Διαγώνισμα Λατινικών Γ΄ Λυκείου

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

       i.            Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet: «Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare possunt».

     ii.            Ubi in Italia fuit, apud Ticinum, Trebiam, Trasumenum et Cannas copias Romanorum profligavit et delevit. Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit.

  iii.            Locis frigidissimis pelles solum habent et in fluminibus lavantur.[…] Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt quod ea re, ut arbitrantur, remollescunt homines atque effeminantur.

   iv.            Exclusus ab insidiatoribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit.

     v.            Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogatus reversus est.

   vi.            «Nam quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda; sed quae gignuntur statim vieta et mollia, non matura mox fiunt sed putria».

vii.            Diu operam frustra impendebat; quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat «Oleum et operam perdidi». Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit.

viii.            Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur.

   ix.            Ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur; nisi filium haberem, libera in libera patria mortua essem. Ego nihil iam pati possum nec diu miserrima futura sum: at contra hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet.

     x.            Haec est tyrannorum vita, in qua nulla fides, nulla caritas, nulla fiducia benevolentiae stabilis esse potest: tyrannis omnia semper suspecta atque sollicita sunt; nullus locus amicitiae eis est.

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.     Να μεταφράσετε τα αποσπάσματα i, iv, ix και x στα νέα ελληνικά.

Μονάδες 40

2.     Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

             i. verbis: τη γενική πτώση του πληθυντικού αριθμού

            ii. speculatores nostri: την ίδια πτώση της συνεκφοράς στον άλλο αριθμό

          iii. cladem: τις άλλες πτώσεις στον ίδιο αριθμό

          iv. ea re: την αντωνυμία στην ίδια πτώση και στον ίδιο αριθμό στα άλλα γένη

           v. foribus: την ονομαστική πτώση στον ίδιο αριθμό

          vi. dura: τους άλλους βαθμούς (εκεί όπου βρίσκεται ο τύπος)

        vii. acerba: τη γενική πτώση του ενικού και του πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος στον συγκριτικό βαθμό

       viii. salutationem: την ονομαστική πτώση του ίδιου αριθμού

          ix. nocte: τη γενική πτώση στους δύο αριθμούς

           x. vox: τη δοτική πτώση του άλλου αριθμού

          xi. libera patria: την ίδια πτώση της συνεκφοράς με το επίθετο στον συγκριτικό και στου υπερθετικό βαθμό

        xii. diu: τους άλλους βαθμούς

       xiii. fides: τη γενική πτώση στον ίδιο αριθμό

      xiv. sollicita: τον αντίστοιχο τύπο στα άλλα γένη

        xv. benevolentiae stabilis: την ονομαστική πτώση της συνεκφοράς στους δύο αριθμούς.

Μονάδες 15

3.     Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

                    i.            iubet: τον αντίστοιχο τύπο στην υποτακτική όλων των χρόνων

                  ii.            possunt: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο όλων των χρόνων

                iii.            lavantur: τα απαρέμφατα όλων των χρόνων στην ίδια φωνή

               iv.            recesserat: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού

                 v.            prorepsit: το απαρέμφατο του παρακειμένου στην ίδια φωνή

           vi.            dedit: όλα τα πρόσωπα της προστακτικής του ενεστώτα στην παθητική φωνή

             vii.            dicitur: τις μετοχές όλων των χρόνων στις δύο φωνές

   viii.  nascuntur: τη μετοχή του μέλλοντα στο θηλυκό γένος στην ονομαστική πληθυντικού

                ix.            manet: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα στην ίδια φωνή

                  x.            fiunt: τον αντίστοιχο τύπο στην ενεργητική φωνή

                xi.            didicit: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

              xii.            persedebat: το γ΄ ενικό πρόσωπο των συντελικών χρόνων της οριστικής

            xiii.            expectabatque: τον αντίστοιχο τύπο στην οριστική του ενεστώτα

           xiv.    oppugnaretur: όλα τα πρόσωπα της προστακτικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή

             xv.            gignuntur: τον αντίστοιχο τύπο στον άλλο αριθμό.

Μονάδες 15

4.     in fluminibus lavantur: Να δηλώσετε την αυτοπάθεια με άλλο τρόπο.

Μονάδες 2

5.quotiescumque avis non respondebat: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τη δευτερεύουσα πρόταση (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος). Να αντικαταστήσετε τον σύνδεσμο εισαγωγής με άλλον ισοδύναμο και να αιτιολογήσετε την επιλογή σας.

Μονάδες 6

6.     dum aliqua vox congruens proposito audiretur: Να δικαιολογήσετε την εκφορά της δευτερεύουσας πρότασης, αφού επισημάνετε το είδος της.

Μονάδες 2

7. Ergo ego nisi peperissem: Να γράψετε την απόδοση και να αναγνωρίσετε τον  υποθετικό λόγο που σχηματίζεται.

Μονάδες 5

8. at contra hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet: Να μετατρέψετε τον υποθετικό λόγο στα άλλα είδη, αφού πρώτα τον αναγνωρίσετε.

Μονάδες 5

9.  Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική-παθητική) και να την μετατρέψετε στην αντίθετή της:

       i.            Quod illic appensum civitati nomen dedit.

     ii.            speculatores nostri eos prope esse nuntiant

  iii.            Roma non oppugnaretur.

Μονάδες 3

10. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους του κειμένου.

Μονάδες 7