ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ_ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Επιμέλεια ερωτήσεων: Σόνια Σιούτη

Ενότητα 1

ἡ δ' ἠθικὴ ἐξ ἔθους περιγίνεται: Σε ποιον συσχετισμό προβαίνει ο Αριστοτέλης ; Να τον επισημάνετε και να τον σχολιάσετε.

Ενότητα 2

τὰς δ' ἀρετὰς λαμβάνομεν ἐνεργήσαντες πρότερον: Ποιος είναι ο λειτουργικός ρόλος των επιρρημάτων και πώς σχετίζονται με τις ηθικές αρετές;

Ενότητα 3

καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης: Σε τι αναφέρεται η υπογραμμισμένη λέξη και πώς συσχετίζεται με την κατάκτηση των ηθικών αρετών;

Ενότητα 4

Οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ τῶν ἀρετῶν ἔχει· πράττοντες γὰρ τὰ ἐν τοῖς συναλλάγμασι τοῖς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους γινόμεθα οἳ μὲν δίκαιοι οἳ δὲ ἄδικοι, πράττοντες δὲ τὰ ἐν τοῖς δεινοῖς καὶ ἐθιζόμενοι φοβεῖσθαι ἢ θαρρεῖν οἳ μὲν ἀνδρεῖοι οἳ δὲ δειλοί. Ὁμοίως δὲ καὶ τὰ περὶ τὰς ἐπιθυμίας ἔχει καὶ τὰ περὶ τὰς ὀργάς· οἳ μὲν γὰρ σώφρονες καὶ πρᾶοι γίνονται, οἳ δ' ἀκόλαστοι καὶ ὀργίλοι, οἳ μὲν ἐκ τοῦ οὑτωσὶ ἐν αὐτοῖς ἀναστρέφεσθαι, οἳ δὲ ἐκ τοῦ οὑτωσί.

Σε τι αναφέρεται ο Αριστοτέλης με τη φράση ἐν αὐτοῖς;

Ενότητα 5

Διὸ δεῖ ἦχθαί πως εὐθὺς ἐκ νέων, ὡς ὁ Πλάτων φησίν, ὥστε χαίρειν τε καὶ λυπεῖσθαι οἷς δεῖ· ἡ γὰρ ὀρθὴ παιδεία αὕτη ἐστίν.

Ποιον τρόπο πειθούς αξιοποιεί ο Αριστοτέλης προκειμένου να ενισχύσει την άποψή του σχετικά με τον ρόλο που διαδραματίζει η παιδεία στην κατάκτηση των ηθικών αρετών;

Ενότητα 6

Ῥητέον οὖν ὅτι πᾶσα ἀρετή, οὗ ἂν ᾖ ἀρετή, αὐτό τε εὖ ἔχον ἀποτελεῖ καὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ εὖ ἀποδίδωσιν, οἷον ἡ τοῦ ὀφθαλμοῦ ἀρετὴ τόν τε ὀφθαλμὸν σπουδαῖον ποιεῖ καὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ· τῇ γὰρ τοῦ ὀφθαλμοῦ ἀρετῇ εὖ ὁρῶμεν.

Πώς συσχετίζεται η επαναλαμβανόμενη χρήση του επιρρήματος εὖ με την τελεολογική αντίληψη του Αριστοτέλη;

Ενότητα 7

 Οὕτω δὴ πᾶς ἐπιστήμων τὴν ὑπερβολὴν μὲν καὶ τὴν ἔλλειψιν φεύγει, τὸ δὲ μέσον ζητεῖ καὶ τοῦθ' αἱρεῖται, μέσον δὲ οὐ τὸ τοῦ πράγματος ἀλλὰ τὸ πρὸς ἡμᾶς.

Πώς συσχετίζονται οι υπογραμμισμένοι όροι με το «μέσον … τὸ πρὸς ἡμᾶς»;

Ενότητα 8

ἡ δ' ἀρετὴ πάσης τέχνης ἀκριβεστέρα καὶ ἀμείνων ἐστὶν ὥσπερ καὶ ἡ φύσις, τοῦ μέσου ἂν εἴη στοχαστική. Λέγω δὲ τὴν ἠθικήν· αὕτη γάρ ἐστι περὶ πάθη καὶ πράξεις, ἐν δὲ τούτοις ἔστιν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον.

Γιατί ο Αριστοτέλης κρίνει σκόπιμο να διευκρινίσει ότι αναφέρεται στην ηθική αρετή;

Ενότητα 9

Ἡ δ' ἀρετὴ περὶ πάθη καὶ πράξεις ἐστίν, ἐν οἷς ἡ μὲν ὑπερβολὴ ἁμαρτάνεται καὶ ψέγεται καὶ ἡ ἔλλειψις, τὸ δὲ μέσον ἐπαινεῖται καὶ κατορθοῦται· ταῦτα δ' ἄμφω τῆς ἀρετῆς.

Ποια είναι «ταῦτα δ' ἄμφω» για τα οποία κάνει λόγο ο Αριστοτέλης και πώς σχετίζονται με την κατάκτηση των ηθικών αρετών του ανθρώπου;

Ενότητα 10

Ἔστιν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἕξις προαιρετική, ἐν μεσότητι οὖσα τῇ πρὸς ἡμᾶς, ὡρισμένη λόγῳ καὶ  ᾧ ἂν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν. Μεσότης δὲ δύο κακιῶν, τῆς μὲν καθ' ὑπερβολὴν τῆς δὲ κατ' ἔλλειψιν· καὶ ἔτι τῷ τὰς μὲν ἐλλείπειν τὰς δ' ὑπερβάλλειν τοῦ δέοντος ἔν τε τοῖς πάθεσι καὶ ἐν ταῖς πράξεσι, τὴν δ' ἀρετὴν τὸ μέσον καὶ εὑρίσκειν καὶ αἱρεῖσθαι.

Να σχολιάσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις/φράσεις.

Πλάτωνος Πρωταγόρας_Επαναληπτικές ερωτήσεις

Επιμέλεια ερωτήσεων: Σόνια Σιούτη

ΕΝΟΤΗΤΑ 1

Επειδή όμως σε ακούω να το υποστηρίζεις εσύ, κάμπτομαι και πιστεύω πως κάτι θα εννοείς, αφού θεωρώ πως έχεις μεγάλη πείρα σε πολλά ζητήματα, και πολλά έχεις μάθει και πολλά επίσης έχεις ανακαλύψει μόνος σου. Αν λοιπόν μπορείς να μας αναλύσεις με τρόπο εναργέστερο γιατί η αρετή είναι διδακτή, μη μας αρνηθείς και κάνε το.

Να σχολιάσετε το περιεχόμενο των υπογραμμισμένων φράσεων. Ποιες είναι οι αντιλήψεις που εκφράζει ο Σωκράτης;

ΕΝΟΤΗΤΑ 2

·        Ἦν γάρ ποτε χρόνος

·        πρὸς τὰς ἐκ Διὸς ὥρας

Να προσδιορίσετε το περιεχόμενο των υπογραμμισμένων όρων

ΕΝΟΤΗΤΑ 3

καὶ ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ βίου γίγνεται: Τι εννοεί με τον όρο εὐπορία  ο σοφιστής;

ΕΝΟΤΗΤΑ 4

·        ἐζήτουν δὴ ἁθροίζεσθαι καὶ σῴζεσθαι κτίζοντες πόλεις

·        Ἑρμῆν πέμπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους αἰδῶ τε καὶ δίκην, ἵν' εἶεν πόλεων κόσμοι τε καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί.

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στις δύο «πόλεις», σύμφωνα με τον σοφιστή;

ΕΝΟΤΗΤΑ 5

ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας καὶ ἀσκήσεως καὶ διδαχῆς οἴονται γίγνεσθαι ἀγαθὰ ἀνθρώποις, ἐάν τις ταῦτα μὴ ἔχῃ, ἀλλὰ τἀναντία τούτων κακά, ἐπὶ τούτοις που οἵ τε θυμοὶ γίγνονται καὶ αἱ κολάσεις καὶ αἱ νουθετήσεις

Ποιους φορείς αγωγής επισημαίνει ο σοφιστής; Να τους επισημάνετε και να σχολιάσετε τον ρόλο τους στην κατάκτηση της πολιτικής αρετής.

ΕΝΟΤΗΤΑ 6

ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως τιμωρεῖται· ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν: Να επισημάνετε την αντίθεση που τονίζει ο σοφιστής και να εξηγήσετε τον λειτουργικό της ρόλο.

ΕΝΟΤΗΤΑ 7

Διότι, εάν μεν υπάρχει αυτό το ένα πράγμα και εάν αυτό το πράγμα δεν είναι ούτε η οικοδομική ούτε η μεταλλουργία ούτε η κεραμική, αλλά η  δικαιοσύνη και η σωφροσύνη και το ὅσιον (και αυτά τα ονομάζω όλα μαζί ἀνδρὸς ἀρετήν).

Σε ποια σχέση βρίσκονται μεταξύ τους οι έννοιες αυτές, σύμφωνα με τον σοφιστή;