Οι παθητικοί χρόνοι είναι ο μέλλοντας και ο αόριστος. Διακρίνονται σε παθητικούς χρόνους α' και παθητικούς χρόνους β΄.
Κλίνονται ως εξής:
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ α'
Οριστική: λυθήσομαι, λυθήσῃ (-ει), λυθήσεται, λυθησόμεθα, λυθήσεσθε, λυθήσονται
Ευκτική: λυθησοίμην, λυθήσοιο, λυθήσοιτο, λυθησοίμεθα, λυθήσοισθε, λυθήσοιντο
Απαρέμφατο: λυθήσεσθαι
Μετοχή: λυθησόμενος, λυθησομένη, λυθησόμενον
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ α'
Οριστική: ἐλύθην, ἐλύθης, ἐλύθη, ἐλύθημεν, ἐλύθητε, ἐλύθησαν
Υποτακτική: λυθῶ, λυθῇς, λυθῇ, λυθῶμεν, λυθῆτε, λυθῶσι(ν)
Ευκτική:λυθείην,λυθείης,λυθείη,λυθείημεν/λυθεῖμεν, λυθείητε/λυθεῖτε, λυθείησαν/λυθεῖεν
Προστακτική: -, λύθητι, λυθήτω, (-), λύθητε, λυθέντων/λυθήτωσαν
Απαρέμφατο: λυθῆναι
Μετοχή: λυθείς, λυθεῖσα, λυθὲν
Παρατήρηση: Ο παθητικός μέλλοντας α’ και ο παθητικός αόριστος α’ σε όλες τις εγκλίσεις καθώς και στο απαρέμφατο και στη μετοχή παίρνουν στο θέμα τους τη συλλαβή -θη-, που ονομάζεται χρονικό πρόσφυμα.
Ορισμένα ρήματα όμως σχηματίζουν τον παθητικό μέλλοντα και τον παθητικό αόριστο με το χρονικό πρόσφυμα -η- και -ε- χωρίς δηλαδή το σύμφωνο θ. Οι παθητικοί χρόνοι που σχηματίζονται με αυτό τον τρόπο ονομάζονται παθητικός μέλλοντας β’ και παθητικός αόριστος β’.
Κλίνονται ως εξής:
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ β'
Οριστική: γραφήσομαι, γραφήσει, γραφήσεται, γραφησόμεθα, γραφήσεσθε, γραφήσονται
Ευκτική: γραφησοίμην, γραφήσοιο, γραφήσοιτο, γραφησοίμεθα, γραφήσοισθε, γραφήσοιντο
Απαρέμφατο: γραφήσεσθαι
Μετοχή: γραφησόμενος, γραφησομένη, γραφησόμενον
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ β'
Οριστική:ἐγράφην,ἐγραφης, ἐγράφη, ἐγράφημεν, ἐγράφητε, ἐγράφησαν
Υποτακτική: γραφῶ, γραφῇς, γραφῇ, γραφῶμεν, γραφῆτε, γραφῶσι(ν)
Ευκτική:γραφείην,γραφείης,γραφείη,γραφείημεν/γραφεῖμεν, γραφείητε/γραφεῖτε, γραφείησαν/γραφεῖεν
Προστακτική:-,γράφηθι,γραφήτω,(-),γραφητε,γραφέντων/γραφήτωσαν
Απαρέμφατο: γραφῆναι
Μετοχή: γραφείς, γραφεῖσα, γραφὲν
Παρατηρήσεις:
- Τα ρήματα που έχουν μονοσύλλαβο ρηματικό θέμα με φωνήεν ε στον παθητικό μέλλοντα β’ και στον παθητικό αόριστο β’ με- τατρέπουν αυτό το ε σε α.
π.χ.
πλέκ-ω: πλακήσομαι, ἐπλάκην
τρέπ-ω: τραπήσομαι, ἐτράπην
στρέφ-ω: στραφήσομαι, ἐστράφην
τρέφ-ω: τραφήσομαι, ἐτράφην
κλέπτω (θέμα: κλεπ-): κλαπήσομαι, ἐκλάπην
- Από τον παραπάνω κανόνα εξαιρούνται τα σύνθετα του ρήματος λέγω.
π.χ.
συλλέγω: συλλεγήσομαι, συνελέγην
ἐκλέγω: ἐκλεγήσομαι, ἐξελέγην
- Τα ρήματα που έχουν μονοσύλλαβο ρηματικό θέμα με φωνήεν η στον παθητικό μέλλοντα β’ και στον παθητικό αόριστο β’ μετατρέπουν αυτό το η σε α.
π.χ.
σήπ-ω: σαπήσομαι, ἐσάπην
τήκ-ω: τακήσομαι, ἐτάκην
- Το ρήμα πλήττω σχηματίζει παθ. μέλλοντα β’ πληγήσομαι και παθ. αόριστο β’ ἐπλήγην. Όταν όμως είναι σύνθετο μετατρέπει το η του θέματος σε α.
π.χ.
ἐκπλήττω: ἐκπλαγήσομαι, ἐξεπλάγην
καταπλήττω: καταπλαγήσομαι, κατεπλάγην
Σόνια Σιούτη, φιλόλογος
