ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2020: Αδίδακτα κείμενα με ασκήσεις γραμματικής και συντακτικού

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ: Σόνια Σιούτη

 1^ο:ΓΟΡΓΙΟΥ, ΕΛΕΝΗΣ ΕΓΚΩΜΙΟΝ

Το Ἑλένης ἐγκώμιον, ένα από τα ελάχιστα έργα σοφιστών που σώζονται ολόκληρα, στην ουσία δεν είναι εγκώμιο αλλά "υπεράσπιση" της Ελένης. Πρόκειται για ρητορική επίδειξη, γραμμένη σε αττική διάλεκτο και στο γνωστό, περίτεχνο ύφος του Γοργία, ο οποίος πρωτοήρθε στην Αθήνα το 427 π.Χ. ως απεσταλμένος της πατρίδας του (των Λεοντίνων). Έχει διατυπωθεί η εικασία ότι το έργο περιλαμβανόταν στην τέχνη (εγχειρίδιο ρητορικής) που φέρεται να είχε γράψει ο Γοργίας. Στο Ἑλένης ἐγκώμιον ο Γοργίας αναλαμβάνει να αποδείξει ότι η Ελένη δεν ευθύνεται που ακολούθησε τον Πάρη, όποιος και αν ήταν ο λόγος. Εισαγωγικά απαριθμούνται τέσσερις παράγοντες στους οποίους θα μπορούσε να αποδοθεί η ευθύνη για την απόφασή της: 1) οι θεοί και η τύχη, 2) η βία, 3) ο πειστικός λόγος και 4) ο έρωτας. Στη συνέχεια ο Γοργίας εξετάζει έναν ένα με τη σειρά τους τέσσερις αυτούς παράγοντες και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι και στις τέσσερις περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με δυνάμεις πολύ πιο ισχυρές από τη θέληση ενός ανθρώπου.

Κόσμος πόλει μὲν εὐανδρία, σώματι δὲ κάλλος, ψυχῇ δὲ  σοφία, πράγματι δὲ ἀρετή, λόγῳ δὲ ἀλήθεια· τὰ δὲ ἐναντία τούτων  ἀκοσμία. ἄνδρα δὲ καὶ γυναῖκα καὶ λόγον καὶ ἔργον καὶ πόλιν καὶ  πρᾶγμα χρὴ τὸ μὲν ἄξιον ἐπαίνου ἐπαίνῳ τιμᾶν, τῷ δὲ ἀναξίῳ  μῶμον ἐπιθεῖναι· ἴση γὰρ ἁμαρτία καὶ ἀμαθία μέμφεσθαί τε τὰ  ἐπαινετὰ καὶ ἐπαινεῖν τὰ μωμητά. τοῦ δ' αὐτοῦ ἀνδρὸς λέξαι  τε τὸ δέον ὀρθῶς καὶ ἐλέγξαι τοὺς μεμφομένους Ἑλένην, γυναῖκα περὶ ἧς ὁμόφωνος καὶ ὁμόψυχος γέγονεν ἥ τε τῶν ποιητῶν  ἀκουσάντων πίστις ἥ τε τοῦ ὀνόματος φήμη, ὃ τῶν συμφορῶν  μνήμη γέγονεν. ἐγὼ δὲ βούλομαι λογισμόν τινα τῷ λόγῳ δοὺς τὴν   μὲν κακῶς ἀκούουσαν παῦσαι τῆς αἰτίας, τοὺς δὲ μεμφομένους ψευδομένους ἐπιδεῖξαι καὶ δείξας τἀληθὲς ἢ παῦσαι τῆς ἀμαθίας.

 ὅτι μὲν οὖν φύσει καὶ γένει τὰ πρῶτα τῶν πρώτων ἀνδρῶν  καὶ γυναικῶν ἡ γυνὴ περὶ ἧς ὅδε ὁ λόγος, οὐκ ἄδηλον, οὐδὲ ὀλίγοις.  δῆλον γὰρ ὡς μητρὸς μὲν Λήδας, πατρὸς δὲ τοῦ μὲν γενομένου θεοῦ,  τοῦ δὲ λεγομένου θνητοῦ, Τυνδάρεω καὶ Διός, ὧν ὁ μὲν διὰ τὸ εἶναι  ἔδοξεν, ὁ δὲ διὰ τὸ φάναι ἐλέγχθη. καὶ ἦν ὁ μὲν ἀνδρῶν κράτιστος  ὁ δὲ πάντων τύραννος. ἐκ τοιούτων δὲ γενομένη ἔσχε τὸ ἰσόθεον κάλλος, ὃ λαβοῦσα  καὶ οὐ λαθοῦσα ἔσχε· πλείστας δὲ πλείστοις ἐπιθυμίας ἔρωτος ἐνειργάσατο, ἑνὶ δὲ σώματι πολλὰ σώματα συνήγαγεν ἀνδρῶν ἐπὶ μεγάλοις μέγα φρονούντων, ὧν οἱ μὲν πλούτου μεγέθη, οἱ δὲ εὐγενείας  παλαιᾶς εὐδοξίαν, οἱ δὲ ἀλκῆς οὶκείας εὐεξίαν, οἱ δὲ σοφίας ἐπικτήτου  δύναμιν ἔσχον· καὶ ἧκον ἅπαντες ὑπ' ἔρωτός τε φιλονίκου φιλοτιμίας τε ἀνικήτου. ὅστις μὲν οὖν καὶ δι' ὅτι καὶ ὅπως ἀπέπλησε  τὸν ἔρωτα τὴν Ἑλένην λαβών, οὐ λέξω· τὸ γὰρ τοῖς εἰδόσιν ἃ ἴσασι  λέγειν πίστιν μὲν ἔχει, τέρψιν δὲ οὐ φέρει. τὸν χρόνον δὲ τῷ λόγῳ  τὸν τότε νῦν ὑπερβὰς ἐπὶ τὴν ἀρχὴν τοῦ μέλλοντος λόγου προβήσομαι, καὶ προθήσομαι τὰς αἰτίας, δι' ἃς εἰκὸς ἦν γενέσθαι τὸν τῆς  Ἑλένης εἰς τὴν Τροίαν στόλον.

1.    Να μεταφράσετε την πρώτη παράγραφο στα νέα ελληνικά.

2.    Να καταγράψετε τα χαρακτηριστικά της Ελένης, έτσι όπως παρουσιάζονται στο παραπάνω κείμενο.

3.    Κόσμος πόλει μὲν εὐανδρία, σώματι δὲ κάλλος, ψυχῇ δὲ  σοφία, πράγματι δὲ ἀρετή, λόγῳ δὲ ἀλήθεια· τὰ δὲ ἐναντία τούτων  ἀκοσμία. ἄνδρα δὲ καὶ γυναῖκα καὶ λόγον καὶ ἔργον καὶ πόλιν καὶ  πρᾶγμα χρὴ τὸ μὲν ἄξιον ἐπαίνου ἐπαίνῳ τιμᾶν, τῷ δὲ ἀναξίῳ  μῶμον ἐπιθεῖναι: Να μεταφέρετε όλα τα ουσιαστικά του κειμένου στον άλλο αριθμό, διατηρώντας την πτώση.

4.    Τυνδάρεω: Να αναγνωρίσετε τον τύπο γραμματικά και να τον κλίνετε.

5.    δούς: Να κλίνετε την προστακτική στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή.

6.    ὁ δὲ διὰ τὸ φάναι ἐλέγχθη: Να κλίνετε την προστακτική των ρηματικών τύπων στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή.

7.    ὅστις μὲν οὖν καὶ δι' ὅτι καὶ ὅπως ἀπέπλησε  τὸν ἔρωτα τὴν Ἑλένην λαβών, οὐ λέξω: Να επισημάνετε τις δευτερεύουσες προτάσεις και να γράψετε το είδος τους και τον συντακτικό τους ρόλο.

8.    τὸν χρόνον δὲ τῷ λόγῳ  τὸν τότε νῦν ὑπερβὰς ἐπὶ τὴν ἀρχὴν τοῦ μέλλοντος λόγου προβήσομαι, καὶ προθήσομαι τὰς αἰτίας, δι' ἃς εἰκὸς ἦν γενέσθαι τὸν τῆς  Ἑλένης εἰς τὴν Τροίαν στόλον: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά όλους τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς του αποσπάσματος.

2^ο: ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ, ΙΣΤΟΡΙΑΙ

Το "κύκνειο άσμα" του Περικλή – Η προσωπικότητά του) Αποτίμηση της πολιτικής του Περικλή – Σκιαγράφηση της προσωπικότητάς του

Τοιαῦτα ὁ Περικλῆς λέγων ἐπειρᾶτο τοὺς Ἀθηναίους τῆς τε ἐς αὑτὸν ὀργῆς παραλύειν καὶ ἀπὸ τῶν παρόντων δεινῶν ἀπάγειν τὴν γνώμην. οἱ δὲ δημοσίᾳ μὲν τοῖς λόγοις ἀνεπείθοντο καὶ οὔτε πρὸς τοὺς Λακεδαιμονίους ἔτι ἔπεμπον ἔς τε τὸν πόλεμον μᾶλλον ὥρμηντο, ἰδίᾳ δὲ τοῖς παθήμασιν ἐλυποῦντο, ὁ μὲν δῆμος ὅτι ἀπ’ ἐλασσόνων ὁρμώμενος ἐστέρητο καὶ τούτων, οἱ δὲ δυνατοὶ καλὰ κτήματα κατὰ τὴν χώραν οἰκοδομίαις τε καὶ πολυτελέσι κατασκευαῖς ἀπολωλεκότες, τὸ δὲ μέγιστον, πόλεμον ἀντ’ εἰρήνης ἔχοντες. οὐ μέντοι πρότερόν γε οἱ ξύμπαντες ἐπαύσαντο ἐν ὀργῇ ἔχοντες αὐτὸν πρὶν ἐζημίωσαν χρήμασιν. ὕστερον δ’ αὖθις οὐ πολλῷ, ὅπερ φιλεῖ ὅμιλος ποιεῖν, στρατηγὸν εἵλοντο καὶ πάντα τὰ πράγματα ἐπέτρεψαν, ὧν μὲν περὶ τὰ οἰκεῖα ἕκαστος ἤλγει ἀμβλύτεροι ἤδη ὄντες, ὧν δὲ ἡ ξύμπασα πόλις προσεδεῖτο πλείστου ἄξιον νομίζοντες εἶναι. ὅσον τε γὰρ χρόνον προὔστη τῆς πόλεως ἐν τῇ εἰρήνῃ, μετρίως ἐξηγεῖτο καὶ ἀσφαλῶς διεφύλαξεν αὐτήν, καὶ ἐγένετο ἐπ’ ἐκείνου μεγίστη, ἐπειδή τε ὁ πόλεμος κατέστη, ὁ δὲ φαίνεται καὶ ἐν τούτῳ προγνοὺς τὴν δύναμιν.

ἐπεβίω δὲ δύο ἔτη καὶ ἓξ μῆνας· καὶ ἐπειδὴ ἀπέθανεν, ἐπὶ πλέον ἔτι ἐγνώσθη ἡ πρόνοια αὐτοῦ ἡ ἐς τὸν πόλεμον. ὁ μὲν γὰρ ἡσυχάζοντάς τε καὶ τὸ ναυτικὸν θεραπεύοντας καὶ ἀρχὴν μὴ ἐπικτωμένους ἐν τῷ πολέμῳ μηδὲ τῇ πόλει κινδυνεύοντας ἔφη περιέσεσθαι· οἱ δὲ ταῦτά τε πάντα ἐς τοὐναντίον ἔπραξαν καὶ ἄλλα ἔξω τοῦ πολέμου δοκοῦντα εἶναι κατὰ τὰς ἰδίας φιλοτιμίας καὶ ἴδια κέρδη κακῶς ἔς τε σφᾶς αὐτοὺς καὶ τοὺς ξυμμάχους ἐπολίτευσαν, ἃ κατορθούμενα μὲν τοῖς ἰδιώταις τιμὴ καὶ ὠφελία μᾶλλον ἦν, σφαλέντα δὲ τῇ πόλει ἐς τὸν πόλεμον βλάβη καθίστατο.

1.    Να μεταφράσετε τη δεύτερη παράγραφο του κειμένου στα νέα ελληνικά.

2.    Ποιες είναι οι αρετές του Περικλή τις οποίες απαριθμεί ο ιστορικός;

3.    προὔστη: Να κάνετε γραμματική αναγνώριση του τύπου και να σχηματίσετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων στην ενεργητική και στη μέση φωνή.

4.    οἱ δὲ δυνατοὶ καλὰ κτήματα κατὰ τὴν χώραν οἰκοδομίαις τε καὶ πολυτελέσι κατασκευαῖς ἀπολωλεκότες, τὸ δὲ μέγιστον, πόλεμον ἀντ’ εἰρήνης ἔχοντες: Να κλίνετε όλους τους ονοματικούς τύπους του αποσπάσματος στους δύο αριθμούς.

5.    σφαλέντα: Να κλίνετε τον τύπο στα τρία γένη, στους δύο αριθμούς.

6.    μετρίως: Να σχηματίσετε τους άλλους βαθμούς.

7.    ὕστερον δ’ αὖθις οὐ πολλῷ, ὅπερ φιλεῖ ὅμιλος ποιεῖν, στρατηγὸν εἵλοντο καὶ πάντα τὰ πράγματα ἐπέτρεψαν, ὧν μὲν περὶ τὰ οἰκεῖα ἕκαστος ἤλγει ἀμβλύτεροι ἤδη ὄντες, ὧν δὲ ἡ ξύμπασα πόλις προσεδεῖτο πλείστου ἄξιον νομίζοντες εἶναι: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους υπογραμμισμένους τύπους.

8.    ὁ μὲν γὰρ ἡσυχάζοντάς τε καὶ τὸ ναυτικὸν θεραπεύοντας καὶ ἀρχὴν μὴ ἐπικτωμένους ἐν τῷ πολέμῳ μηδὲ τῇ πόλει κινδυνεύοντας ἔφη περιέσεσθαι: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις μετοχές του αποσπάσματος.

3^ο: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΚΑΤΑ ΜΕΙΔΙΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΟΝΔΥΛΟΥ

Ο Δημοσθένης κατηγορεί τον Μειδία για την επίθεση και προσβολή που δέχτηκε από αυτόν στα Μεγάλα Διονύσια, όπου συμμετείχε ως χορηγός το 348 π.Χ. Από την αρχή του λόγου του ο ρήτορας προσπάθησε να δείξει ότι με την αλαζονική και υβριστική του συμπεριφορά ο Μειδίας, εκτός από τον ίδιο, έβλαψε όλη την πόλη (γεγονός που αιτιολογεί και την προσαγωγή του σε δημόσια δίκη ) και διηγήθηκε αναλυτικά όλες τις επιθέσεις και προκλήσεις του κατηγορουμένου εναντίον του. Επικαλούμενος στη συνέχεια τις ισχύουσες διατάξεις, τόνισε ότι ο νόμος αντιμετώπιζε με ιδιαίτερη αυστηρότητα τη δημόσια προσβολή σε βάρος προσώπου ( ὕβρις ) ή μια πράξη βίας που διαπράχθηκε προμελετημένα, ακόμα και στην περίπτωση που αυτές αφορούσαν δούλο. Μετά την ανάγνωση του σχετικού νόμου προσθέτει.

Ἀκούετ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοῦ νόμου τῆς φιλανθρωπίας, ὃς οὐδὲ τοὺς δούλους ὑβρίζεσθαι ἀξιοῖ. τί οὖν πρὸς θεῶν; εἴ τις εἰς τοὺς βαρβάρους ἐνεγκὼν τὸν νόμον τοῦτον, παρ’ ὧν τὰ ἀνδράποδ’ εἰς τοὺς Ἕλληνας κομίζεται, ἐπαινῶν ὑμᾶς καὶ διεξιὼν περὶ τῆς πόλεως εἴποι πρὸς αὐτοὺς ὅτι «εἰσὶν Ἕλληνές τινες ἄνθρωποι οὕτως ἥμεροι καὶ φιλάνθρωποι τοὺς τρόπους ὥστε πόλλ’ ὑφ’ ὑμῶν ἠδικημένοι, καὶ φύσει τῆς πρὸς ὑμᾶς ἔχθρας αὐτοῖς ὑπαρχούσης πατρικῆς, ὅμως οὐδ’ ὅσων ἂν τιμὴν καταθέντες δούλους κτήσωνται, οὐδὲ τούτους ὑβρίζειν ἀξιοῦσιν, ἀλλὰ νόμον δημοσίᾳ τὸν ταῦτα κωλύσοντα τέθεινται τουτονὶ καὶ πολλοὺς ἤδη παραβάντας τὸν νόμον τοῦτον ἐζημιώκασιν θανάτῳ», εἰ ταῦτ’ ἀκούσειαν καὶ συνεῖεν οἱ βάρβαροι, οὐκ ἂν οἴεσθε δημοσίᾳ πάντας ὑμᾶς προξένους αὑτῶν ποιήσασθαι; τὸν τοίνυν οὐ παρὰ τοῖς Ἕλλησιν μόνον εὐδοκιμοῦντα νόμον, ἀλλὰ καὶ παρὰ τοῖς βαρβάροις εὖ δόξαντ’ ἂν ἔχειν, σκοπεῖσθ’ ὁ παραβὰς ἥντινα δοὺς δίκην ἀξίαν ἔσται δεδωκώς.

1.    Να μεταφράσετε το απόσπασμα στα νέα ελληνικά: Ἀκούετ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι,… πατρικῆς.

2.    Να γράψετε την περίληψη του κειμένου και να επισημάνετε τον τρόπο/τρόπους ανάπτυξης της παραγράφου που σας δόθηκε.

3.    Ἀκούετ’, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τοῦ νόμου τῆς φιλανθρωπίας, ὃς οὐδὲ τοὺς δούλους ὑβρίζεσθαι ἀξιοῖ. τί οὖν πρὸς θεῶν; εἴ τις εἰς τοὺς βαρβάρους ἐνεγκὼν τὸν νόμον τοῦτον, παρ’ ὧν τὰ ἀνδράποδ’ εἰς τοὺς Ἕλληνας κομίζεται, ἐπαινῶν ὑμᾶς καὶ διεξιὼν περὶ τῆς πόλεως εἴποι πρὸς αὐτούς: Να μεταφέρετε όλους τους ρηματικούς τύπους του αποσπάσματος στον μέλλοντα.

4.   σκοπεῖσθ’ ὁ παραβὰς ἥντινα δοὺς δίκην ἀξίαν ἔσται δεδωκώς: Να μετατρέψετε τον πλάγιο σε ευθύ.

5.   ὥστε πόλλ’ ὑφ’ ὑμῶν ἠδικημένοι: Να μετατρέψετε τη σύνταξη σε ενεργητική.

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2020: Κριτήριο Αξιολόγησης (Διδαγμένο κείμενο αρχαίων ελληνικών)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 8: Η αλληγορία του σπηλαίου: οι δεσμώτες

Επιμέλεια: Σόνια Σιούτη

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία 514a-515c

Μετὰ ταῦτα δή, εἶπον, ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν ἡμετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας. Ἰδὲ γὰρ ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει, ἀναπεπταμένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ μακρὰν παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον, ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν δεσμοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας, ὥστε μένειν τε αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν μόνον ὁρᾶν, κύκλῳ δὲ τὰς κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσμοῦ ἀδυνάτους περιάγειν, φῶς δὲ αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόμενον ὄπισθεν αὐτῶν, μεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσμωτῶν ἐπάνω ὁδόν, παρ’ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδομημένον, ὥσπερ τοῖς θαυματοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ παραφράγματα, ὑπὲρ ὧν τὰ θαύματα δεικνύασιν.

Ὁρῶ, ἔφη.

Ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ παντοῖα εἰργασμένα, οἷον εἰκὸς τοὺς μὲν φθεγγομένους, τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων.

Ἄτοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καὶ δεσμώτας ἀτόπους.

Ὁμοίους ἡμῖν, ἦν δ’ ἐγώ·

τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον μὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας;

Πῶς γάρ, ἔφη, εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν ἠναγκασμένοι εἶεν διὰ βίου;

Τί δὲ τῶν παραφερομένων; οὐ ταὐτὸν τοῦτο;

Τί μήν;

Εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ’ εἶεν πρὸς ἀλλήλους, οὐ ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νομίζειν ἅπερ ὁρῷεν; Ἀνάγκη.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α1. α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε μία από τις παρακάτω περιόδους λόγου και δίπλα σε αυτόν τη λέξη «Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη, με βάση το αρχαίο κείμενο:

1.     Οι δεσμώτες είναι δεμένοι μόνο στα πόδια.

2.     Το φως της φωτιάς βρίσκεται μπροστά από τους δεσμώτες.

3.     Εντός του σπηλαίου υπάρχει ένα τειχάκι χτισμένο παράλληλα στον δρόμο.

4.     Ο Γλαύκων χαρακτηρίζει τους δεσμώτες παράξενους.

5.     Οι δεσμώτες μπορούν να μιλήσουν μεταξύ τους.

(μονάδες 5)

β. Για κάθε μία από τις παραπάνω απαντήσεις να γράψετε στο τετράδιό σας το τμήμα του αρχαίου κειμένου που την επιβεβαιώνει. (μονάδες 5)

Μονάδες 10

Β1. Να ερμηνεύσετε τους συμβολισμούς της αλληγορίας: ἐν δεσμοῖς, τειχίον.

Μονάδες 10

Β2.  Σε ποια σημεία του κειμένου διαφαίνεται ότι ο φιλόσοφος αναφέρεται στην σύγχρονή του πολιτική κατάσταση; Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά των πολιτικών προσώπων στην εποχή του;

Μονάδες 10

Β3. Να γράψετε στο τετράδιό σας, δίπλα στον αριθμό καθεμιάς από τις προτάσεις της στήλης Α, τη σωστή λέξη ή πρόταση της στήλης Β.

ΣΤΗΛΗ Α	ΣΤΗΛΗ Β
1.     Από το δεύτερο βιβλίο του έργου Πολιτεία ἤ περί δικαίου ως το τέλος οι κύριοι συζητητές είναι	-        ο Σωκράτης, ο Πολέμαρχος και ο Θρασύμαχος. -        ο Γλαύκων, ο Σωκράτης και ο Αδείμαντος. -        ο Κέφαλος, ο Αδείμαντος και ο Σωκράτης.
2.     Με τον όρο  πολιτεία δηλώνεται	-        το πολίτευμα, οι βασικές δηλαδή αρχές που υπόκεινται στη νομοθεσία και στους θεσμούς της πόλης. -        η κοινότητα που την αποτελούν κυβερνώντες και κυβερνώμενοι,  ἄρχοντες και ἀρχόμενοι. -        η πόλη - κράτος, που αναπτύχθηκε ήδη από την αρχαϊκή εποχή στον ελληνικό χώρο.
3.     Το συμφέρον του ισχυρού καθορίζει το τι είναι δίκαιο.	-        Γλαύκων -        Πολέμαρχος -        Θρασύμαχος
4.     «Ούτε ο ήλιος δεν μπορεί να υπερβεί τα όρια μέσα στα οποία κινείται. Αν τυχόν και τα υπερβεί, τότε οι Ερινύες, οι βοηθοί της Δικαιοσύνης, θα τον βρουν και θα τον επαναφέρουν στη τροχιά του».	-        Ηράκλειτος -        Δημόκριτος -        Σωκράτης

Μονάδες 10

Β4. πάθει, ἀνδριάντας: Ποια σημασία έχουν οι λέξεις μέσα στο κείμενο; Να σχηματίσετε δύο ομόρριζα επίθετα, απλά ή σύνθετα, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 10

Β5. Να συγκρίνετε τη λειτουργία της φωτιάς στην πλατωνική αλληγορία («φῶς δὲ αὐτοῖς πυρὸς») με το φως, έτσι όπως παρουσιάζεται στο παρακάτω ποίημα του Ανέστη Ευαγγέλου.

Το φως

Και στα πιο σκοτεινά λαγούμια*
τα πιο βαθιά
τα πιο λησμονημένα
έρχεται κάποτε
ωσάν σε διάλειμμα
κι όταν κανείς πια τίποτε δεν περιμένει
θαυματουργό
παρήγορο
το φως.

*λαγούμι: η υπόγεια στοά

Από τη συλλογή Το διάλειμμα (1976) του Ανέστη Ευαγγέλου

Μονάδες 10