Πανελλαδικές εξετάσεις 2017: Προτεινόμενο κριτήριο αξιολόγησης στον Φιλοσοφικό Λόγο

Επιμέλεια θεμάτων: Σόνια Σιούτη

Α. ΚΕΙΜΕΝΟ

Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ ἠθικῆς, ἡ μὲν διανοητικὴ τὸ πλεῖον ἐκ διδασκαλίας ἔχει καὶ τὴν γένεσιν καὶ τὴν αὔξησιν, διόπερ ἐμπειρίας δεῖται καὶ χρόνου, ἡ δ' ἠθικὴ ἐξ ἔθους περιγίνεται, ὅθεν καὶ τοὔνομα ἔσχηκε μικρὸν παρεκκλῖνον ἀπὸ τοῦ ἔθους. Ἐξ οὗ καὶ δῆλον ὅτι οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν φύσει ἡμῖν ἐγγίνεται· οὐθὲν γὰρ τῶν φύσει ὄντων ἄλλως ἐθίζεται, οἷον ὁ λίθος φύσει κάτω φερόμενος οὐκ ἂν ἐθισθείη ἄνω φέρεσθαι, οὐδ' ἂν μυριάκις αὐτὸν ἐθίζῃ τις ἄνω ῥιπτῶν, οὐδὲ τὸ πῦρ κάτω, οὐδ' ἄλλο οὐδὲν τῶν ἄλλως πεφυκότων ἄλλως ἂν ἐθισθείη. Οὔτ' ἄρα φύσει οὔτε παρὰ φύσιν ἐγγίνονται αἱ ἀρεταί, ἀλλὰ πεφυκόσι μὲν ἡμῖν δέξασθαι αὐτάς, τελειουμένοις δὲ διὰ τοῦ ἔθους

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να μεταφράσετε το κείμενο στα νέα ελληνικά. (Μονάδες 10)
2. Να καταγράψετε τον συλλογισμό του Αριστοτέλη και να σχολιάσετε το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει. (Μονάδες 15)
3. Ο Αριστοτέλης απορρίπτει την αριστοκρατική διδασκαλία ότι η αρετή είναι δώρο της φύσης, που τελεσίδικα δίνεται ή όχι από τη γέννησή του στον άνθρωπο. Να εντοπίσετε στο κείμενο το χωρίο στο οποίο διαφαίνεται η παραπάνω άποψη και να το σχολιάσετε. (Μονάδες 15)
4. Ποια ήταν η σχέση του Αριστοτέλη με τους συναδέλφους του στην Ακαδημία; Πού οφειλόταν η στάση του απέναντί τους; (Μονάδες 10)
5. ἀρετῆς: Να γράψετε δέκα ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της νέας ελληνικής γλώσσας. (Μονάδες 10)