ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ: Φύλλο εργασίας για επεξεργασία παράλληλου αδίδακτου κειμένου

Επιμέλεια: Σόνια Σιούτη

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ_ΕΝΟΤΗΤΑ 4η 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια άποψη εκφράζει για τη γλώσσα ο Πρωταγόρας; Να τη συγκρίνετε µε τις απόψεις του Ηροδότου για το ίδιο θέµα, αφού μελετήσετε το παρακάτω παράθεμα. 

Η αρχαιότερη γλώσσα (Ηρόδοτος, ΙΙ, 2) 

Όσο για τους Αιγυπτίους, πριν γίνει βασιλιάς τους ο Ψαµµήτιχος, πίστευαν πως πρώτοι αυτοί από όλους τους ανθρώπους φάνηκαν στη γη. Αφότου όµως ο Ψαµµήτιχος, στα χρόνια της βασιλείας του θέλησε να µάθει ποιοι πράγµατι είναι οι πρώτοι άνθρωποι της γης, από τότε οι Αιγύπτιοι πιστεύουν ότι οι Φρύγες είναι αρχαιότεροί τους, δεύτερον όµως στη σειρά βάζουν τον εαυτό τους. Ο Ψαµµήτιχος λοιπόν, επειδή δεν κατάφερνε ρωτώντας και ξαναρωτώντας να βρει µια άκρη στο ερώτηµα ποιοι είναι οι πρώτοι άνθρωποι της γης, σοφίζεται το εξής. Πήρε δύο νεογέννητα µωρά, διαλέγοντάς τα από γονείς έτσι στην τύχη, και τα έδωσε σ'ένα βοσκό, για να τα πάει στη στάνη του και να τα αναθρέψει, όπως θα πούµε. Κανείς επρόσταξε να µην προφέρει λέξη µπροστά τους, παρά να µείνουν τα µωρά µόνα τους σε µια καλύβα έρηµη, και µόνον την ορισµένη ώρα ο βοσκός να τους πηγαίνει τις κατσίκες· και αφού τους δίνει να χορτάσουν γάλα, να νοιάζεται και για τα άλλα -τα απαραίτητα. Το έκανε αυτό ο Ψαµµήτιχος κι έδωσε τέτοια προσταγή, γιατί ήθελε να ακούσει από τα παιδιά, όταν πια πάψουν να βγάζουν άναρθρες κραυγές, ποια λέξη θα αρθρώσουν πρώτη. Έτσι και έγινε. Είχαν περάσει δηλαδή δύο χρόνια που ο βοσκός έκανε τη δουλειά αυτή, όταν µια µέρα, την ώρα που άνοιγε την πόρτα κι έκανε να µπει µέσα στην καλύβα, τα παιδιά-και τα δύο µαζί- σύρθηκαν ως τα πόδια του, και απλώνοντας τα χέρια τους εφώναξαν "βεκός". Την πρώτη φορά που το άκουσε ο βοσκός, δεν είπε τίποτε· ύστερα όµως, επειδή η λέξη αυτή ακούστηκε πολλές φορές - κάθε φορά που εκείνος ερχόταν στα παιδιά και τα φρόντιζε -, τότε πια φανέρωσε ο βοσκός το πράγµα στον κύριό του. Κι όταν ο βασιλιάς ζήτησε να τα δει, εκείνος έφερε τα παιδιά µπροστά του. Αφού και ο ίδιος ο Ψαµµήτιχος τα άκουσε να λεν την ίδια λέξη, ρωτούσε πια να µάθει ποιοι άνθρωποι λένε "βεκός" και τι σηµαίνει η λέξη. Ύστερα από έρευνες ανακάλυψε ότι έτσι λένε το ψωµί οι Φρύγες. Μετά λοιπόν από αυτό οι Αιγύπτιοι, σταθµίζοντας τα πράγµατα, αναγνώρισαν ότι οι Φρύγες είναι αρχαιότεροί τους. Ότι το επεισόδιο έγινε έτσι, το άκουσα από τους ιερείς του Ηφαίστου στη Μέµφη. Ενώ οι Έλληνες, ανάµεσα σ' άλλες πολλές ανοησίες, ισχυρίζονται πως ο Ψαµµήτιχος έκοψε τις γλώσσες κάποιων γυναικών κι όρισε πλάι σ' αυτές να ανατραφούν τα παιδιά. 

Ἡροδότου Ἱστοριῶν, ΙΙ, 2, µτφρ. ∆. Ν. Μαρωνίτης

Πλάτωνος Πολιτεία: Ερωτήσεις κλειστού τύπου

Επιμέλεια: Σόνια Σιούτη

Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της στήλης Α με τα στοιχεία της στήλης Β΄.  Ενδέχεται ορισμένα στοιχεία να περισσεύουν.

ΣΤΗΛΗ Α΄

ΣΤΗΛΗ Β΄

i.            Δικαιοσύνη είναι να αποδίδεις καλό στον φίλο, κακό στον εχθρό.       ii.            Δικαιοσύνη είναι η εντιμότητα στις συναλλαγές.     iii.            Δικαιοσύνη είναι μια υποκριτική κοινωνική σύμβαση που επιβάλλεται από τους πολλούς και αδύνατους για την αυτοπροστασία τους.     iv.            Δικαιοσύνη είναι η απραγμοσύνη.       v.            Δικαιοσύνη είναι το δίκαιο του ισχυρού.     vi.            Δικαιοσύνη είναι η πολυπραγμοσύνη.

α. Θρασύμαχος β. Κέφαλος γ. Πολέμαρχος δ. Γλαύκων ε. Ηράκλειτος στ. Σωκράτης

2

      Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες θέσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ). Να διορθώσετε τις θέσεις που χαρακτηρίσατε ως λανθασμένες.

α)  ο όρος βασιλεύς στον Πλάτωνα δηλώνει απλώς τον απόλυτο μονάρχη

β) Η αρμονία στην ιδεώδη πολιτεία  πηγάζει από την αυτογνωσία και τον αυτοπεριορισμό.

γ) Η τιμοκρατική πολιτεία (ιστορικό πρότυπο: η Καρχηδόνα) είναι φιλοπόλεμη και υποχείριο της φιλαργυρίας.