Προτεινόμενο διαγώνισμα λατινικών (Κείμενα 21-31)

      Επιμέλεια θεμάτων: Σόνια Σιούτη

    i.        is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit. Quod illic appensum civitati nomen dedit: nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est. Post hoc factum rediit in exilium, unde tamen rogatus reversus est.

    ii.        Cum P. Cornēlius Nasῑca ad Ennium poētam venisset eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse. Accipe nunc quid postea Nasῑca fecerit. Paucis post diēbus cum Ennius ad Nasῑcam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamāvit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignātus quod Nasῑca tam aperte mentiebātur […]inquit.

   iii.        Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitote decerptam esse Carthagine. Tam prope a muris habemus hostem! Itaque cavete periculum, tutamini patriam. Opibus urbis nolite confidere.

   iv.        «Ita est» inquit Accius «ut dicis; neque id me sane paenitet; meliora enim fore spero, quae deinceps scribam. Nam quod in pomis est, idem esse aiunt in ingeniis: quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda; sed quae gignuntur statim vieta et mollia, non matura mox fiunt sed putria».

    v.        Diu operam frustra impendebat; quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat «Oleum et operam perdidi». Tandem corvus salutationem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit. Audita salutatione Caesar dixit: «Domi satis salutationum talium audio». Tum venit corvo in mentem verborum domini sui: «Oleum et operam perdidi». Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat.

   vi.        Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt. Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius opera hostes fugati erant, morte multavit.

1)    Να μεταφράσετε στα νέα ελληνικά τα αποσπάσματα i, iv και vi.

Μονάδες 40

2)    Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

·         aurum omne: το επίθετο στη γενική πτώση του πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος

·         eique: όλες τις πτώσεις του πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος

·         aperte: τους άλλους βαθμούς

·         diem: τη δοτική πτώση του πληθυντικού αριθμού

·         ianuā: τη γενική πτώση στον ίδιο αριθμό

·         recentem: τους άλλους βαθμούς (εκεί όπου βρίσκεται)

·         meliora: τους άλλους βαθμούς (εκεί όπου βρίσκεται)

·         matura: τον υπερθετικό βαθμό (εκεί όπου βρίσκεται)

·         avis: τον αντίστοιχο τύπο στον πληθυντικό αριθμό

·         salutationum talium: τη γενική πτώση του ενικού αριθμού

·         mentem: όλες τις πτώσεις του πληθυντικού αριθμού

·         viribus: την ονομαστική πτώση του ενικού αριθμού

·         certamen: τη δοτική πτώση του ενικού αριθμού

·         fortior: τα παραθετικά του αντίστοιχου επιρρήματος

·         cuius (opera): την ονομαστική πτώση του πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος της αντωνυμίας.

Μονάδες  15

3)    Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

·         interemptis: το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

·         dicitur: όλα τα πρόσωπα της προστακτικής του ενεστώτα στην άλλη φωνή

·         sensit: το απαρέμφατο του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή

·         Accipe: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και του παρακειμένου στην ίδια φωνή

·         mentiebātur: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

·         esse: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα και το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων

·         scitote: τα απαρέμφατα όλων των χρόνων στην ίδια φωνή

·         scribam: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

·         nascuntur: τη μετοχή του μέλλοντα στην ονομαστική του πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος

·         didicit: τον αντίστοιχο τύπο στον ενεστώτα

·         venit: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

·         emitque: τα απαρέμφατα όλων των χρόνων στην ίδια φωνή

·         risit: τον αντίστοιχο τύπο στον ενεστώτα

·         transfixit: όλα τα πρόσωπα της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

·         spoliavit: το απαρέμφατο του ενεστώτα.

Μονάδες 15

4)    quod illic aurum pensatum est: Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική και να εξηγήσετε τις μετατροπές που κάνατε. Ως υποκείμενο να θέσετε το εξής: Illi

Μονάδες 2

5)    quaerenti: Να αναλύσετε τη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

Μονάδες 2

6)    Paucis post diēbus: Να σχηματίσετε ισοδύναμη συντακτικά μορφή εξηγώντας τις μετατροπές που κάνατε.

Μονάδα 1

7)    Opibus urbis nolite confidere: Να σχηματίσετε ισοδύναμη συντακτικά μορφή.

Μονάδες 2

8)    Audita salutatione: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τη μετοχή και να την αναλύσετε στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

Μονάδες 3

9)    Cum P. Cornēlius Nasῑca ad Ennium poētam venisset eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse: Να κάνετε όλες τις αναγκαίες μετατροπές ώστε να δηλωθεί  το προτερόχρονο στο παρόν.

Μονάδες  6

10) mentiebātur, emerat: Να γράψετε τις δευτερεύουσες προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα ρήματα και να τις χαρακτηρίσετε συντακτικά (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος).

Μονάδες 4

11) Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους όρους των αποσπασμάτων που σας δόθηκαν.

Μονάδες 10

Λατινικά:Κείμενο 34 - Ασκήσεις εμπέδωσης

Επιμέλεια ασκήσεων: Σόνια Σιούτη

Cum Africanus in Literno esset, complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset,** praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit. Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt et cupide Scipionis dextram osculati sunt. Cum ante vestibulum dona posuissent, quae homines deis immortalibus consecrare solent, domum reverterunt.

** ΠΡΟΣΟΧΗ! existimasset: υποτακτική υπερσυντελίκου.

Στους παρακειμένους που σχηματίζονται κανονικά σε -avi, -evi, -ivi και στους χρόνους που παράγονται από αυτόν τον παρακείμενο, πολλές φορές όταν μετά τη συλλαβή -vi και -ve ακολουθεί συλλαβή η οποία αρχίζει από r, s εκπίπτει το v και τα δύο φωνήεντα συναιρούνται σε ένα φωνήεν μακρόχρονο.

π. χ. amavisti = amasti

amaverunt = amarunt

amavissem = amassem

amavero = amaro

1.    Στις παρακάτω δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με τον σύνδεσμο cum, αυτός είναι:

·         cum... in Literno esset          …………………………………….

·         cum... existimasset   …………………………………….

·         cum... posuissent     …………………………………….

2.    Τα ακόλουθα σουπίνα του κειμένου δηλώνουν:

·         salutatum ………………………………………………………..

·         captum     ………………………………………………………..

·         auditu       ………………………………………………………..

·         admiratum           ………………………………………………………...

3.    abiectis armis: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τη μετοχή και να την αναλύσετε στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

4.    incredibile auditu: Να κάνετε συντακτική αναγνώριση και να σχηματίσετε ισοδύναμη συντακτικά μορφή.

5.    virtutem eius: Να δηλώσετε αυτοπάθεια.

6.    Quod ut praedones animadverterunt: Να δικαιολογήσετε την εκφορά της δευτερεύουσας πρότασης.

7.    tamquam sanctum templum: Να σχηματίσετε ισοδύναμη συντακτικά μορφή.

8.    complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt: Να κάνετε συντακτική αναγνώριση των όρων της πρότασης.

9.    complures: Να κλίνετε το επίθετο στο θηλυκό γένος.

10.  eosque: Να κλίνετε τον τύπο στα τρία γένη.

11.  deis, postes: Να κλίνετε τους τύπους στον άλλο αριθμό.

12.  clara voce: Να θέσετε το επίθετο στο θετικό βαθμό και να κλίνετε τη συνεκφορά στον πληθυντικό αριθμό.

13.  virtutem eius: Να δηλώσετε αυτοπάθεια.

14.  domesticorum, armis: Να επισημάνετε την ιδιαιτερότητα κάθε τύπου και στη συνέχεια να τους κλίνετε.

15.  cupide: Να κάνετε παραθετική αντικατάσταση.

16.  Να γράψετε τα επίθετα του κειμένου που δεν σχηματίζουν παραθετικά και να το αιτιολογήσετε.

17.  dextram: Να κάνετε γραμματική αναγνώριση του τύπου και να τον κλίνετε εκεί όπου βρίσκεται.

18.  Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

·         esset: τα απαρέμφατα όλων των χρόνων

·         venisse: όλα τα πρόσωπα της προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

·         existimasset: τον αντίστοιχο τύπο στην οριστική

·         appropinquaverunt: το απαρέμφατο και τη μετοχή στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή

19.  posuissent: Να κλίνετε τον τύπο στους συντελικούς χρόνους της οριστικής και να γράψετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων.

20.  reserari, intromitti: Να γράψετε τους αντίστοιχους τύπους στην άλλη φωνή.