά εμείς - οι «απόγονοι» δα των εφευρετών της δημοκρατίας - δεν μπορούμε να ξεχνάμε πως ο Λόγος (με τη διπλή έννοια λόγος-ομιλία και λόγος-λογική) ήταν ένα απ' τα θεμέλια του πολιτεύματός τους. «Δεν δίνουμε την εξουσία σ' έναν άνθρωπο αλλά στον λόγο», εξηγεί ο Αριστοτέλης. «Επειδή οι άνθρωποι ασκούν την εξουσία για τον εαυτό τους και γίνονται τύραννοι» («Ουκ εώμεν άρχειν άνθρωπον αλλά τον λόγον, ότι εαυτώ τούτο ποιεί και γίνεται τύραννος»1. Βασικό σχήμα στην ελληνική σκέψη και πράξη ήταν Λόγος-Αντίλογος-Διάλογος(«αγών» μεταξύ δυο ή περισσότερων αντίθετων θέσεων). Και σκοπός του, ναπείσεις τον άλλον ή τους άλλους για την ορθότητα των δικών σου απόψεων, έτσι που να τις υιοθετήσουν κι εκείνοι. Τόσο πίστευαν στη δύναμη του λόγου, ώστε είχαν υψώσει σε θεά την Πειθώ, την ικανότητα να πείθεις με τον λόγο. Ο δικός της ναός δεν είχε ανάγκη από κίονες και βωμούς. «Δεν υπάρχει άλλος ναός για την Πειθώ παρά ο λόγος» («Ουκ έστι Πειθούς ιερόν άλλο πλην λόγου), λέει οΕυριπίδης 2. H ίδια η Αθηνά θα καυχηθεί πως μόνο με την Πειθώ νίκησε στον Αρειο Πάγο, που δίκαζε τον μητροκτόνο Ορέστη. «M' οδήγησεν ο Ζευς που προστατεύει τον διάλογο («Ζευς αγοραίος»), προσθέτει 3.

Αντίθετα, ο μονόλογος είναι χαρακτηριστικό της αυταρχίας, της τυραννίας και της... δειλίας. Εκεί, μιλάει μόνο ένας (και οι λίγοι γύρω του), ενώ οι άλλοι, οι πολλοί, δεν επιτρέπεται να διαφωνήσουν, να συζητήσουν καν - το μόνο τους δικαίωμα είναι ν' ακούνε, να υπακούνε και να εκτελούν όσα επιτάζει ο μονολογών μονοκράτορας.

AYTA τα στοιχειώδη. Το ερώτημα είναι πώς πραγματώνεται ο διάλογος στις δημοκρατίες της εποχής μας - και ειδικά στην ημετέραν τοιαύτη.Φουτουριστικά, θα έλεγα! Την σήμερον ημέραν έχει καθιερωθεί ένα ιδιοφυέςκράμα διαλόγου και μονολόγων. Σωστότερα, ένας τουρλού αχταρμάς μονολόγων που παρασταίνουν τον διάλογο.

Στο κοινοβούλιο, στα στρογγυλά ή μακρουλά τραπέζια, στην τηλεόραση, κάθε «συνομιλητής» αποδύεται σ' έναν απέραντο μονόλογο, που έγνοια του δεν είναι να πείσει τους άλλους (και το κοινό) αλλά να κάνει φιγούρα και να μονοπωλήσει το μικρόφωνο, κραυγάζοντας αφόρητες κοινοτοπίες και χιλιο-ξεφτισμένα συνθήματα και διασύροντας ή συκοφαντώντας τους άλλους. Έτσι, απ' αυτή τη σκυταλοδρομία αερο-μονολόγων, κανένας δεν «φωτίζεται» και κανένα συμπέρασμα δεν βγαίνει. Κι από πάνω, ο «αγοραίος» Δίας-προστάτης του διαλόγου, καταντά συχνά σκέτος αγοραίος υβριστής και χυδαιολόγος...

ΤΟ γλαφυρότερο δείγμα αυτού του «συστήματος», το προσφέρει η τηλεόραση, η Μεγάλη του Γένους Ξελογιάστρα. Ιδιαίτερα, με τα περιβόητα «παράθυρα», όπου διάφοροι ειδικοί και μη, συμπολιτευόμενοι και αντιπολιτευόμενοι, καλούνται ν' αναπτύξουν τις απόψεις τους και να «μορφώσουν» το Πανελλήνιο.

Και τότε, αρχίζει ο γνωστός Πεντοζάλης: Παίρνει λ.χ. τον λόγο ένας καλεσμένος αλλά πριν προφτάσει ν' αρθρώσει τέσσερις λέξεις, χυμάει ένας δεύτερος κι αρχίζει τον δικό του μονόλογο, ταυτόχρονα με τον πρώτο... παρευθύς, επελαύνει ένας τρίτος, κι αμέσως ένας τέταρτος... παρεμβαίνει και ο παρουσιαστής ή παρουσιάστρια, λέγοντας τα δικά του/της... ωρύονται και οι πέντε μαζί, έτσι που κανένας «ρήτορας» δεν ακούει τους «συνομιλητές» του και κανένας απ' τους δύσμοιρους ακροατές δεν ακούει κανένα τους, αφού δεν «πιάνει» ούτε λέξη από τις παπαρδέλες τους.

Δεν πρόκειται για «διάλογο κουφών», όπως λέγεται, αλλά για μιαν αποβλακωτική χλαλοή, για έναν βαρβαρικό χαβαλέ, που κουφαίνει τους πάντες, τόσο με την παλιά όσο και με τη μοντέρνα έννοια της λέξης «κουφαίνω». Φυσικά, μετά απ' αυτόν τον ορυμαγδό, μένουν όλοι «μωροί ωσάν και πρώτα».Και αυτό, ονομάζεται «δημοκρατικός διάλογος» και «ενημέρωση του κοινού»!

H αλλοτινή δημοκρατία του λόγου και της λογικής μεταλλάζεται έτσι σε παρανοϊκή αναρχία, όπου ο λόγος καταντά ά-λογος, η λογική παραλογισμός και η δημοκρατία φαφλατοκρατία...

1. «Ηθικά Νικομάχεια», 1134β.- 2. Απόσπασμα 170, από την χαμένη τραγωδία του«Αντιγόνη».- 3. Αισχύλος, «Ευμενίδες», 970.

ΠΗΓΗ: εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 2 Ιουλίου 2006