Η φιλοσοφία και οι Νεοέλληνες

Του ΙΩΑΝΝΗ Ν. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ*

Στο προηγούμενο άρθρο μου είχα αναφερθεί στη σημασία του φιλοσοφικού στοχασμού και αναστοχασμού -όπως βέβαια και της Παιδείας, στην οποία θα αναφερθώ σε ένα επόμενο άρθρο μου- για την αναζήτηση της ευτυχίας, που δεν θα μπορούσε, σύμφωνα και με τον Σωκράτη, να επιτευχθεί δίχως μια ουσιαστική εξέταση του βίου.

Δίχως μία εξέταση που και από μόνη της αρκεί για να αποτελέσει μέρος μιας επίσης ουσιαστικής νοηματοδότησης της ζωής μας. Γιατί, βέβαια, η ανθρώπινη ζωή μπορεί ποικιλοτρόπως να νοηματοδοτηθεί και να βιωθεί. Το μεγάλο ερώτημα που υφίσταται ωστόσο είναι αν το νόημα που αναζητούμε και θα της δώσουμε είναι ένα νόημα πραγματικής ευτυχίας, μιας ευτυχίας που θα αφήσει στο τέλος τη γλυκιά γεύση μιας έντιμης και βιωματικά πλούσιας ζωής, που άξιζε κανείς να τη ζήσει.

Το πρόβλημα, βέβαια, ενός ακριβούς και κοινά αποδεκτού ορισμού της φιλοσοφίας συνεχίζει να παραμένει ανοικτό. Αλλωστε, σε αντίθεση με όλους τους άλλους εννοιολογικούς ορισμούς, ο ορισμός της φιλοσοφίας είναι από μόνος του ήδη φιλοσοφία, σε αντίθεση, ας πούμε, με τον ορισμό των μαθηματικών, που δεν είναι μαθηματικά, ή της βιολογίας, που δεν είναι βιολογία. Αποτολμώντας ωστόσο, μέσα από ένα συγκριτικά κριτικό λόγο, έναν ορισμό, υποστηρίζω ότι η φιλοσοφία είναι ο στοχασμός πάνω στο στοχασμό και τη γνώση, πάνω στην ουσία του ανθρώπινου βίου και των αξιών του, των όντων και του κόσμου στο σύνολό του, είναι όμως συγχρόνως και πρωταρχικά, με βάση τη Σωκρατική-Πλατωνική φιλοσοφία, επιλογή τρόπου ζωής. Ας μου επιτραπεί εδώ, σε αντίθεση με τα τόσα μυστικιστικά «μαντζούνια» και μυθιστορήματα για μια ανθρώπινη ευτυχία, που παγκοσμίως πωλούνται σε εκατομμύρια αντίτυπα, να προτείνω, δείγματος χάριν, το βιβλίο του Pierre Hadot, «Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής» (Εκδ. Οίκος Λιβάνη, Αθήνα 2009).

Στο δυσκολότατο αυτό, και αδύνατο να ολοκληρωθεί πλήρως, άθλημα, ούτε ο εκκοσμικευμένος δρόμος της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης (βλ. σχετικά το πολύ διαφωτιστικό άρθρο του Δημοσθένη Δαββέτα στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 7.9. 2014) ούτε η θρησκευτική διδασκαλία, δυστυχώς, αρκούν για να μας υποδείξουν τον κατάλληλο δρόμο, στην προσπάθειά μας να ζήσουμε, στο χρόνο που θα μας δοθεί πάνω σ' αυτόν τον πλανήτη, μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη και ευτυχισμένη ζωή. Και βέβαια δεν αναφέρομαι εδώ στη θρησκευτική παράδοση, που αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο της νεοελληνικής μας ιδιοπροσωπίας.

Υπάρχει ασφαλώς σίγουρα ο σεβαστός κόσμος των δογματικά πιστών, σε όλες τις θρησκείες του κόσμου, που θεωρεί αδύνατη, για να μην πω ύβριν, την αναζήτηση της πνευματικότητας, της ηθικής θέασης του κόσμου και της ευτυχίας σε έναν εκκοσμικευμένο δρόμο χωρίς Θεό. Τους πιστούς αυτούς θα μπορούσε ίσως να τους θεωρήσει κανείς περισσότερο μακάριους, σε αντίθεση με τους πιο τολμηρούς και μοναχικούς μαχητές για μια πλήρη και ευτυχισμένη ζωή που θα αναζητηθεί έξω από την παρηγορητική και καταπραϋντική προστατευτική σφαίρα της θρησκείας.

Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε, εμείς οι τολμηροί πεζοπόροι της ζωής, ότι η κριτική σκέψη, η αναζήτηση ουσιαστικών νοήματων και αξιακών αρχών και σημασιοδοτήσεων και ο φιλοσοφικός στοχασμός και αναστοχασμός δεν εμφανίζονται κατά παραγγελία, πατώντας κάποια στιγμή, ας πούμε στα πενήντα μας, κάποιο κουμπί, ούτε βέβαια είναι αλά καρτ, αλλά απαιτούν συνεχή άσκηση σε όλα αυτά τα επιμέρους υποαθλήματα. Απαιτούν μία άσκηση, από την παιδική ήδη ηλικία, στην κριτική και φιλοσοφική σκέψη.

Και εδώ είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι η χώρα μας -ναι, η χώρα αυτή όπου πρωτοαναφέρθηκε η λέξη φιλοσοφία και πρωτόφαντα αναπτύχθηκε ο φιλοσοφικός λόγος, παντοτινό κόσμημα του παγκόσμιου πολιτισμού-, για διάφορους λόγους που δεν είναι δυνατόν εδώ να αναλυθούν, φαίνεται με εμμονή να δείχνει (εδώ και δεκαετίες, για να μην πω από συστάσεως του ελληνικού κράτους) μια παράλογη αντιπάθεια -που εδώ θα αρκεστώ να πω ότι δεν είναι και τόσο παράλογη βέβαια, ιστορικά- προς τη φιλοσοφία και την κριτική σκέψη.

Σε κραυγαλέα αντίθεση με εμάς, η φιλοσοφία διδάσκεται σε πάμπολλες χώρες του κόσμου, και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με συνειδητή επάρκεια. Για παράδειγμα, στην Ιταλία διδάσκεται υποχρεωτικά στη θεωρητική κατεύθυνση του Λυκείου, για τρία ολόκληρα χρόνια, αρχίζοντας με τον Ησίοδο, τον Παρμενίδη, τον Ηράκλειτο, τον Δημόκριτο, τον Γοργία, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Επίκουρο, τον Σέξτο Εμπειρικό και τον Ευκλείδη, και ολοκληρώνοντας με τον Κουν, τον Φεγεράμπεντ, τον Βέμπερ, τον Κρόξε και τον Χόρκχαϊμερ. Στη Γαλλία, από την άλλη, η φιλοσοφία έχει ιστορικές ρίζες στη μέση εκπαίδευση, αφού αποτελεί βασικό μάθημα του γαλλικού μπακαλορεά, ήδη από την εποχή του Ναπολέοντα. Τι να προσθέσω; Οτι η φιλοσοφία διδάσκεται σε πάμπολλες χώρες του κόσμου ακόμη και στα Δημοτικά; Μα ούτε αυτό νομίζω ότι θα μας εντυπωσίαζε τόσο, ώστε να προχωρήσουμε, έστω και τιμώντας απλά και μόνο την ιστορία μας, προς την πρέπουσα αλλαγή. Και ύστερα λέμε, μας φταίνε οι Σκοπιανοί.

*Καθηγητής Τεχνολογικής και Φιλοσοφικής Θεώρησης της Τεχνοεπιστήμης στο ΠΤΔΕ της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ

Ουσιαστικά και επίθετα της αρχαίας ελληνικής: ΑΣΚΗΣΕΙΣ

   ΑΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

      (ουρανικόληκτα,  χειλικόληκτα, οδοντικόληκτα)

Α.     Να γράψετε τη γενική ενικού και δοτική πληθυντικού των παρακάτω αφωνόληκτων ουσιαστικών:

	ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ	ΔΟΤΙΚΗ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ
ἡ σάλπιγξ
ἡ βεβαιότης
ὁ Αἰθίοψ
ἡ λαμπάς
ὁ πίναξ
ἡ φλέψ
ἡ φροντίς
ὁ παῖς
ἡ γυνή

Β.     Να γράψετε τα παρακάτω ουσιαστικά στις πτώσεις που ζητούνται:

·        ἡ μάστιξ	δοτ. εν.	δοτ. πληθ.		______________	_____________
·        ἡ δεξιότης	γεν. εν.	αιτ. πληθ.		______________	_____________
·        ὁ Ἄραψ	αιτ. εν.	γεν. πληθ.		______________	_____________
·        ἡ χάρις	αιτ. εν.	δοτ. πληθ.		______________	_____________
·        ὁ κῆρυξ	κλητ. εν.	γεν. πληθ.		______________	_____________
·        ἡ βαθμίς	γεν. εν.	δοτ. πληθ.		______________	_____________
·        ἡ τυραννίς	κλητ. εν. ο	ονομ. πληθ.		______________	_____________
·        ὁ χάλυψ	δοτ. εν.	κλητ. πληθ.		______________	_____________
·        ἡ σάρξ	γεν. εν.	αιτ. πληθ.		______________	_____________
·        ὁ ὄρνις	κλητ. εν.	ονομ. πληθ.		______________	_____________

Γ.     Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού :

τῇ πατρίδι          ®     _________________________________________

(ὦ) κλίμακες      ®     _________________________________________

τῆς ποιότητος     ®     _________________________________________

τούς χάλυβας     ®     _________________________________________

ταῖς ἐλπίσι(ν)      ®     _________________________________________

(ὦ) γυναῖκες      ®     _________________________________________

τῇ ἀσπίδι           ®     _________________________________________

τάς ὄρνιθας                ®     _________________________________________

τῷ κόρακι          ®     _________________________________________

τάς ἔριδας          ®     _________________________________________

τοῦ παιδός         ®     _________________________________________

τῇ σήραγγι        ®     _________________________________________

Δ.     Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις τοποθετώντας το ουσιαστικό που βρίσκεται σε παρένθεση στον κατάλληλο τύπο:

1.   Οὔτε ὁ κόραξ τῇ __________________ (ἀλώπηξ) πιστεύει, οὔτε ὁ σοφός τῷ __________________ (κόλαξ).

2.      Δεῖ τούς νέους μή τούς τάς __________________ (τυραννίς) κατέχοντας ζηλοῦν ἀλλά τούς ἀξίους τῆς μεγίστης ὑπό τοῦ πλήθους διδομένης τιμῆς.

3.      Περί μέσης ____________ (νύξ) ἀφίκετο ἡ ναῦς.

4.      Ἐκ τῶν πτερῶν γιγνώσκομεν τόν _________________(ὄρνις).

5.      Οἱ Ἀθηναῖοι τήν ἐν Ἀρείῳ Πάγῳ βουλήν ἐθεράπευον ὡς ___________

(φύλαξ, αιτ. εν.) τῶν νόμων.

6.      Ἐκεῖνοι ὑπέρ τῆς σωτηρίας τῆς _______________(πατρίς) γενναίως ἐμάχοντο
7. Ἀγησίλαος πολύ ἄν ἥδιον πολεμοίη μετ’ ὀλίγων Λακεδαιμονίων ἤ μετά πολλῶν _____________________(μυριάς) βαρβάρων.

8.      Εὑρήσετε, ἄνδρες Ἀθηναῖοι, τάς παρά τῶν δήμων δωρεάς βελτίους οὔσας τῇ τιμῇ ______________________ (βεβαιότης).

Ε.     Να τοποθετήσετε τα ουσιαστικά που βρίσκονται σε παρένθεση στην ίδια πτώση με τα επίθετα:

1.      Ἀθηναῖον (κῆρυξ)       >      Ἀθηναῖον κήρυκα

2.      ἰσχυρᾶς (φάλαγξ)       >      ἰσχυρᾶς ...............

3.      σοφαῖς (γυνή)            >      ...........................

4.      περιμαχήτῳ (Ἑλλάς)  >      ............................

5.      ὀχληρούς (κώνωψ)     >      ............................

6.      σφοδροῖς (κύμα)        >      ............................

7.      ἀγαθόν (παῖς)            >      ............................

ΗΜΙΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

(ενρινόληκτα, υγρόληκτα, συγκοπτόμενα, σιγμόληκτα)

A.   Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσετε τα ημιφωνόληκτα ουσιαστικά της γ΄ κλίσης και στη συνέχεια να τα μεταφέρετε στην ονομαστική ενικού:

1.  Ἀθηναῖοι ἔθυον πολλάκις Διί τῷ σωτῆρι. 

2.  Λέγουσι φιλοπάτριδας εἶναι τούς Ἕλληνας.

3.  Ἐπιμηθεύς ἄλλας τροφάς γένεσι ἄλλοις ἔδωκε.

4.  Τῇ δεξιᾷ χειρί τήν θύραν ἔκρουε.

5.  Σέβου τούς γονέας, τόν πατέρα καί τήν μητέρα.      

Β.  Να τοποθετήσετε τα παρακάτω ουσιαστικά στις πτώσεις που ζητούνται :

·   ἡ μήτηρ (κλητ. εν. / δοτ. πληθ.) :____________   ______________

·   ὁ ποιμήν (γεν. εν. / γεν. πληθ.)  :____________   ______________

·   ὁ ἀγών (δοτ. εν. / κλητ. εν. )     :____________   ______________

·   ὁ ῥήτωρ (κλητ. εν. / δοτ. πληθ.) :____________   ______________

·   τό ἔθνος  (δοτ. εν. / ονομ. πληθ. ) :____________   ______________

·   ὁ κίων (κλητ. εν. / αιτ. πληθ.)   :____________   ______________

·  ὁ κρατήρ ( αιτ. εν. / γεν. πληθ.) :____________   ______________

·  ὁ Ἡρακλῆς (γεν. εν. / κλητ. εν. )    :____________   ______________

·  ὁ ἀνήρ  (γεν. εν. / δοτ. πληθ.)       :____________   ______________

Γ.      Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού:

·       τῷ σωλῆνι                         ®     _______________________________

·       (ὦ) ἡγεμόνες             ®     _______________________________

·       τῶν αὐτοκρατόρων    ®     _______________________________

·      ταῖς χερσί(ν)              ®     _______________________________

·       τά ἤθη                      ®     _______________________________

·       τοῦ αἰῶνος                 ®     _______________________________

·       (ὦ) γείτονες               ®     _______________________________

·       (ὦ) σωτῆρες              ®     _______________________________

·       τῷ πατρί                    ®     _______________________________

·       τούς πυθμένας           ®     _______________________________

Δ.     Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις τοποθετώντας το ουσιαστικό που βρίσκεται σε παρένθεση στην κατάλληλη πτώση :

1.      Οὐδείς τῶν __________________ (ὁ ῥήτωρ) ἠγόρευε.

2.      Αἱ πηγαί τῶν ποταμῶν ἐν τοῖς _________________(τό ὄρος) εἰσίν.

3.      Τοῖς ἀγαθοῖς _____________ (ὁ πατήρ) κάλλιστος κόσμος οἱ ________ (ὁ παῖς) εἰσίν.

4.      Ὦ ________ (ὁ ἡγεμών), ἡμεῖς ἀεί παῖδες ἐσμεν.

5.      Παντί τρόπῳ τά ___________ (τό ψεῦδος) φεῦγε, ὦ ______ (ὁ παῖς).

6.      Οἱ Μύριοι ὑπέμενον καί τά τοῦ _____________(ὁ χειμών) καί τά τοῦ ____________ (τό θέρος).

7.      Οἱ __________ (ὁ ἀστήρ) ὥσπερ ________________ (ἡ λαμπάς, ονομ. πληθ.) πορεύονται διά τοῦ ______________ (ὁ αἰθήρ).

8.      Ἐν τοῖς ἀγροῖς οἱ ___________(ὁ ποιμήν) τά ποίμνια νέμουσι.

9.      Τοῖς νικηταῖς ἐν ______________ (ὁ ἀγών, δοτ. πληθ.) δάφνης στέφανος ἐδίδοτο.

10.    Οἱ πολέμιοι πρό τῆς ἐπιθέσεως ᾂδουσι τόν ___________(ὁ παιάν).

Ε.     Να τοποθετήσετε τα ουσιαστικά της Β΄ στήλης στην ίδια πτώση με τα αντίστοιχα επίθετα της Α΄ :

Α΄ ·   τοῖς ἱεροῖς ·   τῶν ἀγαθῶν ·   ὦ πιστέ ·   τόν μυθικόν ·   τῇ σεβαστῇ ·   τῶν ἀξιομάχων ·   οἱ ὑάλινοι ·   τῆς ἀγαπητῆς

Β΄   ἀγών              ®   __________________________   αὐτοκράτωρ    ®   __________________________   ἀνήρ               ®   __________________________   Ἡρακλῆς          ®   __________________________   μήτηρ             ®   __________________________   ἔθνος              ®   __________________________   λαμπτήρ          ®   __________________________   θυγάτηρ          ®   __________________________

ΕΠΙΘΕΤΑ  Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

Α.     Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση:

   1.  Το θηλυκό του επιθέτου θήλυς είναι :

        α.  θηλεία          β.  θήλεια          γ. θηλεῖα

   2.   Η γενική ενικού του επιθέτου βαθύς είναι :

        α.  βαθέως                β.  βαθέος                 γ.  βάθεος

   3.   Η αιτιατική πληθυντικού του επιθέτου θρασύς είναι :

        α. θρασέας        β.  θρασύς         γ.  θρασεῖς

   4.   Το θηλυκό του επιθέτου πᾶς είναι :

        α.  πᾶσα            β.  πάσα            γ.  πάση

   5.   Η κλητική ενικού του θηλυκού επιθέτου εὐδαίμων είναι :

        α.  ὦ εὐδαίμων  β.  Δεν έχει                γ.  ὦ εὔδαιμον

    6.  Τό θηλυκό του επιθέτου εὐγενής είναι :

        α.  εὐγενής                β.  εὐγενή         γ.  εὐγενές

    7.  Η δοτική πληθυντικού του επιθέτου ἀγνώμων είναι :

        α.  ἀγνώμοσι     β.  ἀγνωμόνοις   γ. ἀγνωμόσι

     8. Η αιτιατική ενικού του επιθέτου ἀληθής είναι :

        α.  ἀληθή          β.  ἀληθῆ          γ. ἀληθῆν

     9. Η δοτική πληθυντικού του επιθέτου βαθεῖα είναι :

        α.  βαθείας                β.  βαθέσι          γ.  βαθεῖαις

    10.        Η κλητική ενικού του επιθέτου σώφρων είναι :

        α.  σώφρων       β. σῶφρον         γ. σώφρον

Β.     Λύστε το σταυρόλεξο και βρείτε το όνομα ενός ήρωα της Ιλιάδας.                              

Σταυρόλεξο

		3
1	2		4
				5			8
					6	7

1.  Αιτιατική πληθυντικού του ουδετέρου : βαθύς

2.  Κλητική ενικού του αρσενικού : εὐσχήμων

3.  Κλητική πληθυντικού του θηλυκού : ἀληθής

4. Γενική ενικού του αρσενικού : μέγας

5. Κλητική ενικού του αρσενικού : θῆλυς

6. Αιτιατική ενικού του ουδετέρου : μεγαλοπράγμων

7. Αιτιατική ενικού του θηλυκού : εὐτυχής

8. Δοτική πληθυντικού του ουδετέρου : πᾶς

Γ.      Στις παρακάτω προτάσεις να αντικαταστήσετε τα επίθετα με τα αντώνυμά τους :

  1.    Δεῖ ὑμᾶς λέγειν τά ψευδῆ.

        _____________________________________________________

  2.    Φύλαττε τό μέν σῶμα ἀσθενές, τήν δέ ψυχήν ἀσεβῆ.

        ______________________________________________________

  3.    Χρή τούς ἄφρονας ἐπαινεῖν.

        ______________________________________________________

  4.    Οἱ εὐγενεῖς ἄνδρες σπάνιοί εἰσι.

        ______________________________________________________

Δ.     Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους των επιθέτων:

1.    Ἔστε _____________ (ταχύς) εἰς τό ἀκοῦσαι, ____________ (βραδὐς) εἰς τό λαλῆσαι.

2.    _______________(βαθύς/ θηλ.) δέ καί καίριος ἡ πληγή ἐγένετο.

3.   Λακεδαιμόνιοι τά μέν __________ (ἡδύς/ουδ.) καλά νομίζουσι, τά δέ συμφέροντα δίκαια.

4.   Ἡ Περσεφόνη τό _____________(ἥμισυς/ουδ.) μέν τοῦ ἔτους ἔμεινε παρά τῷ Πλούτωνι, τό δ’ ἕτερον παρά τῇ μητρί.

5.    Οὗτοι δίκαιοι καί _______________(σώφρων/αρσ.) ἐφαίνοντο εἶναι.

6.  Λέγει τούτους ______________________ (πολυπράγμων/αρσ.) καί ____________ (θρασύς/αρσ.) εἶναι.

7.    Φοβούμεθα μή ταῦτα οὔκ εἰσίν _____________(ἀληθής/ουδ.).

8.     Ἐν ταύτῃ τῇ νήσῳ _____________ (ἀσφαλής/αρσ.) καί ____________ (εὐτυχής /αρσ.) κατοικοῦμεν.

9.     Θορύβου _______________(πλήρης/θηλ.) ἡ πόλις ἐστί.

10.   Ἄξιον λέγειν καί περί τοῦ ἐν ταύτῃ  τῇ χώρᾳ _____________________ (μεγαλοπρεπής/ουδ.) καί ______________________ (πολυτελής/ουδ.) βασιλείου.

Ε.     Να γράψετε τις πτώσεις που ζητούνται :

  1.    ὁ ἐπιμελής μαθητής (αιτ. ενικ. )  ® __________________________

  2.    ὁ σώφρων πολίτης (κλητ. ενικ.)   ® __________________________

  3.    ὁ ἐλεήμων βασιλεύς (δοτ. πληθ.) ® __________________________

  4.    τό τραχύ ἔδαφος (αιτ. πληθ.)      ® __________________________

  5.    ὁ ὀξύς ἦχος (αιτ. πληθ.)              ® __________________________

  6.    ὁ εὐτυχής γονεύς (κλητ. ενικ.)     ® __________________________

  7.    ὁ ἀσεβής ἡγεμών (δοτ. & κλ. εν.)  ® __________________________

                                                        ® __________________________

  8.    ἡ εὐθεῖα ὁδός (αιτ. πληθ.)           ® __________________________

  9.    ὁ ἀληθής λόγος (κλητ. ενικ.)               ® __________________________

  10. ὁ μέγας λιμήν (κλ. εν. & αιτ. πλ.)  ® __________________________

                                                        ® __________________________

ΣΤ.   Nα ξαναγράψετε την παρακάτω πρόταση ξεκινώντας με τους ακόλουθους τρόπους:

Ἀλκιβιάδης ἐν Σπάρτῃ εὐτελής, γυμναστικός καί μεγαλόφρων ἦν, ἐν Ἰωνίᾳ χλιδανός, ἐπιτερπής καί ἀπράγμων, ἐν Θράκῃ θρασύς καί ἐν Θετταλοῖς ἱππαστικός.

®     Οἱ ἄνδρες ________________________________________________

        ________________________________________________________

®     Τό στράτευμα ____________________________________________

        ________________________________________________________

®     Τά στρατεύματα __________________________________________

        ________________________________________________________

                                  ΑΝΩΜΑΛΑ ΕΠΙΘΕΤΑ

πολύς - πολλή - πολύ

 μέγας - μεγάλη - μέγα

Α.     Να γράψετε τα παρακάτω επίθετα στις πτώσεις που ζητούνται:

                γεν. εν.             ________________

πολύς                αιτιατ. εν.          ________________

                δοτ. πληθ.         ________________

                δοτ. εν.             ________________

πολλή               ονομαστ. πληθ.  ________________

                γεν. πληθ.         ________________

                γεν. εν.             ________________

πολύ         δοτ. εν.             ________________

                αιτιατ. πληθ.      ________________

                γεν. εν.             ________________

μέγας                αιτιατ. εν.          ________________

                γεν. πληθ.         ________________

                αιτιατ. εν.          ________________

μεγάλη      γεν. πληθ.         ________________

                κλητικ. πληθ.     ________________

                γεν. ενικού                ________________

μέγα         δοτ. ενικ.           ________________

                δοτ. πληθ.         ________________

Β.     Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τους κατάλληλους τύπους των επιθέτων πολύς, πολλή, πολύ και μέγας, μεγάλη, μέγα:

   1.   Ἠλλάξαντο _____________(πολλή) εὐδαιμονίας ________________ (πολλή) κακοδαιμονίαν.

   2.   Οἱ θεοί εἰσίν ἱκανοί ταχύ ποιεῖν τούς ________________ (μέγας) μικρούς, ὅταν βούλωνται.

   3.   Νόμος ἐστίν ἐπιχώριος Πέρσαις τόν ἐλθόντα εἰς _______________ (μέγας) βασιλέα προσκυνῆσαι αὐτόν.

   4.   ______________ (πολύ, αιτιατ. πληθ.) μέν πρᾶττε, ὀλίγα δέ λέγε.

   5.   _______________ (μέγα) πραγμάτων καιροί προεῖναι (έχουν χαθεί) τῇ πόλει.

   6.   Καί τραχύς ἦν ὁ ποταμός ______________ (πολύς) λίθοις καί ὀλισθηροῖς.

   7.   Ἐνταῦθα δέ μάχης γενομένης _______________ (πολύς/ον. πληθ. αρσ.) ἀπέθανον.

   8.   Ὁμολογεῖται τήν πόλιν ἀρχαιοτάτην καί ______________ (μέγας/αιτ. εν. θηλ.) εἶναι.

   9.   Οὐδέν ἀπό τῶν ἐν ταῖς Ἑλληνικαῖς πόλεσι τυράννων ἔργον ______________ (μέγας/ον. εν. ουδ.) ἐπράχθη.

   10. Οἱ νέοι οὐ κακοήθεις ἀλλ’ εὐήθεις εἰσί διά τό μήπω τεθεωρηκέναι ________________ (πολύς/αιτ. πληθ. θηλ.) πονηρίας.

 Πηγή: www.ea.gr