Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής: 19 Ασκήσεις

Επιμέλεια ασκήσεων: Σόνια Σιούτη

1. Να αναγνωρίσετε πλήρως τις δευτερεύουσες προτάσεις (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος) :

§  Ὅταν τις ἴδῃ τοὺς τὴν ἡγεμονίαν ἔχειν ἀξιοῦντας ἐπὶ μέν τοὺς Ἕλληνας καθ’ ἑκάστην ἡμέραν στρατευομένους, ἔστι πάντων  δεινότατον.

§  Καὶ μηδεὶς ὑπολάβῃ με δυσκόλως ἔχειν, ὅτι τραχύτερον τούτων ἐμνήσθην.

§  Ἵνα δὲ εἰδῆτε, ὦ ἄνδρες, ὅτι τὰ πεποιημένα ὑμῖν εἰς ὁμόνοια οὐ κακῶς ἔχει, ἀλλὰ τὰ προσήκοντα καὶ τὰ συμφέροντα ὑμῖν αὐτοῖς ἐποιήσατε, βραχέα βούλομαι καὶ περὶ τούτων εἰπεῖν.

§  Καὶ μή μοι ἀχθεσθῆτε, ὦ ἄνδρες, εἰ πολλάκις μέμνημαι τῶν ἀνδρῶν τούτων.

§  Λέγουσι γὰρ ὡς ἔστι δεινότατον τῷ δήμῳ, γενομένης εἰρήνης, ἡ νῦν οὖσα πολιτεία μὴ καταλυθῇ.

2.  Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις μετοχές :

§  Σκέψασθε τὰ γενόμενα.

§  Ἡγοῦντο γὰρ Κύρου μὲν καὶ Κλεάρχου κατορθωσάντων μᾶλλον ἔτι δουλεύσειν, βασιλέως δὲ κρατήσαντος ἀπαλλαγήσεσθαι τῶν κακῶν τῶν παρόντων.

§  Εἰ δὲ γὰρ ἀποψηφιεῖσθε, ὀφθήσθε τῶν αὐτῶν ἔργων ἐπιθυμηταὶ τούτοις ὄντες.

§  Ἀπορῶ ποίοις ἂν λόγοις μετὰ ταῦτα χρησάμενος ὀρθῶς εἴην βεβουλευμένος.

§  Ὁρῶ δὲ τὰς πράξεις τὰς ἔξω λεγομένας τῶν ὑποθέσεων οὐκ ἐπαινουμένας, ἀλλὰ ταραχώδεις εἶναι δοκούσας καὶ πολλοὺς μὲν ὄντας τοὺς κακῶς χρωμένους αὐταῖς, πολὺ δὲ πλείους τοὺς ἐπιτιμῶντας.

§  Τίνα γὰρ ἀναβιβάσωμαι δεησόμενον ὑπὲρ ἐμαυτοῦ;

§  Ἀναμνησθέντες τῶν ἔργων νομίσατε τὰ σώματα αὐτῶν ὁρᾶν αἰτουμένων ἐμὲ παρ’ ὑμῶν σῷσαι.

3.   Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τα απαρέμφατα :

§  Πάντας ὑμᾶς οἴομαι γιγνώσκειν.

§  Ἐν παντὶ δεῖ καιρῷ τὸ δίκαιον ἐπικρατεῖν.

§  Ηὔχετο πρὸς τοὺς θεοὺς τἀγαθὰ διδόναι.

§  Τοῦτό ἐστι τὸ δίκαιον, ἀποδιδόναι ἑκάστῳ τὸ προσῆκον.

§  Ἄξιος αὐτοῖς ἐδόκεις εἶναι τοῦ τοιαῦτα ἀκούειν.

§  Πάντες ἦσαν δεινοὶ λέγειν.

§  Ὤμοσαν οἱ Ἕλληνες καὶ ὁ Ἀριαῖος μὴ προδώσειν ἀλλήλους.

§  Πάντες ὀλίγου δεῖν ἀπώλοντο.

§  Οὐκ ἔφασαν ἐπιτρέψειν ταῦτα γενέσθαι.

4.Στο απόσπασμα που ακολουθεί να εντοπίσετε τους ονοματικούς ομοιόπτωτους και ονοματικούς ετερόπτωτους  προσδιορισμούς και στη συνέχεια να τους αναγνωρίσετε συντακτικά :

Ἐναντίον δὲ τῆς ἀδελφῆς τῆς ἐμῆς Διονυσόδωρος τά τε οἰκεῖα  τὰ αὑτοῦ διέθετο ὅπως αὐτῷ ἐδόκει, καὶ περὶ Ἀγοράτου τουτονὶ ἔλεγε ὅτι οἱ αἴτιος ἦν τοῦ θανάτου, καὶ ἐπέσκηπτεν ἐμοὶ καὶ Διονυσίῳ τουτῳί, τῷ ἀδελφῷ τῷ αὑτοῦ, καὶ τοῖς φίλοις πᾶσι τιμωρεῖν ὑπὲρ αὑτοῦ Ἀγόρατον καὶ τῇ γυναικὶ τῇ αὑτοῦ ἐπέσκηπτε, νομίζων αὐτὴν κυεῖν ἐξ’ αὐτοῦ, ἐὰν γένηται αὐτῇ παιδίον, φράζειν τῷ γενομένῳ ὅτι τὸν πατέρα αὐτοῦ Ἀγόρατος ἀπέκτεινε, καὶ κελεύειν τιμωρεῖν ὑπὲρ αὐτοῦ ὡς φονέα ὄντα. ὡς οὖν ἀληθῆ λέγω, μάρτυρας τούτων παρέξομαι.

Λυσίου, Κατὰ Ἀγοράτου, 41-42.

5. Να γράψετε την υπόθεση και την απόδοση των υποθετικών λόγων και να τους χαρακτηρίσετε.   

·        Ἐὰν δὲ μὴ προσποιῆται ὑμῶν ἀκούειν, μηδὲ ὑμεῖς ἐκείνου ἐθέλετε ἀκούειν.

·        Ἐὰν δ’ ὑπερπηδήσας τὴν δικαίαν ἀπολογίαν Δημοσθένην παρακαλῇ, μάλιστα μὲν μὴ προσδέχεσθε σοφιστὴν οἰόμενον ῥήμασιν τοὺς νόμους ἀναιρήσειν, μηδ’ ἐν ἀρετῇ τοῦθ’ ὑμῖν μηδεὶς καταλογιζέσθω, ὃς ἂν

ἐπανερομένου Κτησιφῶντος εἰ καλέσῃ Δημοσθένην, πρῶτος ἀναβοὴσῃ «κάλει, κάλει».

·        Εἰ γάρ τις αὐτοὺς ἔροιτο διὰ τί ἀξιοῦσι κληρονόμοι γενέσθαι τῶν Κλεωνύμου, τοῦτ’ ἂν εἰπεῖν ἔχοιεν.

·        Εἰ δ’ ὁ μὲν εἶπεν, ὡς οἷόν τε τὰ ἄριστα, ὥσπερ εἶπεν, ὑμεῖς δ’ ἀπερρᾳθυμήσατε καὶ μηδὲν ὑπηκούσατε, ἆρ’ ἂν ἦν γεγονός τι τῶν τότε συμβάντων τῇ πόλει;

·        Εἰ μὲν ἡγούμην οἷόν τε εἶναι, ὦ παρόντες έπὶ τῷδε τῷ τάφῳ, λόγῳ δηλῶσαι τὴν τῶν ἐνθάδε κειμένων ἀνδρῶν ἀρετήν, ἐμεμψάμην ἂν τοῖς ἐπαγγείλασιν ἐπ αὐτοῖς ἐξ’ ὀλίγων ἡμερῶν λέγειν.

6.  Να αναγνωρίσετε τους υποθετικούς λόγους και να τους μετατρέψετε στο είδος που ζητείται:

·        Εἰ γὰρ τούτου καταψηφιεῖσθε, δῆλοι ἔσεσθαι ὀργιζόμενοι τοῖς πεπραγμὲνοις.

(μετατροπή: απλή σκέψη του λέγοντος)

·        Ἤν τις ταῦτα παραβαίνῃ, θάνατον ζημίαν ἐπέθεσαν.

(μετατροπή: το μη πραγματικὸ)

·        Εἴ τις δοκοίη αὐτῷ βλακεύειν, ἔπαισεν ἄν.

(μετατροπή: το προσδοκώμενο)

·        Εἰ τοῦτο πράξει, καλῶς ἕξει.

(μετατροπή: η αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)

7.  Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη των παρακάτω προτάσεων / περιόδων σε παθητική :

·        Οἱ βάρβαροι τὸν Θεμιστοκλέα μεγίστων δωρεῶν ἠξίωσαν.

·        Οἱ Θηβαῖοι ἱππεῖς ἀπέκτειναν πολλοὺς τῶν Ἀθηναίων.

·        Ταῦτα ἐγὼ ὑπὲρ τῆς ὑμετέρας πόλεως πέπραχα.

·        Οἱ Ἀθηναῖοι εἷλον πέντε ναῦς.

·        Σωκράτης τοῦ σώματος οὐκ ἠμέλει.

·        Τὴν τοιαύτην δύναμιν σοφίαν ἔγωγε καλῶ.

8.  Να εντοπίσετε και να αναλύσετε τα ρηματικά επίθετα:

·        Τούτου ἕνεκα ἥ τε σιωπὴ ἀσκητέα καὶ ἡ τάξις φυλακτέα.

·        Ἀντιληπτέον ἐστὶν ὑμῖν τῶν πραγμάτων ἐκείνων.

·        Τὸν νομοθέτην πειρατέον ταῖς πόλεσι φρόνησιν ἐμποιεῖν.

·        Ἀπαλλακτέον αὐτὸν τοῦ κακοῦ.

·        Ἐγὼ γιγνώσκω τοὺς τοιούτους ἀνθρώπους ἐξαιρετέους εἶναι ἐκ τῆς στρατιᾶς.

·        Ἐπιχειρητέον ἐστὶ σοι τῷ ἔργῳ.

9. Να εντοπίσετε τον β’ όρο σύγκρισης και να σημειώσετε τον τρόπο εκφοράς του.

·        Ὁ ἔπαινος κρείττων  χρημάτων ἐστί.

·        Ἀνάγκῃ μᾶλλον ἢ γνώμῃ ἔπραξε.

·        Εἵλετο ἐν δημοκρατουμένῃ πόλει οἰκεῖν ἢ ἐν ὀλιγαρχουμένῃ.

·        Αἱρετώτερος ὁ καλὸς θάνατος ἀντὶ τοῦ αἰσχροῦ βίου.

·        Ἐπύαξα προτέρα Κύρου ἀφίκετο.

10. Να εντοπίσετε τα υποκείμενα των ρηματικών τύπων.

§  Οἱ στρατιῶται ἀφίκοντο ἑκταῖοι.

§  Νικίας ἐπειδὴ ἡμέρα ἐγένετο ἦγε τὴν στρατιάν.

§  Κορίνθιοι νομίζουσιν ἀδικεῖσθαι ὑφ’ ἡμῶν.

§  Οἱ στρατιῶται ηὔχοντο Κῦρον εὐτυχῆσαι.

§  Ἀχιλλεὺς ἐπανελθὼν οἴκαδε γηραιὸς ἀποθανεῖται.

§  Βοιωτοὶ ἀπειλοῦσιν έμβαλεῖν εἰς τὴν Ἀττικήν.

§  Πᾶσαι αἱ πόλεις ἑκοῦσαι ἐπείθοντο αὐτῷ.

§  Ναυμαχίας γενομένης τριήρεις λαμβάνει ὁ Γοργίας.

§  Δεῖ τούσδε κολάζεσθαι ἢ ὑμᾶς παύεσθαι τῆς ἀρχῆς.

§  Κῦρον ἐπεθύμουν μοι φίλον γενέσθαι.

§  Χαλεπόν ἐστι τὴν πόλιν τοῦ κινδύνου ἀπαλλαγῆναι. 

§  Ἐβούλοντο ἀφαιρεῖσθαι τοὺς Ἕλληνας τὴν γῆν.

§  Δῆλον ἦν ὅτι βασιλεὺς ἐγγὺς ἦν.

§  Καὶ ἅτε θεωμένων τῶν ἑταίρων πολλὴ φιλονικία ἐγίγνετο.

11. Να εντοπίσετε τα αντικείμενα των ρηματικών τύπων:

§  Τὴν πενίαν τῶν Ἀθηναίων μόνον ὁρῶσι, τῆς δ’ ἀρετῆς ἀμνημονοῦσιν. 

§  Ἀγγέλλει τοῖς στρατιώταις τὰ γεγονότα.

§  Ναῦς καὶ χρήματα παρέσχον τοῖς Κορινθίοις.

§  Οὐδεὶς τῆς κληρονομίας ἠμφεσβήτησε.

§  Τοῦτο δὲ ποιήσαντες ἐς τὰς Ἀθήνας ἄγγελον ἔπεμπον.

§  Πολλὰς μηχανὰς μηχανώμεθα, δι’ ὧν τῶν ἀγαθῶν ἀπολαύσομεν.

§  Στέργε τὰ παρόντα, ζήτει δὲ τὰ βελτίω.

§  Υμεῖς ἐμμένετε τοῖς ὄρκοις.

§  Ἐγὼ νομίζω χάριν τοῖς θεοῖς ὀφείλειν.

§  Ἡ μήτηρ Κῦρον ἠρώτα πότερον βούλοιτο μένειν ἢ ἀπιέναι.

§  Οὗτοι ἔφασαν τοὺς ἄνδρας τῶν Θηβαίων ἀποκτενεῖν.

12. Να εντοπίσετε τα είδη του κατηγορουμένου στις προτάσεις που ακολουθούν:

·        Οἱ Μῆδοι ἑκόντες ἠκολούθησαν.

·        Ἡ θυγάτηρ αὐτοῦ ἔφυ καλλίστη τὸ εἶδος.

·        Κῦρος αἰφνίδιος ἀφίκετο.

·        Κροῖσος εὐτυχὴς προσηγορεύετο.

·        Κατέβαινον ἐς τὸν δῆμον σκοταῖοι.

·        Τὸ τεῖχος ἦν εἴκοσι πλέθρων.

·        Ὄλβιος ἐστὶν ὅστις τῆς ἱστορίας ἔσχεν μάθησιν.

·        Τὰ σκεύη ἦν σιδήρου.

·        Ἐγένοντο οἱ ὁπλῖται περὶ τοὺς μυρίους.

·        Περικλῆς τῶν ἐνδοξοτάτων ἦν.

13. Να μετατρέψετε τις ακόλουθες υποθετικές προτάσεις σε υποθετικές μετοχές.

α. Πάντων ἀθλιώτατος ἂν γενοίμην, εἰ φυγὰς ἀδίκως καταστήσομαι.

β. Ἀπέθανον γάρ, εἰ μὴ ἡ τῶν τριάκοντα ἀρχὴ κατελύθη.

γ. Φαίη ἂν ἡ θανοῦσα, εἰ φωνὴν λάβοι.

δ. Ἐάν τι λέγῃς παρὰ ταῦτα, μάτην ἐρεῖς.

ε. Εἰ αὕτη ἡ πόλις ληφθήσεται, ἔχεται καὶ ἡ πᾶσα Σικελία.

14. Να μετατρέψετε τις ακόλουθες προτάσεις από τον πλάγιο στον ευθύ λόγο.

1. Σωκράτης ἔλεγεν ὅτι, εἰ ἀναγκαῖον εἴη ἀδικεῖν ἢ ἀδικεῖσθαι, ἕλοιτ’ ἂν άδικεῖσθαι.

2.  Ἡγεῖται τὸ νόμιμον εἶναι δίκαιον.

3.  Ἤισθοντο ὅτι ἡ πόλις ἂν καταληφθείη.

4.  Καὶ τούτους ὁρᾶτε προθύμως σῴζοντας τοὺς φίλους.

5. Οἱ Μυτιληναῖοι ἐβούλοντο ἀποπέμψασθαι τὰς ναῦς τῶν Ἀθηναίων.

6.  Καὶ τοὺς φυγάδας ἐκέλευσε σὺν αὐτῷ στρατεύεσθαι.

7. Ὁ Ἀγησίλαος ἔλεγεν ὅτι, εἰ βλαβερὰ τῇ Λακεδαίμονι πεπραχὼς εἴη, δίκαιος εἴη ζημιοῦσθαι.

8.  Πρωταγόρας ἐρωτᾷ, εἰ οὐκ αἰσχύνομαι τἀγαθὰ δεινὰ καλῶν.

9.  Μάθε πρῶτον τίνες εἰσίν.

10. Παρεκελεύοντο Κύρῳ, μὴ μάχεσθαι, ἀλλ’ ὄπισθεν ἑαυτῶν τάττεσθαι.

11. Λέγουσιν ὡς, ἐπειδάν τις ἀγαθὸς ὢν τελευτήσῃ, μεγάλην τιμὴν ἔχει.

15. Να τρέψετε σε ευθύ λόγο τις επόμενες σύνθετες περιόδους του πλαγίου λόγου.

1. Ἔλεγεν ὅτι ἕτοιμος εἴη ἡγεῖσθε αὐτοῖς, ἔνθα πολλὰ καὶ ἀγαθὰ λήψοιντο.

2. Τοὺς φυγάδας ἐκέλευσε σὺν αὐτῷ στρατεύεσθαι ὑποσχόμενος αὐτοῖς, εἰ καλῶς καταπράξειεν, ἐφ’ ἃ ἐστρατεύετο, μὴ πρότερον παύσεσθαι,  πρὶν αὐτοὺς καταγάγοι.

3. Καὶ παρήγγειλαν, ἐπειδὴ δειπνήσειαν, πάντας ἀναπαύεσθαι καὶ ἕπεσθαι, ἡνίκα τις παραγγέλοι.

4. Ἀλκιβιάδης οὐκ ἐν καλῷ ἔφη τοὺς Ἀθηναίους ὁρμεῖν, ἀλλὰ μεθορμίσαι παρῄνει εἰς Σηστόν, οὗ ὄντες ναυμαχήσετε, ἔφη.

5. Ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος ὁ Προμηθεύς, ἥντινα σωτηρίαν τῷ ἀνθρώπῳ εὕροι, κλέπτει Ἡφαίστου καὶ Ἀθηνᾶς τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρί.

6. Ἐδέοντο οἱ Μαντινεῖς τῶν Ἀθηναίων ἱππέων βοηθῆσαι, εἴ τι δύναιντο.

16. Στα παρακάτω παραδείγματα να τρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο.

1. Ἀλλὰ διαλέγου καὶ μάθε πρῶτον τίνες εἰσὶν. (ρήμα εξάρτ. : παρῄνει).

2. Τι φῶμεν πρὸς ταῦτα, ὦ Κρίτων; ἄλλο ἢ ὁμολογῶμεν; (ρήμα εξάρτ. : ἠπόρει).

3. Ἀλλ’ ἡμεῖς, ὦ ἄνδρες, μὴ πάθωμεν ταῦτα, ἀλλ’ ἴωμεν ἐπὶ τοὺς πολεμίους. (ρήμα εξάρτ. : παραινεῖ).

4. Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύτας νείμω; (ρήμα εξάρτ. : ἠρώτα).

5.Ὦ Σώκρατες, ἐγὼ μὲν ᾤμην τοὺς φιλοσοφοῦντας εὐδαιμονεστέρους χρῆναι γίγνεσθαι. (ρήμα εξάρτ. : λέγει).

17. Να αναλύσετε σε προτάσεις τις μετοχές :

1. Οἱ Θηβαῖοι συνεκάλεσαν ἀπὸ τῶν πόλεων ἁπασῶν ἀκουσομένους τῆς παρὰ βασιλέως ἐπιστολῆς.

2. Οἱ Ἕλληνες παρεσκευάζοντο ὡς δεξόμενοι αὐτόν.

3. Ἐλθόντος τοῦ θανάτου οὐδεὶς βούλεται ἀποθανεῖν.

4. Νικήσαντες ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε.

5. Ἐπορεύοντο κατοψόμενοι τοὺς πολεμίους.

6. Καὶ γὰρ ὡς ἐγὼ οἶμαι, ὀνήσεσθε ἀκούοντες.

7. Τοιαῦτα αὐτοῖς τὸ μέγεθος καὶ τοσαῦτα τὸ πλῆθος εἴργασται, ὥστε μήτ’ ἂν ψευδόμενον δεινότερα τῶν ὑπαρχόντων κατηγορῆσαι.

8. Οὕτω περὶ μικρῶν ἐκινδυνεύομεν ἐξὸν ἀδεῶς πολλὰ κεκτῆσθαι.

9. Καὶ αἰσχρὸν τοὺς μὲν περὶ τὰ Τρωϊκὰ γενομένους μιᾶς γυναικὸς ἁρπασθείσης οὕτως ἅπαντας συνοργισθῆναι τοῖς ἀδικηθεῖσιν.

10. Τὴν μὲν οὖν γενομένην ναυμαχίαν αὐτοὶ κατὰ μόνας ἀπεωσάμεθα Κορινθίους.

11. Ἕλλην ὢν Ἕλληνας ἀδικεῖ.

12. Εὖ δ’ ἴσθι μηδὲν ἂν με τούτων ἐπιχειρήσαντά σε πείθειν.

18. Να βρεθούν και να αναγνωριστούν οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί στο παρακάτω κείμενο.

Καίτοι ἔγωγε καὶ τιμῶμαι ἐκ τοῦ τοιούτου καὶ ἧσσον ἑτέρων περὶ τῷ ἑμαυτοῦ σώματι ὀρρωδῶ, νομίζων ὁμοίως ἀγαθὸν πολίτην εἶναι […]∙ μάλιστα γὰρ ἄν ὁ τοιοῦτος καὶ τὰ τῆς πόλεως δι’ ἑαυτὸν βούλοιτο ὀρθοῦσαι. ὅμως δὲ οὔτε ἐν τῷ πρότερον χρόνῳ διὰ τὸ προτιμᾶσθαι εἶπον παρὰ γνώμην οὔτε νῦν ἂλλ’ ἧ ἂν γιγνώσκω βέλτιστα ἐρῶ.

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ, ΙΣΤΟΡΙΑΙ ΣΤ §9.3.

19. Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε το είδος της δοτικής προσωπικής στις παρακάτω προτάσεις.

1.  Ἐκέλευσε […] στεφανοῦσθαι πάντας τῷ θεῷ.

2.  Καί μοι, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μὴ θορυβήσητε.

3.  Σκέψασθε εἰ ἄρα ἐπ’ ἀνδρείᾳ ὑμῖν μέγα φρονητέον.

4.  Λυπηρόν ἐστι παισὶν ὀρφανοὺς γεγενῆσθαι πατρός.

5. Ἐτύγχανον λέγων ὅτι πολλαὶ καὶ καλαὶ ἐλπίδες ἡμῖν εἶεν σωτηρίας.

6.  Ἔξεστιν ὑμῖν πορεύεσθαι οἴκαδε.

7.  Πόλει εὐτυχοῦντες οἱ κακοὶ νόσος εἰσίν .

8.  Ὠφελητέα σοι ἡ πόλις ἐστιν.

Αρχαία Ελληνικά: 40 ασκήσεις γραμματικής

Επιμέλεια ασκήσεων: Σόνια Σιούτη

1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τους κατάλληλους τύπους:

Οριστική	Ευκτική	Απαρέμφατο
(β’εν.)	(β’εν.)	λαμβάνειν
	περιπέμποις
ἐπέσταλκα
(γ΄πλ.)	(γ΄πλ.)	διώκειν
(β΄πλ.)	(β΄πλ.)	στρέψαι
ἐπάγεσθε
	πείθοιτε
κομίζουσι(ν)
παύεται

2. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των ουσιαστικών που ακολουθούν: ὁ πρεσβευτής, ἡ πάροδος, τὸ μνημεῖον , ἡ κάμινος, ὁ δίαυλος, ἡ ποιότης, το κτῆμα.

3. Για καθέναν από τους παρακάτω τύπους να γράψετε την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό:

ὑμετέρους , ταύτης , πασῶν, σφῶν, οἷσπερ (ουδ.)

4. Να γράψετε τον αντίστοιχο τύπο του αορίστου β‘ για καθέναν από τους τύπους που σας δίνονται:

ρηματικός τύπος	αόριστος β΄
π.χ.         λαμβάνειν	λαβεῖν
παράγετε (προστ.)
ὁρᾶν
πυνθάνομαι
πείθομαι
αἰσθάνονται
ἐχέτω
διαβάλλεσθαι
φεύγοι
συμφέρετε
λανθάνεις
ἐπιτυγχάνητε

5. Να γράψετε τους άλλους βαθμούς των επιθέτων και των επιρρημάτων που ακολουθούν: σαφῶς, πλήρεις (θηλ.), χαλεπαῖς, εὖ, σοφοῖς, ἀληθέσιν (αρσ.), πολύ.

6. Να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί :

Ενεστώτας	Παρατατικός	Αόριστος
		παύσασθαι
	διῆγε
	εἰσέβαινες
κομίζειν
	ἐπεδιώκετε
		διαφυγεῖν
	ἐπετύγχανον (α΄εν.)
στρέφων
		καταστρέψασθαι
	ἐθύομεν
ἀντιλαμβάνωσι
		ἐπιδιώξωμεν
	συνελέγετε
διαλέγοιεν
		συμπέμψειαν
	ἐπέφερον (γ΄πλ.)
αἰσθάνοιντο
		γενέσθαι
		κατασχεῖν
μεταστέλλω
		ἀποφανῆναι
	ἐπελύοντο
νομίζῃς

7. Να γράψετε τους ονοματικούς τύπους των παρακάτω ρημάτων σε όλους τους χρόνους:  ἐβούλετο, ἐλήλυθεν, παρεσκεύασεν

8. Να γράψετε την αντίστοιχη πτώση στον άλλο αριθμό για καθέναν από τους τύπους που ακολουθούν: δικαίων (θηλ.), ὦ ἄνδρες, τούτων (ουδ.), τῶν πραγμάτων, ὦ δικασταί, ἀγῶνα, τοῖς εὔνοις (ουδ.), ῥᾷστα (αιτ.).

9. Να κλίνετε την οριστική του μέλλοντα των παρακάτω τύπων διατηρώντας τη φωνή στην οποία βρίσκεται καθένας από αυτούς: ἀτυχῶσιν, ἴσασι, συνέβαινεν, σκοπεῖτε, ὑποπίπτει, φαίη, ἔχοντα, κατείργασται.

10. Να γράψετε την κλητική πτώση, του ενικού και του πληθυντικού αριθμού: τὰ ψευδῆ, συγγνώμην, καλούς, προδότης, Ἀθηναῖοι, τῆς ἐνδείας, θυγατρί, πολιτῶν, τοὺς Καλχηδονίους

11. Να γράψετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων στη φωνή που βρίσκεται καθένας απὸ τους τύπους που ακολουθούν: ἔχουσιν, ἕπηται, διακελεύουσιν, ὁρίζεται, προσπίπτει, πράττωσιν.

12. Να αναγνωρίσετε γραμματικά καθέναν από τους παρακάτω τύπους: τὰ ἐλάττω (αιτ.), ὁμιλίαις, πλοῦτος, νοῦς, αἱ σώφρονες, συμπάντων (αρσ.)

13. Να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί :

Ονομαστική	Γενική	Δοτική	Αιτιατική
			τὰ θεῖα
			ἄλληλα
		ὅσαις
τιμῶντες
		ἀνθρώποις
	παίδων
ἐπεσκεμμένον
	πολιτῶν
	πενίας
		πᾶσιν (ουδ.)
ἀναλώματα

14. Να εντοπίσετε στο κείμενο που ακολουθεί όλα τα ουσιαστικά και να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις στον ίδιο αριθμό :

Τεθέασθε μὲν τὸν ἄνδρα μαχόμενον ὅπλοις, ὦ Νικία τε καὶ Λάχης ∙ οὗ δ’ ἕνεκα ὑμᾶς ἐκελεύσαμεν συνθεάσασθαι ἐγώ τε καὶ Μελησίας ὅδε, τότε μὲν οὐκ εἴπομεν, νῦν δ’ ἐροῦμεν.  ἡγούμεθα γὰρ χρῆναι πρός γε ὑμᾶς παρρησιάζεσθαι.

Πλάτωνος Λάχης, 178a-b

15. στοχαζόμενοι, καταγελῶντες, δεδογμένα, θεραπευθέντες παρακαλοῦντες, ὄντες, συμβεβουλευκότα: Να κλίνετε τον πληθυντικό αριθμό στο θηλυκό γένος των παραπάνω μετοχών.

16. Να γράψετε τα παραθετικά των επιθέτων και των επιρρημάτων που ακολουθούν : ὀλίγῳ, κακῶς, τοὺς ἀκλεεῖς (αρσ.), νέῳ, σφοδρούς, ἄνω, δίκαιον (αρσ.), ὀρθῶς.

17. Να γράψετε το θηλυκό γένος των επιθέτων που ακολουθούν, στην ίδια πτώση και στον ίδιο αριθμό: ὁ μικρός, τοὺς μόνους, τὸν κοινωνόν, ὁ σφοδρός, τῷ παλαιῷ (αρσ.)

18. Να γράψετε το ίδιο πρόσωπο στις άλλες εγκλίσεις για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: διοικεῖται, ἐνῆσθα, ἀφίκετο, εἷλεν, ἐξέπληττε, διακωλύει, ἴσμεν, φαίνωνται, εὑρίσκεις.

19. Να εντοπίσετε στο κείμενο που ακολουθεί όλες τις αντωνυμίες, να τις αναγνωρίσετε ως προς το είδος και να τις κλίνετε στον ενικό και στον πληθυντικό αριθμό :

Ἔστι ταῦτα, ὦ Μέγιλλε∙ πρὸς γὰρ σὲ τὰ ἐν τῷ τότε χρόνῳ γενόμενα, κοινωνὸν τῇ τῶν πατέρων γεγονότα φύσει, δίκαιον λέγειν. ἐπισκόπει μὴν καὶ σὺ καὶ Κλεινίας εἴ τι πρὸς τὴν νομοθεσίαν προσήκοντα λέγομεν οὐ γὰρ μύθων ἕνεκα διεξέρχομαι, οὗ λέγω δ’ ἕνεκα.

Πλάτωνος Νόμοι, 699c

20.  Να κλίνετε την προστακτική των παρακάτω ρηματικών τύπων, διατηρώντας τον χρόνο και τη φωνή: ἐνθυμηθῆναι, ἔπραξε, εἷλε, γεγενημένης, πείσαντες, ἐπεδείξαντο, ἀξιοῦμεν, ἐπιβουλευόντων, ᾑρημένος.

21.  ‹‹Εὐκράτης τοίνυν, ἀδελφὸς μὲν ὤν ἐκείνου, πατὴρ δ’ ἐμός, ἤδη τῆς τελευταίας ναυμαχίας γεγενημένης φανερὰν ἐπεδείξατο τὴν εὔνοιαν ἣν εἶχεν περὶ τὸ πλῆθος τὸ ὑμέτερον››: Να κλίνετε τους υπογραμμισμένους τύπους στον ενικό αριθμό.

22. Να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί με τον αντίστοιχο τύπο του παρατατικού, διατηρώντας τη φωνή και το πρόσωπο :

ρήμα	παρατατικός
ἀκούω
ἐλπίζω
ὁρίζω
οἰκτίρω
ἐγκωμιάζω

23. πάρειμι, ἔξειμι: Να κλίνετε την υποτακτική και την προστακτική του ενεστώτα.

24. ἐπιτρέπω, διαφυλάττω, ψεύδομαι, ἀποκρύπτω, πείθομαι, συντρίβω, ἀναπτύσσω, βλάπτομαι, ἐλέγχω: Να σχηματίσετε τον μέλλοντα και τον αόριστο των ρημάτων, διατηρώντας τη φωνή, την έγκλιση και το πρόσωπο.

25.  Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα :

Ενεστώτας	Οριστική Παρακειμένου
γιγνώσκω	β’ ενικό:
μιμνῄσκομαι	γ’ πληθυντικό:
πίπτω	α’ ενικό:
ἀνοίγω	γ’ ενικό:
εἴκω	β’ πληθυντικό:
ἁλίσκομαι	α’ πληθυντικό:
ὠθοῦμαι	γ’ πληθυντικό:
ὠνοῦμαι	β’ ενικό:
συλλέγω	γ’ ενικό:
ἕλκω	α’ ενικό:

26. Συμπληρώστε τα ρήματα, θέτοντας τον κατάλληλο αναδιπλασιασμό:

ρήμα	οριστική παρακειμένου
ἄρχω	_ρχα
ἐθέλω	_θέληκα
ῥίπτω	_ρριφα
στρατεύω	_στράτευκα
διώκω	_δίωχα
φύω	_φυκα
τάττω	_ταχα
φθείρω	_φθαρκα
κόπτω	_κοφα
θνῄσκω	_θνηκα

27. Να γράψετε το ίδιο πρόσωπο των ακόλουθων τύπων στις άλλες εγκλίσεις διατηρώντας τη φωνή: φυλάττονται, κόπτομεν, φείδεσθε, πείθουσιν, συνετρίψαντο.

28.  Να σχηματίσετε το α’ ενικό πρόσωπο της ευκτικής του αορίστου στην ενεργητική και στη μέση φωνή: τρέπω, φυλάσσω, κρύπτω, πείθω, κόπτω, βλάπτω.

29.  Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

§  πέμπετε: το ίδιο πρόσωπο στην υποτακτική του ενεστώτα στη μέση φωνή.

§  γίγνεσθε: τους ονοματικούς τύπους του ενεστώτα.

§  ἐπιτρέπητε: το β’ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του αορίστου στην ίδια φωνή.

30. σύμπασαν τὴν ἀρετήν, ἁπάσης τῆς Ἑλλάδος, τοσούτων μεταβολῶν: Να κλίνετε τις συνεκφορές στον ενικό και στον πληθυντικό αριθμό.

31. Στο απόσπασμα που ακολουθεί να εντοπίσετε τους συνηρημένους ρηματικούς τύπους και στη συνέχεια να κλίνετε την οριστική του ενεστώτα και του παρατατικού στην ίδια φωνή.

Θεῶνται δ’ οἱ παῖδες καὶ τιμωμένους ὑπὸ βασιλέως καὶ ἀκούουσι, καὶ ἄλλους ἀτιμαζομένους∙ ὥστε εὐθὺς παῖδες ὄντες μανθάνουσιν ἄρχειν τε καὶ ἄρχεσθαι.

Ξενοφῶντος, Κύρου Ἀνάβασις 1.9.3

32.βασιλικώτατος, ἀξιώτατος, κράτιστος, αἰσχρός: Να γράψετε τους άλλους βαθμούς.

33.πολλάς, τὰς ἀνωφελεῖς: να κλίνετε τα επίθετα στο αρσενικό γένος στον ενικό και στον πληθυντικό αριθμό.

34. σῴζειν, ἔσονται : να κλίνετε την ευκτική του ίδιου χρόνου.

35.καταστήσησθε, συλλέγητε, παραθαρρύνητε: Να αναγνωρίσετε τους τύπους γραμματικά και στη συνέχεια να κλίνετε την ευκτική στον ίδιο χρόνο.

36. Του δ’ ἐπιγιγνομένου χειμῶνος Εὔαρχος ὁ Ἀκαρνάν, βουλόμενος ἐς τὴν Ἀστακὸν κατελθεῖν, πείθει Κορινθίους τεσσαράκοντα ναυσὶ καὶ πεντακοσίοις καὶ χιλίοις ὁπλίταις ἑαυτὸν κατάγειν πλεύσαντας καὶ αὐτὸς ἐπικούρους τινὰς προσεμισθώσατο.

Θουκυδίδου Β’, 31-33.

Στο παραπάνω απόσπασμα να εντοπίσετε όλα τα ουσιαστικά, να τα διακρίνετε ανάλογα με την κλίση τους και στη συνέχεια να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις τους στον ίδιο αριθμό.

37.  οὕς, ταῦτα, ὅσην, τοιοῦτος: Να κλίνετε τους τύπους στον άλλο αριθμό και στο γένος που βρίσκονται.

38.  Να συμπληρώσετε τον πίνακα που ακολουθεί :

Ονομαστική	ἰδία
Δοτική		ἅπασιν (ουδ.)
Αιτιατική			ναυτικὴν
Κλητική

39. ἐνεγκών, ὑπαρχούσης, παραβάντας: Να γράψετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων.

40.  ἑστηκέναι, τέθεινται, ἀφιέναι, παράδος : Να γράψετε το β’ ενικό και το γ’ πληθυντικό πρόσωπο στους άλλους χρόνους στην ίδια φωνή και στην ίδια έγκλιση.