επιμέλεια θεμάτων: Σόνια Σιούτη
Α. Κείμενο
Εθισμός και ηλεκτρονική παιδεία
H Βάσω με τη Χαρά ψάχνουν ευκαιρία να αγγίξουν το κινητό τους. Όταν δεν απαγορεύεται, το έχουν στο αθόρυβο και ρίχνουν κλεφτές ματιές. Ο Φοίβος και η Γεωργία δε βλέπουν την ώρα να μπουν στο facebook. Κάποια άλλα, πολύ μικρότερα πιτσιρίκια, παίζουν φανατικά play-station και Nintendo.
Η ελευθερία του ανθρώπου χάνεται στα δεσμά της τεχνολογίας; Και πού είναι το θέλγητρο της υπέρβασης των ορίων της επικοινωνίας; Βλέπω τα ένστικτα και τις επιθυμίες να «δένονται» με ήχους, εικόνες και συσκευές. Τα όρια, όμως, δε σπάνε και πολύ. Το πιθανότερο είναι να στενεύουν. Όσο περισσότερο πολλαπλασιάζονται οι εικόνες, η φλυαρία και η «ανάπλαση» τω ψευδαισθήσεων, τόσο κλείνει ο κύκλος των ελεύθερων επιλογών. Όσο εντείνεται ο εθισμός στην ευκολία, τόσο αυξάνεται η παραίτηση από τη δοκιμασία και την αναζήτηση.
Όπως όλες οι γενιές, κι αυτή έχει τις ευκαιρίες και τις δεσμεύσεις της. Έτσι κι αλλιώς, όλες οι εποχές κυλάνε πάνω στην ένταση της δράσης- αντίδρασης, κάποιου ρεύματος. Στη δική μας εποχή, η τεχνολογία γοητεύει και στήνει δίκτυα παντού, δίνοντας απλόχερα σπουδαίες δυνατότητες για έναν δημοκρατικό καταμερισμό της δημιουργίας, αλλά και μεγάλα φάσματα εξάρτησης και δουλείας.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο άνθρωπος έχει στα χέρια του το κλειδί της δικής του προσωπικής φυλακής και, ανυποψίαστος όπως είναι, κλειδώνει πρόθυμα το κελί του. Προσπαθώ να πιάσω το συναίσθημα της ικανοποίησης, όταν τα δάχτυλά τους τρέχουν πάνω στην οθόνη και γράφουν. Γύρω τους, υπάρχει παρέα και την αγνοούν επιδεικτικά. Σαν να θέλουν να το «παίξουν» ανεξάρτητοι και «καλυμμένοι» από άλλους. Κι αν υπάρχει διάθεση για συζήτηση, ποτέ δεν είναι αρκετή η συντροφιά γύρω τους. Πάντα κάτι λείπει και ποτέ δεν είναι εντός ορίων.
Σε κάθε περίπτωση, ο ηλεκτρονικός εθισμός των νέων ανθρώπων δε διαφέρει σε πολλά από τους άλλους. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα, είναι πολύ χειρότερος και από τις ουσίες. Προσωπικά, έχω συναντήσει παιδιά που έχουν υποστεί αυτό που κάποιοι ονομάζουν "ηλεκτρονική κατατονία". Οι υπολογιστές, σε συνάρτηση με τη χρήση των κινητών, δημιουργεί έναν κόσμο ευκολίας και προσομοίωσης μιας ιδεατής πραγματικότητας. Η αίσθηση του εύκολου χειρισμού αυτής της πραγματικότητας απαξιώνει τις εμπειρίες του αληθινού βιώματος οι οποίες, βέβαια, δεν προσφέρονται αβασάνιστα. Το αποτέλεσμα είναι να μην αισθάνεται κανείς ευχαρίστηση, όταν απέχει από την τεχνολογία της «προσομοιωμένης» ελευθερίας. Έτσι, οδηγείται στον μηδενισμό και στην παραίτηση και, ακόμα χειρότερα, στο στέγνωμα των συναισθημάτων για τους αληθινούς πρωταγωνιστές της ζωής του.
Πρόκειται, σίγουρα, για την πιο ανήθικη επίθεση του καταναλωτικού συστήματος με στόχο τον εξανδραποδισμό του ανθρώπου, στο ξεκίνημα της ζωής του. Και όπως και σε τόσα άλλα, το σχολείο παρατηρεί αμέριμνο, απέχοντας από κάθε ευθύνη. Όχι μόνο δεν σπεύδει να προστατεύσει τον μαθητή από το «ξενέρωμα», αλλά υποτάσσεται και το ίδιο σε ένα είδος «τεχνολαγνείας». Θεοποιεί την τεχνολογία διαφημίζοντας, ως πλεονέκτημα αιχμής, διαδραστικούς πίνακες, διαδικτυακές εργασίες και δίκτυα τεχνολογίας. Τις περισσότερες όμως φορές, δεν υπάρχει στοιχειώδης μέριμνα για τη σωστή χρήση όλων αυτών των επιτευγμάτων και ωριμότητα για ανταποδοτικό, δημιουργικό αποτέλεσμα.
Εκείνο που πρέπει να κάνει το σχολείο δεν είναι να δώσει στους μαθητές ηλεκτρονική εκπαίδευση αλλά, κυρίως, ηλεκτρονική παιδεία. Αυτό έχουν ανάγκη για να χρησιμοποιήσουν τις τεχνολογικές δυνατότητες, με αίσθηση δημιουργίας και όχι αδράνειας. Η χρήση θα πάψει να επιτείνει τον εθισμό, όταν ικανοί άνθρωποι διδάξουν σωστά, μέσα από την εμπειρία, όλες τις νέες τεχνολογίες, μέσα στη σχολική τάξη. Όταν φέρουν την εξωσχολική πραγματικότητα μέσα στην πρακτική επικοινωνία του καθηγητή με τον μαθητή. Το facebook, τα κινητά τηλέφωνα, το διαδίκτυο, οι ψηφιακές εφαρμογές και πολλά άλλα σημαίνοντα του σύγχρονου «γενναίου» κόσμου, ας γίνουν αντικείμενο διδασκαλίας στο μάθημα. Πάνω από όλα όμως, η γνώση, η πληροφορία και η επικοινωνία πρέπει να εξελιχθούν σε δυνατό βίωμα, μέσα από τις κλασικές μεθόδους της μόρφωσης. Αν πρώτα δε μάθω τη σπουδαιότητα της αυτενέργειας, πώς θα χειριστώ το μέσο για να προχωρήσω σε επέκταση των δυνατοτήτων μου;
To ζητούμενο είναι να καλλιεργήσει ο μαθητής ένα είδος ηλεκτρονικής συνείδησης για να φτάσει στην ωριμότητα των χειρισμών. Η εκπαιδευτική διαδικασία αυτό τον σκοπό πρέπει να υπηρετήσει: Τη συνείδηση της λειτουργικότητας του μέσου και την αίσθηση των ορίων μεταξύ πραγματικού και φασματικού. Ο άνθρωπος φτιάχτηκε από τη φύση έτοιμος να διεκδικήσει την ελευθερία του. Όσοι πασχίζουν να του αρνηθούν τα όπλα της διεκδίκησης, κρύβονται πάντα στη σκιά των καλών και βολικών προθέσεων. Αυτούς έχουμε χρέος να ξεσκεπάσουμε, για το καλό όλων μας. Γιατί το μεγάλο πρόβλημα δεν το έχουν τα ώριμα, δυνατά παιδιά, που κλείνουν το κινητό τους για να απολαύσουν την όμορφη στιγμή, αλλά τα υπόλοιπα που ετοιμάζονται να «στρατευτούν» στις μεγάλες μάζες των ευκολόπιστων «υπηκόων».
άρθρο του Ανδρέα Ζαμπούκα
πηγή:www.protagon.gr
Β. Ερωτήσεις
1. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου σε μία παράγραφο 80-100 λέξεων.
Μονάδες 25
2. Με βάση το κείμενο που σας δόθηκε να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες θέσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σημειώνοντας δίπλα σε καθεμιά τη λέξη Σωστό ή Λάθος:
- Ο αρθρογράφος τάσσεται εναντίον της τεχνολογίας.
- Ο αρθρογράφος θεωρεί ότι τα ηλεκτρονικά μέσα περιορίζουν τη δημιουργικότητα των παιδιών.
- Η αυτενέργεια είναι αναγκαία για την επέκταση των δυνατοτήτων μας.
- Το σχολείο πρέπει να καλλιεργήσει ηλεκτρονική συνείδηση στους μαθητές.
- Η τεχνολογία δεν δημιουργεί παγίδες για τα παιδιά.
Μονάδες 10
3. "Η εκπαιδευτική διαδικασία αυτό τον σκοπό πρέπει να υπηρετήσει: Τη συνείδηση της λειτουργικότητας του μέσου και την αίσθηση των ορίων μεταξύ πραγματικού και φασματικού": Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 5
4. Να επισημάνετε τον/τους τρόπο/τρόπους ανάπτυξης της πέμπτης παραγράφου του κειμένου και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 10
5. Να εντοπίσετε στο κείμενο δύο τρόπους πειθούς και να επισημάνετε τα αντίστοιχα μέσα. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
6. Να γράψετε μία συνώνυμη λέξη για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.
Μονάδες 5
Γ. Παραγωγή λόγου
Σε άρθρο το οποίο θα δημοσιευτεί στον διαδικτυακό ιστότοπο του σχολείου σας αναφέρεστε στα χαρακτηριστικά που πιστεύετε πως πρέπει να έχει το σύγχρονο ελληνικό σχολείο, επισημαίνοντας τα μειονεκτήματά του (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40
