Έχουμε στα επίθετα και τα επιρρήματα της λατινικής γλώσσας 3 βαθμούς παραθετικών:
·
ΘΕΤΙΚΟΣ,
που είναι το επίθετο και το επίρρημα αυτό καθ’ εαυτό.
·
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ,
που χρησιμοποιείται όταν συγκρίνουμε δύο όρους ως προς κάτι
·
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ,
όταν θέλουμε να ξεχωρίσουμε τον όρο αυτό από το υπόλοιπο σύνολο στο οποίο ανήκει
ΕΠΙΘΕΤΑ
♦ Συγκριτικός Bαθμός →
θέμα του επιθέτου + καταλήξεις -ior, -ior, -ius
Υπερθετικός Βαθμός → θέμα
επιθέτου + καταλήξεις -issimus, -issima,
-issimum
Κλίνονται κανονικά όπως και
τα αντίστοιχα ουσιαστικά α’, β’, γ’ κλίσης.
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
ingens (-ntis) ingentior-ior-ius ingentissimus-a-um
paucus-a-um paucior-ior-ius
paucissimus-a-um
impudens(-ntis)
impudentior-ior-ius impundentissimus-a-um
praecox(-ocis)
praecocior-ior-ius praecocissimus-a-um
recens(-ntis) recentior-ior-ius recentissimus-a-um
grandis-is-e grandior-ior-ius
grandissimus-a-um
♦ Υπάρχουν και τα επίθετα σε -er αλλά και τα επίθετα similis, dissimilis, humilis, facilis, difficilis, gracilis
τα οποία έχουν διαφορές στον
σχηματισμό των παραθετικών τους. Συγκεκριμένα:
Συγκριτικός Βαθμός → θέμα
επιθέτου + -ior, -ior, -ius
Υπερθετικός Βαθμός → θέμα
επιθετου + α)-rimus, –a, –um
β)-limus, –a, –um
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
pulcher-a-um
pulchrior-ior-ius pulcherrimus-a-um
acer-ris-re acrior-ior-ius acerrimus-a-um
facilis-is-e facilior-ior-ius facillimus-a-um
similis-is-e similior-ior-ius
simillimus-a-um
♦ Εκτός από αυτά έχουμε και
επίθετα που έχουν τελείως ιδιόμορφο σχηματισμό παραθετικών. Ενδεικτικά:
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
parvus-a-um minor-or-us minimus-a-um
magnus-a-um maior-or-us maximus-a-um
superus-a-um superior-ior-ius supremus-a-um
>> >> summus-a-um
bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um
malus-a-um peior-ior-ius pessimus-a-um
multi-ae-a plures-res-a plurimi-ae-a
exter-a-um exterior-ior-ius extremus-a-um
>>
>> extimus-a-um
♦ Τέλος έχουμε και επίθετα
που δεν έχουν θετικό βαθμό και στη θέση του έχουμε κάποια πρόθεση ή επίρρημα.
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
(prope) propior-ior-ius proximus-a-um
(ultra) ulterior-ior-ius ultimus-a-um
Άσκηση
(23)ingentem (naviculam), (25)praecocem, extremo(discrimine), (27)grandi
(aetate), grandia, sonora, (28) summa (diligentia), (30) magno (adiumento), (32) multas, excellentes(homines),
(41) antiquissimi (viri), honesta (antiquitas), (43) libera: Να γραφούν και οι άλλοι δύο βαθμοί παραθετικών των παραπάνω
επιθέτων. Κατόπιν
να μεταφερθούν στον άλλο αριθμό.
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
Τα επιρρήματα παίρνουν το θέμα τους από το θέμα των
αντίστοι-χων επιθέτων με την προσθήκη της κατάληξης:
· -e όταν πρόκειται για επίθετο β’
κλίσης
· -ter όταν πρόκειται για επίθετο γ’ κλίσης
π.χ. malus-a-um → male
paucus-a-um → pauce
longus-a-um → longe
apertus-a-um → aperte
maturus-a-um → mature
impudens → (impudentiter)→ impudenter
ingens → (impudentiter)→ ingenter
prudens → (prudentiter)→ prudenter
brevis-is-e → breviter
tristis-is-e → tristiter
ferox(-cis) → ferociter
Σχηματίζουν τους βαθμούς τους
βασισμένοι στον τρόπο σχηματισμού των αντίστοιχων επιθέτων. Αν τα επίθετα, απ’
τα οποία προκύπτουν και τα αντίστοιχα επιρρήματα, σχηματίζουν με τρόπο
ιδιόμορφο τα παραθετικά τους, εξίσου ιδιόμορφα θα τα σχηματίσουν και τα
αντίστοι-χα επιρρήματα.
♦ Συγκριτικός → θέμα
επιρρήματος + κατάληξη -ius (σαν
να είναι το ουδέτερο επιθέτου στο συγκριτικό βαθμό)
Υπερθετικός
→ θέμα επιρρήματος + κατάληξη -issime
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
libenter libentius libentissime
pauce paucius paucissime
tristiter tristius tristissime
crudeliter crudelius crudelissime
Κάποια επιρρήματα έχουν
διαφορετικό σχηματισμό του θετικού βαθμού σε σχέση με το αντίστοιχο επίθετο, αλλά
και ιδιομορφία στο σχηματισμό και των υπολοίπων παραθετικών, έχοντας ως βάση
πάντα τα αντίστοιχά τους επίθετα. Για παράδειγμα:
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
magnus → magnopere maius maxime
bonus → bene melius optime
