Ρηματικά επίθετα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ ΣΕ - τος

μενετὸς: αυτός που περιμένει (δυνατόν ἐστι μένειν)

μετάπεμπτος: αυτός που προσκλήθηκε (δυνατόν ἐστι μεταπέμπεσθαι)

ῥητὸς: αυτός που έχει ορισθεί (δυνατόν ἐστι ῥηθῆναι)

ῥυτὸς: αυτός που ρέει (δυνατόν ἐστι ῥεῖν)

ἀφύλακτος: αυτός που δε φυλάγεται (οὐ δυνατόν ἐστι φυλάττεσθαι)

κρυπτός: αυτός που έχει κρυφτεί (δυνατόν ἐστι κρυφθῆναι)

λυτὸς: αυτός που έχει λυθεί (δυνατόν ἐστι λυθῆναι)

ἀγαστὸς: ο αξιοθαύμαστος (ἄξιόν ἐστι ἀγασθῆναι)

θαυμαστός: ο αξιοθαύμαστος (ἄξιόν ἐστι θαυμασθῆναι)

ἐπαινετὸς: ο άξιος να επαινεθεί (ἄξιόν ἐστι ἐπαινεθῆναι)

ἁλωτὸς: αυτός που μπορεί να κυριευθεί (δυνατόν ἐστι ἁλῶναι)

τρωτὸς: αυτός που μπορεί να πληγωθεί (δυνατόν ἐστι τρωθῆναι)

βατὸς: αυτός που μπορεί κάποιος να τον βαδίσει (δυνατόν ἐστι διαβαθῆναι)

σεπτός: ο άξιος σεβασμού (ἄξιόν ἐστι σεβασθῆναι)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ ΣΕ -τέον

ἀκτέον (ἐστι): πρέπει να οδηγήσει (κάποιος) < ἄγω : δεῖ ἄγειν

ἰτέον (ἐστι) : πρέπει να βαδίσει < εἷμι: δεῖ ἰέναι

βοηθητέον (ἐστι): πρέπει να βοηθήσει < βοηθῶ: δεῖ βοηθεῖν

χρηστέον (ἐστι): πρέπει να χρησιμοποιεί < χρῶμαι: δεῖ χρῆσθαι

παρασκευαστέον (ἐστι): α)πρέπει να προετοιμάσει < παρασκευάζω: δεῖ παρασκευάζειν, β) πρέπει να προετοιμαστεί< παρασκευάζομαι: δεῖ παρασκευασθῆναι

σκεπτέον (ἐστι): πρέπει να εξετάσει<σκοπῶ ή σκοποῦμαι: δεῖ σκοπεῖν/ δεῖ σκοπεῖσθαι

μεθεκτέον (έστι): πρέπει να συμμετέχει< μετέχω: δεῖ μετέχειν

ἀποστατέον (ἐστι): α) πρέπει να κινήσει σε αποστασία < ἀφίστημι: δεῖ ἀφιστάναι, β) πρέπει να μείνει μακριά, να αποστατήσει< ἀφίστασθαι: δεῖ ἀφίστασθαι

φυλακτέον (ἐστι): α) πρέπει να φυλαχθεί<φυλάττομαι: δεῖ φυλαχθῆναι, β) πρέπει να προσέχει < φυλάττω: δεῖ φυλάττειν

οἰστέον (ἐστι): πρέπει να υπομένει <φέρω: δεῖ φέρειν

Οι λανθάνοντες υποθετικοί λόγοι

Λανθάνων υποθετικός λόγος ονομάζεται ο υποθετικός λόγος του οποίου η υπόθεση λανθάνει (κρύβεται) σε  :

1.      Υποθετική Μετοχή

2.      Δευτερεύουσα αναφορικο – υποθετική πρόταση

3.      Δευτερεύουσα χρονικο – υποθετική πρόταση

Πιο συγκεκριμένα :

1.      Η Υποθετική Μετοχή βρίσκεται συνήθως κοντά σε μέλλοντα ή σε δυνητική έγκλιση . Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να αναλυθεί σε δευτερεύουσα υποθετική πρόταση ανάλογα με την απόδοση .

π.χ. Νικῶν οὐκ ἂν θαυμάζοιο  . Η απόδοση εκφέρεται με δυνητική ευκτική . Το είδος του υποθετικού λόγου στο οποίο η απόδοση εκφέρεται με δυνητική ευκτική είναι το 5^ο είδος , δηλαδή η απλή σκέψη του λέγοντος. Συνεπώς η υποθετική μετοχή πρέπει να αναλυθεί ως εξής : εἰ + ευκτική ( εἰ νικῴης ).

2.      Η Δευτερεύουσα αναφορικο – υποθετική πρόταση  εισάγεται με αναφορική αντωνυμία ή αναφορικό επίρρημα + το αοριστολογικό ἂν . Αναγνωρίζουμε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο με την ίδια διαδικασία που αναγνωρίζουμε έναν απλό υποθετικό λόγο.

π.χ.  Πείσομαι τῷ ἀνδρὶ , ὅν ἂν ἕλησθε. Υπόθεση : ὅν ἂν ἕλησθε

                                                                       Απόδοση : Πείσομαι τῷ ἀνδρὶ

Συνεπώς ο υποθετικός λόγος ανήκει στο 3^ο είδος και δηλώνει το προσδοκώμενο.

3.      Η Δευτερεύουσα χρονικο – υποθετική πρόταση εισάγεται με χρονικό σύνδεσμο ο οποίος εμπεριέχει το αοριστολογικό ἂν ( ἐπειδάν, ἐπάν, ὅταν, ἕως ἂν , ὁπόταν) . Αναγνωρίζουμε τον λανθάνοντα υποθετικό λόγο με την ίδια διαδικασία που αναγνωρίζουμε έναν απλό υποθετικό λόγο.

π.χ.  Ὁπόταν ὀργιζώμεθα, πάντες μαινόμεθα. Υπόθεση : Ὁπόταν ὀργιζώμεθα

                                                                                   Απόδοση : πάντες μαινόμεθα

Συνεπώς ο υποθετικός λόγος ανήκει στο 4^ο είδος και δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον.

Σόνια Σιούτη, φιλόλογος