Η Σουηδία είναι περισσότερο στο μυαλό μας ως μια ουδέτερη
χώρα. Άλλωστε δεν πήρε μέρος στους Παγκοσμίους Πολέμους του 20ου αιώνα. Μας
ακούγεται απίθανο να σκεφτούμε έναν πανίσχυρο Σουηδικό στρατό κυρίαρχο στη
Βόρεια Ευρώπη.
Η ουδέτερη σήμερα και φιλειρηνική Σουηδία υπήρξε κάποτε μια
υπερδύναμη της Ευρώπης. Η ηγεμονία της κράτησε λιγότερο από έναν αιώνα όμως
αυτό δεν μείωσε τη σπουδαιότητά της.
Η Σουηδία εμφανίστηκε στα Ευρωπαϊκά πράγματα με έναν πόλεμο:
τον Τριακονταετή (1618-1648). Και εξαφανίστηκε πάλι με έναν πόλεμο: Τον μεγάλο
πόλεμο του Βορρά (1700-1721).
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το 1618 ξέσπασε ο
Τριακονταετής πόλεμος μεταξύ Καθολικών(πλην Γάλλων) και Προτεσταντών (που είχαν
μαζί τους και τους καθολικούς Γάλλους). Η Σουηδία ήταν μια χώρα λουθηρανών και
φυσικά πήρε μέρος στο πλευρό των Προτεσταντών. Ηγεμόνας της ήταν ένας μεγάλος
στρατηλάτης ο Γουσταύος Αδόλφος. Αήττητος στο πεδίο της Μάχης ο Αδόλφος
χτυπήθηκε από εχθρικά πυρά και σκοτώθηκε το 1632 χωρίς αυτό όμως να περιορίσει
την άνοδο της Σουηδίας.
Το 1658 υπεγράφη η συνθήκη του Ρόσκιλντ με την οποία η
Σουηδία έφτασε στη μέγιστη έκτασή της. Το βασίλειο της Σουηδίας υπό τον Κάρολο
τον 10ο καταλάμβανε τη σημερινή Σουηδία, Φινλανδία, Εσθονία, Λεττονία και
τμήματα της Βόρειας Γερμανίας και Πολωνίας όντας η τρίτη μεγαλύτερη σε μέγεθος
ευρωπαϊκή χώρα μετά τη Ρωσία και την Ισπανία.
Όμως όπως είναι φυσικό η γειτονική Ρωσία αντέδρασε στην
ανερχόμενη Σουηδία και ήρθε σε σύγκρουση μαζί της. Ο πόλεμος μεταξύ Σουηδίας, Ρωσίας
και των συμμάχων τους κράτησε 21 έτη και ονομάστηκε μεγάλος πόλεμος του Βορρά.
Βασιλιάς της Σουηδίας ήδη από το 1697 ήταν ο Κάρολος ο 12ος
με αντίπαλο τον τσάρο της Ρωσίας Μέγα Πέτρο, έναν ιδιαίτερα ικανό ηγέτη. Ο
Κάρολος όμως δεν έμενε πίσω. Ήταν σπουδαίος στρατηλάτης και ιδιαίτερα ικανός
ηγέτης, θεωρείται ο δεύτερος σπουδαιότερος μετά τον Γουσταύο Αδόλφο.
Ο πόλεμος ξεκίνησε το 1700 με επιτυχίες για τη Σουηδία. Η
σουηδική πόλη Νάρβα δέχτηκε μαζική επίθεση από 40.000 Ρώσους ενώ η φρουρά της
μόλις που έφτανε τις 2.000. Σύντομα όμως έφτασαν ενισχύσεις υπό τον ίδιο τον
Κάρολο που έφταναν τις 11.000. Ο Σουηδικός στρατός ήταν πολύ μικρότερος
φτάνοντας συνολικά τις 13.000 απέναντι στους υπεράριθμους Ρώσους που ήταν
40.000. Ήταν τέλη Νοεμβρίου, ο χειμώνας πλησίαζε και ξέσπασε χιονοθύελλα που
εμπόδιζε τους δυο στρατούς να συγκρουστούν. Όμως η τύχη ήταν με το μέρος των
Σουηδών. Ο άνεμος άλλαξε κατεύθυνση και έριξε τη χιονοθύελλα πάνω στους Ρώσους.
Υπό την κάλυψη του καιρού οι Σουηδοί επιτέθηκαν σε δυο τμήματα και διασπώντας
τον εχθρό σε τρία τμήματα τα περικύκλωσαν και τα διέλυσαν. Πάνω από 10.000
Ρώσοι σκοτώθηκαν ενώ μεγάλο μέρος τους αιχμαλωτίστηκε. Ο Ρώσικος στρατός
εκμηδενίστηκε ανοίγοντας το δρόμο για την ίδια τη Μόσχα. Όμως ο Ρώσικος
Χειμώνας απέτρεψε τον Κάρολο από αυτή την ιδέα.
Ο Κάρολος αποφάσισε να ξεμπερδεύει με τους Πολωνούς και
Γερμανούς Συμμάχους των Ρώσων. Έτσι το 1702 επιτέθηκε σε αυτούς και τους
διέλυσε στη μάχη του Κλίτσοβ. Όμως η ενασχόληση του με αυτούς έδωσε χρόνο στον
Πέτρο της Ρωσίας να οργανώσει εκ νέου το στρατό του και να τον προετοιμάσει για
την επόμενη εισβολή.
Το 1707 ο Κάρολος εισέβαλε στη Ρωσία. Αφού εξασφάλισε τη
συμμαχία των Κοζάκων της Ουκρανίας ισχυροποίησε τις δυνάμεις του και κινήθηκε
εναντίον του Αυτοκρατορικού Τσαρικού Στρατού. Η σύγκρουση έλαβε χώρα στην
Πολτάβα το 1709. Ο σουηδικός στρατός του Καρόλου έφτανε τις 30.000 απέναντι σε
60.000 Ρώσους. Αυτή τη φορά όμως ο Κάρολος δεν μπορούσε να ηγηθεί του στρατού
του. Τα τραύματά του τον είχαν καθηλώσει σε φορείο και δε μπορούσε να σταθεί
όρθιος με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ελέγξει τα στρατεύματά του.
Η επίθεση των Σουηδικού πεζικού επί ανοιχτού πεδίου κατά του
Ρώσικου πεζικού και πυροβολικού κόστισε τη μάχη για τον Κάρολο ο οποίος όχι
μόνο είδε το στρατό του να χάνεται μέσα σε μια μέρα αλλά έχασε τη Φινλανδία και
τις Βαλτικές χώρες τις οποίες κατέλαβε η Ρωσία.
Ο πόλεμος συνεχίστηκε και μετά τη συντριβή των Σουηδών στην
Πολτάβα αλλά το αποτέλεσμα είχε ήδη κριθεί. Η Σουηδία έχασε τη δύναμή της και
έπαψε να ασκεί επιρροή στα ευρωπαϊκά πράγματα. Ο Κάρολος πολεμώντας κατά των
Νορβηγών το 1718 είχε το τέλος που αξίζει σε κάθε πολεμιστή. Έπεσε στη μάχη. Το
1721 ο πόλεμος έληξε με ήττα της Σουηδίας...
Ο Σουηδικός στρατός συμμετείχε και στον επταετή πόλεμο καθώς
και το 1814 στη μάχη της Λειψίας κατά του Ναπολέοντα. Από το 1814 οι Σουηδοί
δεν έχουν παραταχτεί ποτέ στο πεδίο της μάχης και έκτοτε αρχίζει η περίφημη
ουδετερότητα της Σουηδίας...
