Προτεινόμενο κριτήριο αξιολόγησης στο αδίδακτο κείμενο Γ' Λυκείου

Πάλιν δὲ ἐρωτώμενος ὁ Σωκράτης ἡ ἀνδρεία πότερον εἴη διδακτὸν ἢ φυσικόν, «οἶμαι μέν», ἔφη, «ὥσπερ σῶμα σώματος ἰσχυρότερον πρὸς τοὺς πόνους φύεται, οὕτω καὶ ψυχὴν ψυχῆς ἐρρωμενεστέραν πρὸς τὰ δεινὰ φύσει γίγνεσθαι· ὁρῶ γὰρ ἐν τοῖς αὐτοῖς νόμοις τε καὶ ἔθεσι τρεφομένους πολὺ διαφέροντας ἀλλήλων τόλμῃ· νομίζω μέντοι πᾶσαν φύσιν μαθήσει καὶ μελέτῃ πρὸς ἀνδρείαν αὔξεσθαι· δῆλον μὲν γὰρ ὅτι Σκύθαι καὶ Θρᾷκες οὐκ ἂν τολμήσειαν ἀσπίδας καὶ δόρατα λαβόντες Λακεδαιμονίοις διαμάχεσθαι· φανερὸν δ' ὅτι Λακεδαιμόνιοι οὔτ' ἂν Θρᾳξὶ πέλταις καὶ ἀκοντίοις οὔτε Σκύθαις τόξοις ἐθέλοιεν ἂν διαγωνίζεσθαι. Ὁρῶ δ' ἔγωγε καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων πάντων ὁμοίως καὶ φύσει διαφέροντας ἀλλήλων τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἐπιμελείᾳ πολὺ ἐπιδιδόντας.

Ξενοφῶντος , Ἀπομνημονεύματα, 3, 9, 1-2

Λεξιλόγιο

φύομαι: γίνομαι, γεννιέμαι

ὁ ἐρρωμένος: ο ισχυρός, ο δυνατός

τὸ ἔθος: η συνήθεια

ἡ πέλτη: είδος όπλου

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.      Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο στα νέα ελληνικά.

ΜΟΝΑΔΕΣ 20

2.      Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

      ὁ Σωκράτης: την κλητική πτώση του ενικού αριθμού

      σῶμα: τη δοτική πτώση του πληθυντικού αριθμού

      ἔθεσι: την ονομαστική πτώση του ίδιου αριθμού

      ἔγωγε: τη γενική πτώση του ίδιου αριθμού

      ἀλλήλων: την αιτιατική πτώση στο ουδέτερο γένος

      εἴη: τον αντίστοιχο τύπο στην υποτακτική

      νομίζω: το α’ ενικό πρόσωπο του μέλλοντα, στην ίδια έγκλιση και φωνή

      λαβόντες: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου  στη μέση φωνή

      ἐθέλοιεν: τους ονοματικούς τύπους του ίδιου χρόνου

      διαφέροντας: τον αντίστοιχο τύπο στο μέλλοντα.

ΜΟΝΑΔΕΣ 10

3.      α. διδακτὸν: να αναλύσετε το ρηματικό επίθετο.

ΜΟΝΑΔΕΣ 4

β. «ὅτι Λακεδαιμόνιοι οὔτ' ἂν Θρᾳξὶ πέλταις καὶ ἀκοντίοις οὔτε Σκύθαις τόξοις ἐθέλοιεν ἂν διαγωνίζεσθαι»: να αναγνωρίσετε πλήρως τη δευτερεύουσα πρόταση (είδος-εισαγωγή-εκφορά-συντακτική λειτουργία).

ΜΟΝΑΔΕΣ 6

Σόνια Σιούτη, φιλόλογος

Προτεινόμενο κριτήριο αξιολόγησης στο αδίδακτο κείμενο Γ' Λυκείου

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

εἰπὼν δὲ ταῦτα μάλα ὁμολογουμένως δὴ τοῖς εἰρημένοις ἀπῄει καὶ ὄμμασι καὶ σχήματι καὶ βαδίσματι φαιδρός. ὡς δὲ ᾔσθετο ἄρα τοὺς παρεπομένους δακρύοντας, Τί τοῦτο; εἰπεῖν αὐτόν, ἦ ἄρτι δακρύετε; οὐ γὰρ πάλαι ἴστε ὅτι ἐξ ὅτουπερ ἐγενόμην κατεψηφισμένος ἦν μου ὑπὸ τῆς φύσεως ὁ θάνατος; ἀλλὰ μέντοι εἰ μὲν ἀγαθῶν ἐπιρρεόντων προαπόλλυμαι, δῆλον ὅτι ἐμοὶ καὶ τοῖς ἐμοῖς εὔνοις λυπητέον· εἰ δὲ χαλεπῶν προσδοκωμένων καταλύω τὸν βίον, ἐγὼ μὲν οἶμαι ὡς εὐπραγοῦντος ἐμοῦ πᾶσιν ὑμῖν εὐθυμητέον εἶναι. παρὼν δέ τις Ἀπολλόδωρος, ἐπιθυμητὴς μὲν ὢν ἰσχυρῶς αὐτοῦ, ἄλλως δ’ εὐήθης, εἶπεν ἄρα· Ἀλλὰ τοῦτο ἔγωγε, ὦ Σώκρατες, χαλεπώτατα φέρω ὅτι ὁρῶ σε ἀδίκως ἀποθνῄσκοντα.

Ξενοφῶντος Ἀπολογία Σωκράτους , 28-29

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

ἦ: αλήθεια

προαπόλλυμαι: χάνομαι πρόωρα

ἐπιρρέω: κατακλύζω

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.      Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο στα νέα ελληνικά.

ΜΟΝΑΔΕΣ 20

2.      Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

·         ὄμμασι: την αιτιατική του ενικού αριθμού

·         φαιδρός: τον αντίστοιχο τύπο στο θηλυκό γένος

·         ὅτουπερ: τη δοτική του ενικού αριθμού

·         ἀγαθῶν: το αντίστοιχο επίρρημα στο θετικό βαθμό

·         εὔνοις: την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος

·         ἀπῄει: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα

·         ᾔσθετο: το β’ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου

·         ἐπιρρεόντων: το γ’ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ενεργητική φωνή

·         εἶπεν: το γ’ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή

·         φέρω: τους ονοματικούς τύπους του μέλλοντα στην ενεργητική φωνή.

ΜΟΝΑΔΕΣ 10

3.      α) εὐθυμητέον: να αναλύσετε το ρηματικό επίθετο.

ΜΟΝΑΔΕΣ 4

β) «Ἀλλὰ τοῦτο ἔγωγε, ὦ Σώκρατες, χαλεπώτατα φέρω ὅτι ὁρῶ σε ἀδίκως ἀποθνῄσκοντα.»: να μεταφέρετε την περίοδο στον πλάγιο λόγο (απαρεμφατική σύνταξη) με εξάρτηση: Εἶπε τῷ Σωκράτει

ΜΟΝΑΔΕΣ 4

γ) καταλύω τὸν βίον: να μετατρέψετε τη σύνταξη στην αντίθετή της.

ΜΟΝΑΔΕΣ 2

Σόνια Σιούτη, φιλόλογος