Σοφοκλέους Ἀντιγόνη: Προτεινόμενο διαγώνισμα

Επιμέλεια θεμάτων: Σόνια Σιούτη

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

ΑΝ.     Οὐ γὰρ τάφου νῷν τὼ κασιγνήτω Κρέων

τὸν μὲν προτίσας, τὸν δ᾽ ἀτιμάσας ἔχει;

Ἐτεοκλέα μέν, ὡς λέγουσι, σὺν δίκῃ

χρησθεὶς δικαίᾳ καὶ νόμῳ, κατὰ χθονὸς 

ἔκρυψε τοῖς ἔνερθεν ἔντιμον νεκροῖς,                    25

τὸν δ᾽ ἀθλίως θανόντα Πολυνείκους νέκυν

ἀστοῖσί φασιν ἐκκεκηρῦχθαι τὸ μὴ

τάφῳ καλύψαι μηδὲ κωκῦσαί τινα,

ἐᾶν δ᾽ ἄκλαυτον, ἄταφον, οἰωνοῖς γλυκὺν         

θησαυρὸν εἰσορῶσι πρὸς χάριν βορᾶς.

Τοιαῦτά φασι τὸν ἀγαθὸν Κρέοντα σοὶ

κἀμοί, λέγω γὰρ κἀμέ, κηρύξαντ᾽ ἔχειν,

καὶ δεῦρο νεῖσθαι ταῦτα τοῖσι μὴ εἰδόσιν

σαφῆ προκηρύξοντα, καὶ τὸ πρᾶγμ᾽ ἄγειν                    

οὐχ ὡς παρ᾽ οὐδέν, ἀλλ᾽ ὃς ἂν τούτων τι δρᾷ     

φόνον προκεῖσθαι δημόλευστον ἐν πόλει.

Οὕτως ἔχει σοι ταῦτα, καὶ δείξεις τάχα

εἴτ᾽ εὐγενὴς πέφυκας εἴτ᾽ ἐσθλῶν κακή.              38

…………………………………………………....

ΙΣ.       Νῦν δ᾽ αὖ μόνα δὴ νὼ λελειμμένα σκόπει                      

ὅσῳ κάκιστ᾽ ὀλούμεθ᾽, εἰ νόμου βίᾳ                     

ψῆφον τυράννων ἢ κράτη παρέξιμεν.

Ἀλλ᾽ ἐννοεῖν χρὴ τοῦτο μὲν γυναῖχ᾽ ὅτι

ἔφυμεν, ὡς πρὸς ἄνδρας οὐ μαχουμένα·             

ἔπειτα δ᾽ οὕνεκ᾽ ἀρχόμεσθ᾽ ἐκ κρεισσόνων

καὶ ταῦτ᾽ ἀκούειν κἄτι τῶνδ᾽ ἀλγίονα.   

Ἐγὼ μὲν οὖν αἰτοῦσα τοὺς ὑπὸ χθονὸς                 65

ξύγγνοιαν ἴσχειν, ὡς βιάζομαι τάδε,

τοῖς ἐν τέλει βεβῶσι πείσομαι· τὸ γὰρ

περισσὰ πράσσειν οὐκ ἔχει νοῦν οὐδένα.                        

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. «Οὐ γὰρ τάφου… πρὸς χάριν βορᾶς»: Να μεταφράσετε τους στίχους στα νέα ελληνικά.

ΜΟΝΑΔΕΣ 30

2. α. Να συμπληρώσετε τα  κενά με τους κατάλληλους όρους:

Τρία ήταν τα βασικά μέρη του αρχαίου θεάτρου:
α) ………………………….., το μέρος που προοριζόταν για τους θεατές.
β……………………………., ο κυκλικός ή ημικυκλικός χώρος, όπου …………., ο χορός.
γ) ………………………….., ο χώρος των υποκριτών.

ΜΟΝΑΔΕΣ 4

β. Να γράψετε τις καινοτομίες που επέφερε ο Σοφοκλής στην τραγωδία.

ΜΟΝΑΔΕΣ 6

3. α. «ἔκρυψε τοῖς ἔνερθεν ἔντιμον νεκροῖς»: Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία που είχε η ταφή στην αρχαιότητα, να σχολιάσετε το περιεχόμενο αυτού του στίχου.

ΜΟΝΑΔΕΣ 10

β. Πώς διαγράφεται το ήθος της Ισμήνης σύμφωνα με όσα διατυπώνει η ίδια στους στίχους που σας δόθηκαν;

ΜΟΝΑΔΕΣ 10

γ. Να εξηγήσετε γιατί η Αντιγόνη αποτελεί τον θεατρικό αντίποδα της Ισμήνης, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας με συγκεκριμένα στοιχεία του κειμένου που σας δόθηκε.

ΜΟΝΑΔΕΣ 10

4. α. Να συμπληρώσετε τον ακόλουθο πίνακα με τους κατάλληλους τύπους:

ονομαστική	γενική	δοτική	αιτιατική	κλητική
	τάφου
		δίκῃ
			γλυκύν
			ἄνδρας

ΜΟΝΑΔΕΣ 6

     β. ἔχει, πράσσειν: Να κλίνετε την υποτακτική του ενεστώτα στη μέση φωνή.

ΜΟΝΑΔΕΣ 4

5. Κρέων, Ἐτεοκλέα, ἐκκεκηρῦχθαι, ἐννοεῖν, νοῦν: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους τύπους του κειμένου που σας δόθηκε.

ΜΟΝΑΔΕΣ 10

6. λέγουσι, ἔκρυψε, θανόντα, ἄγειν, πόλει: Για κάθε τύπο να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις (απλές ή σύνθετες) της νέας ελληνικής. Με τις λέξεις που θα γράψετε να σχηματίσετε μία σύντομη πρόταση με καθεμιά από αυτές.

ΜΟΝΑΔΕΣ 10