Τρίτη 15 Οκτωβρίου 2013

Κανόνες σχηματισμού μέλλοντα - αορίστου χειλικόληκτων, ουρανικόληκτων και οδοντικόληκτων ρημάτων

Ουρανικό, χειλικό ή οδοντικό, σχηματίζουν την οριστική του μέλλοντα όπως τα φωνηεντόληκτα, με τη διαφορά ότι από τη συγχώνευση του χαρακτήρα των ρημάτων αυτών με τον χρονικό χαρακτήρα -σ- προκύπτουν τα ακόλουθα:
Χειλικός χαρακτήρας π, β, φ (πτ) + σ ψ
τρέπ-ω τρέπ + σ-ω → τρέψω
βλάπτω (θ. βλαβ-)
 βλάβ + σ  βλάψω
Ουρανικός χαρακτήρας κ, γ, χ (ττ, σσ) + σ ξ
λέγ-ω λέγ + σ-ω → λέξω
τάττω (θ. ταγ-)
 τάγ + σ-ω → τάξω
Οδοντικός χαρακτήρας τ, δ, θ (ζ) + σ  αποβάλλεται ο οδοντικός χαρακτήρας και μένει το -σ-
πείθ-ω πείθ + σ-ω → πείσω
ψεύδω → ψεύδ + σ-ω → ψεύσω

Ομοίως από τη συγχώνευση του άφωνου χαρακτήρα του ρήματος με τον χρονικό χαρακτήρα -σ- στον μέλλοντα προκύπτουν τα εξής:

χειλικόληκτα: -ψα, π.χ. τρέπ-ω → ἔ-τρεπ-σ-α → ἔτρεψα, βλάπτω → ἔβλαψα.
ουρανικόληκτα: -ξα, π.χ. λήγω → ἔληγ-σ-α → ἔληξα, τάττω → ἔταξα.
οδοντικόληκτα: -σα, π.χ. πείθω → ἔπειθ-σ-α → ἔπεισα.