Οι υποθετικοί λόγοι αποτελούνται από δύο μέρη:
α) την υπόθεση (δευτερεύουσα υποθετική πρόταση)
β) την απόδοση (η πρόταση που προσδιορίζεται από αυτήν)
Χωρίζονται σε 3 μεγάλες ομάδες, καθεμία εκ των οποίων σε δύο επιμέρους είδη. Συγκεκριμένα:
1η ομάδα: Η υπόθεσή τους εκφέρεται με οριστική έγκλιση
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΔΗΛΩΝΕΙ
α΄ είδος: εἰ + οριστική κάθε χρόνου κάθε έγκλιση πραγματικό
β' είδος: εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου δυνητική οριστική μη πραγματικό
2η ομάδα: Η υπόθεσή τους εκφέρεται με υποτακτική έγκλιση
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΔΗΛΩΝΕΙ
α΄ είδος: Ἐάν /ἄν/ἤν + υποτακτική οριστική μέλλοντα/ προσδοκώμενο
δυνητική ευκτική/
προστακτική
β' είδος: Ἐάν /ἄν/ἤν + υποτακτική οριστική ενεστώτα/ αόριστη επανάληψη σε
γνωμικός αόριστος παρόν/μέλλον
3η ομάδα: Η υπόθεσή τους εκφέρεται με ευκτική έγκλιση
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΔΗΛΩΝΕΙ
α΄ είδος: εἰ + ευκτική δυνητική ευκτική απλή σκέψη λέγοντος
β' είδος: εἰ + ευκτική οριστική παρατατικού αόριστη επανάληψη σε
ή αορίστου με ἄν παρελθόν
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Εἰ μέν ἐν τῷ δικαστηρίῳ ἐκρίνοντο, ῥᾳδίως ἄν ἐσώζοντο.
Έχουμε εδώ:α) την υπόθεση (δευτερεύουσα υποθετική πρόταση)
β) την απόδοση (η πρόταση που προσδιορίζεται από αυτήν)
Χωρίζονται σε 3 μεγάλες ομάδες, καθεμία εκ των οποίων σε δύο επιμέρους είδη. Συγκεκριμένα:
1η ομάδα: Η υπόθεσή τους εκφέρεται με οριστική έγκλιση
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΔΗΛΩΝΕΙ
α΄ είδος: εἰ + οριστική κάθε χρόνου κάθε έγκλιση πραγματικό
β' είδος: εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου δυνητική οριστική μη πραγματικό
2η ομάδα: Η υπόθεσή τους εκφέρεται με υποτακτική έγκλιση
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΔΗΛΩΝΕΙ
α΄ είδος: Ἐάν /ἄν/ἤν + υποτακτική οριστική μέλλοντα/ προσδοκώμενο
δυνητική ευκτική/
προστακτική
β' είδος: Ἐάν /ἄν/ἤν + υποτακτική οριστική ενεστώτα/ αόριστη επανάληψη σε
γνωμικός αόριστος παρόν/μέλλον
3η ομάδα: Η υπόθεσή τους εκφέρεται με ευκτική έγκλιση
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΔΗΛΩΝΕΙ
α΄ είδος: εἰ + ευκτική δυνητική ευκτική απλή σκέψη λέγοντος
β' είδος: εἰ + ευκτική οριστική παρατατικού αόριστη επανάληψη σε
ή αορίστου με ἄν παρελθόν
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Εἰ μέν ἐν τῷ δικαστηρίῳ ἐκρίνοντο, ῥᾳδίως ἄν ἐσώζοντο.
υπόθεση εἰ+ οριστική παρατατικού (εἰ ἐκρίνοντο)
απόδοση δυνητική οριστική (ἄν ἐσώζοντο)
Άρα ο υποθετικός μας λόγος θα δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού.
Εἰ δημεύσαιτε τὰ χρήματα, καλῶς ἄν έχοι.
Έχουμε εδώ:
υπόθεση εἰ+ ευτική (εἰ δημεύσαιτε)
απόδοση δυνητική ευκτική (ἄν ἔχοι)
Άρα ο υποθετικός μας λόγος θα δηλώνει απλή σκέψη του λέγοντος.
υπόθεση Ἐάν + υποτακτική (Ἐάν Θεὸς ἔθέλῃ)
απόδοση οριστική μέλλοντα (τιμωρηθήσεται)
Άρα ο υποθετικός μας λόγος θα δηλώνει το προσδοκώμενο, κάτι δηλαδή που προσδωκούμε ότι θα γίνει στο μέλλον με βάση συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Ἐάν τις τούτου πίῃ, ἀποθνῄσκει.
Έχουμε εδώ:
υπόθεση Ἐάν + υποτακτική (Ἐάν πίῃ )
απόδοση οριστική ενεστώτα (ἀποθνῄσκει)
Άρα ο υποθετικός μας λόγος θα δηλώνει αόριστη επανάληψη σε παρόν και μέλλον.
υπόθεση Ἐάν + υποτακτική (Ἐάν πίῃ )
απόδοση οριστική ενεστώτα (ἀποθνῄσκει)
Άρα ο υποθετικός μας λόγος θα δηλώνει αόριστη επανάληψη σε παρόν και μέλλον.
