Με 260 εκατομμύρια σελίδες πορνογραφικού περιεχομένου στο Διαδίκτυο (χωρίς να προσμετρήσουμε άλλες, σεξιστικού, ρατσιστικού κ.λπ. χαρακτήρα), είναι φυσικό οι περισσότεροι γονείς ν' ανησυχούν για το τι βλέπουν τα παιδιά τους την ώρα που σερφάρουν.
Το ασφαλές περιεχόμενο είναι, βέβαια, μόνο ένα μέρος του τρίπτυχου ασφαλείας που απασχολεί κυρίως τους χρήστες. Τα προσωπικά δεδομένα (τόσο η συγκέντρωση όσο και η υποκλοπή τους) είναι το δεύτερο, ενώ το τρίτο είναι η ασφάλεια στις συναλλαγές. Αν επιχειρούσαμε μία σχηματοποίηση των τομέων που αφορά η κάθε συνιστώσα, θα μπορούσαμε να τις αντιστοιχίσουμε -με μεγάλη γενίκευση- στον κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό χαρακτήρα της ασφάλειας.
Αναπόφευκτα, ο κοινωνικός είναι ο χαρακτήρας που αγγίζει τους περισσότερους χρήστες του Διαδικτύου και κυρίως εκείνους που δεν έχουν αυξημένες τεχνολογικές δεξιότητες. Η άγνοια αυξάνει την ανασφάλεια -κι εδώ θα έπρεπε ίσως να κάνουμε μια σύντομη αναφορά στο ρόλο των λαϊκών μέσων ενημέρωσης τα οποία βρήκαν πρόσφορο έδαφος στο εντυπωσιακό κομμάτι της πορνογραφίας, της εξαπάτησης, του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και αναπαρήγαγαν τους αστικούς μύθους της περασμένης δεκαετίας για την έφηβη που βγήκε ραντεβού με τον πραγματικό της πατέρα, το κακό που θα πάθουμε εάν δεν στείλουμε σε δέκα άλλους το συγκεκριμένο ηλεκτρονικό μήνυμα κ.λπ.
Εάν υποθέσουμε ότι ο γονιός από την πρώτη τρυφερή ηλικία κάθεται μαζί με το παιδί του και ανακαλύπτει ταυτόχρονα με αυτό τον καινούριο ψηφιακό κόσμο, τότε δεν έχει τίποτα να φοβηθεί αφού μπορεί να παρέμβει άμεσα, διδάσκοντάς του ταυτόχρονα τους κανόνες δικτυακής συμπεριφοράς και ασφάλειας, οι οποίοι δεν είναι πολύ διαφορετικοί από τους ίδιους κανόνες στην καθημερινότητα. Η απλή λογική υποδεικνύει ότι όπως δεν αφήνεις ένα δεκάχρονο να κάνει βόλτες μόνο του στην Ομόνοια τα μεσάνυχτα, κατά τον ίδιο τρόπο δεν του επιτρέπεις να πλοηγείται παντού στο δίκτυο. Διδάσκουμε στα παιδιά να μην μιλούν σε αγνώστους. Το ίδιο ισχύει και για το Ιντερνετ. Δυστυχώς, όμως, δύο παράγοντες παραπλανούν τους γονείς: Ο πρώτος είναι ότι η τεχνολογία θεωρείται ασφαλής ως παράγωγο της επιστήμης. Ο δεύτερος είναι ότι ο υπολογιστής είναι εξίσου καλή μπέιμπι σίτερ με την τηλεόραση. [...]
Συχνά θεωρούμε ότι η τεχνολογία μπορεί να λύσει από μόνη της τα προβλήματα που δημιουργεί. Εάν δούμε όμως το Διαδίκτυο ως περιεχόμενο και όχι ως επιστήμη, δεν υπάρχουν πολλά πράγματα στα οποία η τεχνολογία θα μπορούσε να βοηθήσει.
Από την άλλη πλευρά, η Ε.Ε. προάγει ως λύση την αυτορύθμιση του δικτύου: «Η συγκρότηση ενός αποτελεσματικού συστήματος αυτορύθμισης συνιστά βασικό στοιχείο για τον περιορισμό της ροής ανεπιθύμητου, επιβλαβούς και παράνομου περιεχομένου. Η αυτορύθμιση συνεπάγεται διάφορα στοιχεία: ενδεδειγμένη διαβούλευση και εκπροσώπηση των ενδιαφερόμενων μερών, καθιέρωση και τήρηση κωδίκων δεοντολογίας, ύπαρξη εθνικών οργανισμών που διευκολύνουν τη συνεργασία σε κοινοτικό επίπεδο και αξιολόγηση σε εθνικό επίπεδο των πλαισίων αυτορύθμισης». Εφόσον η αυτορύθμιση γίνεται σε επίπεδο ιδιωτών, πρόκειται για επαρκή πολιτική.
Σε κάθε περίπτωση πολύ καλύτερη από προτάσεις που ακούγονται για την πιστοποίηση της ταυτότητας κάθε χρήστη, ώστε να υπάρξει πλήρης έλεγχος. Ωστόσο, η αυτορύθμιση σε επίπεδο αγοράς/εταιρειών δεν έφερε ουσιαστικά αποτελέσματα για την τηλεόραση: απέκλεισε μεν το «επιβλαβές» περιεχόμενο σε κάποιο βαθμό, άφησε όμως την πόρτα ορθάνοιχτη στην εμπορευματοποίηση, καθώς και σε αυτό που στη δεκαετία του '70 γνωρίσαμε με τον όρο «πλύση εγκεφάλου» ενώ σήμερα ονομάζουμε «καταναλωτική κοινωνία». Όσο η τεχνολογία προχωρεί τα δίκτυα θα καταλαμβάνουν και άλλες συσκευές εκτός από τον υπολογιστή: παιχνιδομηχανές, κινητά τηλέφωνα, τηλεόραση. Κάναμε την επιλογή να τα δωρίσουμε στα παιδιά μας, χωρίς περιορισμούς και χωρίς εγχειρίδιο χρήσης. Εάν δεν το αναθεωρήσουμε, τότε πρέπει να υπομείνουμε και τις συνέπειες.
Αλέξης Κωνσταντάκης, Εφημερίδα Κυριακάτικη, 09/09/2007
