Ανακαλύπτω τον μαγικό κόσμο των αρχαίων ελληνικών

 

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: Ασκήσεις Γραμματικής-Συντακτικού

 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ: Σόνια Σιούτη

ΑΣΚΗΣΗ 1: Δράσαντες δὲ τοῦτο καὶ ξυγκαλέσαντες Κερκυραίους εἶπον ὅτι ταῦτα καὶ βέλτιστα εἴη καὶ ἥκιστ᾽ ἂν δουλωθεῖεν ὑπ᾽ Ἀθηναίων, τό τε λοιπὸν μηδετέρους δέχεσθαι ἀλλ᾽ ἢ μιᾷ νηὶ ἡσυχάζοντας, τὸ δὲ πλέον πολέμιον ἡγεῖσθαι.

 

Στο απόσπασμα που σας δόθηκε υπάρχει ένας τύπος του ουσιαστικού ἡ ναῦς. Να τον εντοπίσετε, να γράψετε σε ποια πτώση βρίσκεται και να τον κλίνετε στον άλλο αριθμό.

 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

·       Ο τύπος είναι ο εξής:....................................................

·       Βρίσκεται σε πτώση:....................................................

·       Στον άλλο αριθμό κλίνεται ως εξής:

 

ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
ΓΕΝΙΚΗ
ΔΟΤΙΚΗ
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
ΚΛΗΤΙΚΗ

ΜΟΝΑΔΕΣ 7

ΑΣΚΗΣΗ 2: Πέμπουσι δὲ καὶ ἐς τὰς Ἀθήνας εὐθὺς πρέσβεις:

 

Να κλίνετε το υπογραμμισμένο ουσιαστικό στον ενικό αριθμό.

 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

·       Ο υπογραμμισμένος τύπος στον ενικό αριθμό κλίνεται ως εξής:

ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ
ΓΕΝΙΚΗ
ΔΟΤΙΚΗ
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
ΚΛΗΤΙΚΗ

 ΜΟΝΑΔΕΣ 2.5

 

ΑΣΚΗΣΗ 3: Ἀφικομένης δὲ νυκτὸς ὁ μὲν δῆμος ἐς τὴν ἀκρόπολιν καὶ τὰ μετέωρα τῆς πόλεως καταφεύγει καὶ αὐτοῦ ξυλλεγεὶς ἱδρύθη, καὶ τὸν Ὑλλαϊκὸν λιμένα εἶχον.

 

Να κλίνετε την οριστική και την ευκτική του αορίστου β΄ του υπογραμμισμένου ρήματος.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ Β΄	ΕΥΚΤΙΚΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ Β΄

 

ΜΟΝΑΔΕΣ 6

 

ΑΣΚΗΣΗ 4: φειδόμενοι οὔτε οἰκείας οὔτε ἀλλοτρίας, ὥστε καὶ χρήματα πολλὰ ἐμπόρων κατεκαύθη καὶ ἡ πόλις ἐκινδύνευσε πᾶσα διαφθαρῆναι.

 

Στο απόσπασμα που σας δόθηκε υπάρχει ένας επιθετικός και ένας κατηγορηματικός προσδιορισμός. Να τους επισημάνετε και να γράψετε τις λέξεις τις οποίες προσδιορίζουν.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

·       ο επιθετικός προσδιορισμός είναι:......................................και προσδιορίζει τη λέξη:......................................

·       ο κατηγορηματικός προσδιορισμός είναι:...................................και προσδιορίζει τη λέξη:..........................

ΜΟΝΑΔΕΣ 4

 

ΑΣΚΗΣΗ 5: Καὶ οἱ μὲν παυσάμενοι τῆς μάχης ὡς ἑκάτεροι ἡσυχάσαντες τὴν νύκτα ἐν φυλακῇ ἦσαν.

 

Ποια λέξη λειτουργεί ως αντικείμενο του υπογραμμισμένου ρηματικού τύπου;

 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

·       Η λέξη που λειτουργεί ως αντικείμενο είναι:.................................................

 

 

ΜΟΝΑΔΕΣ: 0.5

 

Ἀριστοτέλους Ἠθικὰ Νικομάχεια_Ερωτήσεις

 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ: Σόνια Σιούτη

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια

Ἔτι ὅσα μὲν φύσει ἡμῖν παραγίνεται, τὰς δυνάμεις τούτων πρότερον κομιζόμεθα, ὕστερον δὲ τὰς ἐνεργείας ἀποδίδομεν (ὅπερ ἐπὶ τῶν αἰσθήσεων δῆλον· οὐ γὰρ ἐκ τοῦ πολλάκις ἰδεῖν ἢ πολλάκις ἀκοῦσαι τὰς αἰσθήσεις ἐλάβομεν, ἀλλ’ ἀνάπαλιν ἔχοντες ἐχρησάμεθα, οὐ χρησάμενοι ἔσχομεν)· [..]οἱ γὰρ νομοθέται τοὺς πολίτας ἐθίζοντες ποιοῦσιν ἀγαθούς, καὶ τὸ μὲν βούλημα παντὸς νομοθέτου τοῦτ’ ἐστίν, ὅσοι δὲ μὴ εὖ αὐτὸ ποιοῦσιν ἁμαρτάνουσιν, καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης. Ἔτι ἐκ τῶν αὐτῶν καὶ διὰ τῶν αὐτῶν καὶ γίνεται πᾶσα ἀρετὴ καὶ φθείρεται, ὁμοίως δὲ καὶ τέχνη· ἐκ γὰρ τοῦ κιθαρίζειν καὶ οἱ ἀγαθοὶ καὶ κακοὶ γίνονται κιθαρισταί. [...]Οὕτω δὴ πᾶς ἐπιστήμων τὴν ὑπερβολὴν μὲν καὶ τὴν ἔλλειψιν φεύγει, τὸ δὲ μέσον ζητεῖ καὶ τοῦθ’ αἱρεῖται, μέσον δὲ οὐ τὸ τοῦ πράγματος ἀλλὰ τὸ πρὸς ἡμᾶς. [...] Ἔστιν ἄρα ἡ ἀρετὴ ἕξις προαιρετική, ἐν μεσότητι οὖσα τῇ πρὸς ἡμᾶς, ὡρισμένῃ λόγῳ καὶ ᾧ ἂν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν.

 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

    1.  Ποια είναι τα αντιθετικά ζεύγη αριστοτελικών εννοιών τα οποία υπάρχουν στο παραπάνω κείμενο; Να τα επισημάνετε και να προσδιορίσετε το φιλοσοφικό τους περιεχόμενο αναφορικά με την αριστοτελική ηθική.

 

2.      ἐθίζοντες: Να εξηγήσετε τι επιτυγχάνει ο φιλόσοφος με τη συγκεκριμένη γλωσσική επιλογή.

3.      Πώς συσχετίζεται ο ἐπιστήμων με την ακόλουθη φράση από τον αριστοτελικό ορισμό της αρετής: «ὡρισμένῃ λόγῳ καὶ ᾧ ἂν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν»;

4.      Να εντοπίσετε στο αρχαίο κείμενο έναν ετυμολογικά συγγενή τύπο για κάθε μία από τις ακόλουθες νεοελληνικές λέξεις:

·        εγγενής:.................................................

·        ανηθικότητα:.........................................

·        αφθαρσία:.............................................

·        καχεκτικός:..........................................

·        διαμεσολαβητής:.................................

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: 10 κριτήρια αξιολόγησης

 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Σόνια Σιούτη

1^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 71, 1-2

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Δράσαντες δὲ τοῦτο καὶ ξυγκαλέσαντες Κερκυραίους εἶπον ὅτι ταῦτα καὶ βέλτιστα εἴη

καὶ ἥκιστ ́ ἂν δουλωθεῖεν ὑπ ́ Ἀθηναίων͵ τό τε λοιπὸν μηδετέρους δέχεσθαι ἀλλ ́ ἢ μιᾷ νηὶ ἡσυχάζοντας͵ τὸ δὲ πλέον πολέμιον ἡγεῖσθαι. Ὡς δὲ εἶπον͵ καὶ ἐπικυρῶσαι ἠνάγκασαν τὴν γνώμην. Πέμπουσι δὲ καὶ ἐς τὰς Ἀθήνας εὐθὺς πρέσβεις περί τε τῶν πεπραγμένων διδάξοντας ὡς ξυνέφερε καὶ τοὺς ἐκεῖ καταπεφευγότας πείσοντας μηδὲν ἀνεπιτήδειον πράσσειν͵ ὅπως μή τις ἐπιστροφὴ γένηται.

 

 

 

 

 

 

 

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 70, 3-6

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Ο Πειθίας βέβαια ήταν εθελοντής πρόξενος των Αθηναίων και αρχηγός της δημοκρατικής παράταξης και τον παρέπεμψαν αυτοί οι άνδρες (οι ολιγαρχικοί, οι πρώην αιχμάλωτοι των Κορινθίων) σε δίκη με την κατηγορία ότι προσπαθούσε να υποδουλώσει την Κέρκυρα στους Αθηναίους. Αυτός, αφού αθωώθηκε, έκανε αντιμήνυση στους πέντε πιο πλούσιους από αυτούς, κατηγορώντας τους πως είχαν κόψει βέργες (για στήριγμα των κλημάτων των αμπελιών) από τα ιερά τεμένη του Δία και του Αλκίνοου∙ πρόστιμο για κάθε βέργα ήταν ένας στατήρας. Κι όταν αυτοί καταδικάστηκαν να πληρώσουν το πρόστιμο, πήγαν και κάθισαν ικέτες στα ιερά, επειδή το χρηματικό πρόστιμο ήταν πολύ βαρύ, για να το πληρώσουν ύστερα από συμφωνία για το ύψος του (για να το πληρώσουν με δόσεις)∙ ο Πειθίας, που ήταν και μέλος της βουλής, την έπεισε να εφαρμόσει πιστά το νόμο. Εκείνοι (οι ολιγαρχικοί που είχαν καταδικαστεί) επειδή αποκλείονταν από το νόμο (ο νόμος, δηλαδή, απαγόρευε την πληρωμή του επιδικασμένου ποσού με δόσεις) και αφού πληροφορήθηκαν ότι ο Πειθίας, όσο ήταν ακόμη βουλευτής, είχε σκοπό να μεταπείσει τους πολίτες να έχουν τους ίδιους φίλους και εχθρούς με τους Αθηναίους (να κάνουν αμυντική και επιθετική συμμαχία με τους Αθηναίους), συνωμότησαν και αφού πήραν μαχαίρια, μπαίνουν ξαφνικά στη βουλή και σκοτώνουν τον Πειθία κι άλλους εξήντα από τους βουλευτές και τους πολίτες. Αυτοί που ήταν ομοϊδεάτες με τον Πειθία, λίγοι, κατέφυγαν στο αθηναϊκό καράβι που ήταν ακόμη εκεί.

 

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να µεταφράσετε το τµήµα: «Δράσαντες δὲ τοῦτο ... ἠνάγκασαν τὴν γνώμην.»

 Μονάδες 30

2. Σε ποιο σημείο του κειμένου Α υπάρχει αντιφατικότητα; Να την σχολιάσετε.

Μονάδες 15

3. Λαμβάνοντας υπόψη σας το μεταφρασμένο κείμενο που σας δίνεται (Κείμενο Β), να σχολιάσετε την απόφαση των ολιγαρχικών να παραπέμψουν σε δίκη τον Πειθία. Πώς κρίνετε την κίνησή τους αυτή;

Μονάδες 15

4. α) πλέον, πρέσβεις: Να γράψετε τα παραθετικά του πρώτου τύπου και να κλίνετε στις πλάγιες πτώσεις και των δύο αριθμών το δεύτερο τύπο.

 

   β) ἡγεῖσθαι, πέμπουσι: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση των τύπων.

Μονάδες 10

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου: δέχεσθαι, νηὶ, τὴν γνώμην, εὐθὺς, μηδὲν.

Μονάδες 10

 

 

 

6.Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες:

·       Ο Θουκυδίδης καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. ___

·       Ο θείος του Θουκυδίδη διατηρούσε φιλικές σχέσεις με το βασιλιά της Θράκης. ____

·       Έζησε τα ταραγμένα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου. ____

·       Δεν προσπάθησε να ερευνήσει τους παράγοντες που δημιούργησαν τόσο μεγάλη ισχύ. ____

·       Θεωρούσε πως η λογική αποτελεί τη μόνη αξία, στην οποία μπορεί να στηριχτεί ο άνθρωπος. ____

Μονάδες 10

 

 

 

 

 

7. Να συνδέσετε τις ακόλουθες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας µε τις ετυμολογικά συγγενείς τους του κειµένου Α: ναύτης, δραστικός, πρακτικός, πρόσκληση, διδασκαλία.

Μονάδες 10

 

2^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 72, 1-3

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ἐλθόντων δὲ οἱ Ἀθηναῖοι τούς τε πρέσβεις ὡς νεωτερίζοντας ξυλλαβόντες͵ καὶ ὅσους ἔπεισαν͵ κατέθεντο ἐς Αἴγιναν. Ἐν δὲ τούτῳ τῶν Κερκυραίων οἱ ἔχοντες τὰ πράγματα ἐλθούσης τριήρους Κορινθίας καὶ Λακεδαιμονίων πρέσβεων ἐπιτίθενται τῷ δήμῳ͵ καὶ μαχόμενοι ἐνίκησαν. Ἀφικομένης δὲ νυκτὸς ὁ μὲν δῆμος ἐς τὴν ἀκρόπολιν καὶ τὰ μετέωρα τῆς πόλεως καταφεύγει καὶ αὐτοῦ ξυλλεγεὶς ἱδρύθη͵ καὶ τὸν Ὑλλαϊκὸν λιμένα εἶχον· οἱ δὲ τήν τε ἀγορὰν κατέλαβον͵

οὗπερ οἱ πολλοὶ ᾤκουν αὐτῶν͵ καὶ τὸν λιμένα τὸν πρὸς αὐτῇ καὶ πρὸς τὴν ἤπειρον.

 

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να µεταφράσετε το τµήµα: «Ἀφικομένης δὲ νυκτὸς ... πρὸς τὴν ἤπειρον.»

 Μονάδες 30

2.«Ἐλθόντων δὲ οἱ Ἀθηναῖοι.... Αἴγιναν.»: Να σχολιάσετε την ενέργεια στην οποία προέβησαν οι Αθηναίοι με βάση το παραπάνω απόσπασμα.

Μονάδες 15

 

3. Ποιες θέσεις κατέλαβε κάθε παράταξη προκειμένου να προετοιμαστεί για την επικείμενη μάχη τους; Για ποιους λόγους κατέλαβαν τις συγκεκριμένες θέσεις;

Μονάδες 15

 

 

4. α) τὰ πράγματα, τριήρους : Να κλίνετε τα ουσιαστικά σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

  β) Ἐλθόντων: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να γράψετε το β’ ενικό και γ΄ πληθυντικό πρόσωπο όλων των εγκλίσεων στο χρόνο και τη φωνή που βρίσκεται.

Μονάδες 10

 

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου: Ἀφικομένης,  τῆς πόλεως,  αὐτοῦ,  λιμένα, πρὸς τὴν ἤπειρον.

Μονάδες 10

 

 

 

 

 

 

6.Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες:

·       Ο Θουκυδίδης ερευνά το παρελθόν χρησιμοποιώντας τεκμήρια. ___

·       Πρότυπο ηγέτη για το Θουκυδίδη ήταν ο Αγησίλαος. ____

·       Χαρακτηριστικό γνώρισμα της σκέψης και της μεθόδου του ήταν η τάση για γενίκευση. ____

·       Ήταν μεροληπτικός στη συγγραφή των γεγονότων του πολέμου. ____

·       Θεωρούσε πως ο πολίτης όφειλε να συμπεριφέρεται υπεύθυνα. ____

Μονάδες 10

 

 

7. ἔχοντες: Να γράψετε πέντε ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της νέας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 10

 

 

 3^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 73- 74, 1-3.

ΚΕΙΜΕΝΟ

    Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ ἠκροβολίσαντό τε ὀλίγα καὶ ἐς τοὺς ἀγροὺς περιέπεµπον ἀµφότεροι͵ τοὺς δούλους παρακαλοῦντές τε καὶ ἐλευθερίαν ὑπισχνούµενοι· καὶ τῷ µὲν δήµῳ τῶν οἰκετῶν τὸ πλῆθος παρεγένετο ξύµµαχον͵ τοῖς δ΄ ἑτέροις ἐκ τῆς ἠπείρου ἐπίκουροι ὀκτακόσιοι. Διαλιπούσης δ΄ ἡμέρας μάχη αὖθις γίγνεται καὶ νικᾷ ὁ δῆμος χωρίων τε ἰσχύι καὶ πλήθει προύχων· αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον. Γενομένης δὲ τῆς τροπῆς περὶ δείλην ὀψίαν͵ δείσαντες οἱ ὀλίγοι μὴ αὐτοβοεὶ ὁ δῆμος τοῦ τε νεωρίου κρατήσειεν ἐπελθὼν καὶ σφᾶς διαφθείρειεν͵ ἐμπιπρᾶσι τὰς οἰκίας τὰς ἐν κύκλῳ τῆς ἀγορᾶς καὶ τὰς ξυνοικίας͵ ὅπως μὴ ᾖ ἔφοδος͵ φειδόμενοι οὔτε οἰκείας οὔτε ἀλλοτρίας͵ ὥστε καὶ χρήματα πολλὰ ἐμπόρων κατεκαύθη καὶ ἡ πόλις ἐκινδύνευσε πᾶσα διαφθαρῆναι͵ εἰ ἄνεμος ἐπεγένετο τῇ φλογὶ ἐπίφορος ἐς αὐτήν. Καὶ οἱ μὲν παυσάμενοι τῆς μάχης ὡς ἑκάτεροι ἡσυχάσαντες τὴν νύκτα ἐν φυλακῇ ἦσαν· καὶ ἡ Κορινθία ναῦς τοῦ δήμου κεκρατηκότος ὑπεξανήγετο͵ καὶ τῶν ἐπικούρων οἱ πολλοὶ ἐς τὴν ἤπειρον λαθόντες διεκομίσθησαν.

 

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1. Να µεταφράσετε το τµήµα: «Γενομένης δὲ... ἐπίφορος ἐς αὐτήν.»

 Μονάδες 30

2. Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι τόσο οι ολιγαρχικοί όσο και οι  δημοκρατικοί ήθελαν να προσεταιριστούν τους δούλους για την επικείμενη μάχη;

Μονάδες 15

3. Να αναφέρετε τους παράγοντες που εξασφάλισαν τη νίκη στους δημοκρατικούς.

Μονάδες 15

4. α) σφᾶς, τὴν νύκτα: Να κλίνετε τους τύπους σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

  β) Διαλιπούσης: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να γράψετε το β’ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο όλων των εγκλίσεων στο χρόνο και τη φωνή που βρίσκεται.

Μονάδες 10

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου:  ἡμέρας, βάλλουσαι, παρὰ φύσιν, ὀψίαν͵ σφᾶς.

Μονάδες 10

 

6.Να κυκλώσετε τη σωστή απάντηση:

·       Ποια προβλή­ματα θέτει ο Θουκυδίδης;

α) τη στρατιωτική ανάπτυξη της Σπάρτης

β) τη λογική που αποτελεί τη μόνη αξία, στην οποία μπορεί να στηριχτεί ο άνθρωπος

γ) τη επεκτατική πολιτική των ανθρώπων

 

 

·       Τι είναι οι δη­μηγορίες;

α) κείμενα σπουδαίων φιλοσόφων

β) λόγοι που εκφωνήθηκαν από πολιτικούς και στρατιωτικούς κατά την προετοιμασία του πολέμου ή κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων.

 

·       Ποια είναι η μ­έθοδος του Θουκυδίδη;

α) χρησιμοποιεί τη μέθοδο της αυτοψίας και της διασταύρωσης των πληροφοριών και καταφεύγει στην έρευνα των πηγών

β) αναφέρει οτιδήποτε αφορά το πόλεμο

γ) δεν χρησιμοποιεί μόνο επιστημονικές μεθόδους

Μονάδες 10

7. πλῆθος, οἰκίας, μάχης, πόλις, φυλακῇ: Να γράψετε ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 10

 

 

4^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 76

ΚΕΙΜΕΝΟ  Α

Τῆς δὲ στάσεως ἐν τούτῳ οὔσης τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν ἐς τὴν νῆσον διακομιδὴν αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης Πελοποννησίων νῆες͵ μετὰ τὸν ἐκ τῆς Ἰωνίας πλοῦν ἔφορμοι οὖσαι͵ παραγίγνονται τρεῖς καὶ πεντήκοντα· ἦρχε δὲ αὐτῶν Ἀλκίδας͵ ὅσπερ καὶ πρότερον͵ καὶ Βρασίδας αὐτῷ ξύμβουλος ἐπέπλει. Ὁρμισάμενοι δὲ ἐς Σύβοτα λιμένα τῆς ἠπείρου ἅμα ἕῳ ἐπέπλεον τῇ Κερκύρᾳ.

 

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 75, 1-5

ΚΕΙΜΕΝΟ  Β

Την επόμενη μέρα έφτασε από τη Ναύπακτο ο Αθηναίος στρατηγός Νικόστρατος ο γιος του Διειτρέφη, με δώδεκα πλοία και πεντακόσιους Μεσσήνιους οπλίτες. Διαπραγματεύτηκε με τις δύο παρατάξεις και τις έπεισε να συμφιλιωθούν και να δικάσουν τους δέκα πρωταίτιους, οι οποίοι δεν έμειναν πλέον εκεί, και οι υπόλοιποι να παραμείνουν, αφού κάνουν συμφωνία μεταξύ τους και με τους Αθηναίους, υπό τον όρο να θεωρούν τους ίδιους εχθρούς και φίλους. Αφού τα πέτυχε όλα αυτά επρόκειτο να φύγει· αλλά οι αρχηγοί του δήμου τον έπεισαν να αφήσει πίσω πέντε καράβια του, ώστε να αποθαρρυνθούν οι αντίπαλοι τους να κάνουν κίνημα. Σε αντάλλαγμα θα επάνδρωναν και θα του έδιναν ισάριθμα καράβια με δικά τους πληρώματα. Εκείνος συμφώνησε, όμως οι δημοκρατικοί στρατολόγησαν πολιτικούς τους αντιπάλους για την επάνδρωση των καραβιών. Κι επειδή εκείνοι φοβήθηκαν μήπως τους στείλουν στην Αθήνα κάθισαν ικέτες στο ιερό των Διοσκούρων.

Ο Νικόστρατος προσπαθούσε να τους σηκώσει και να τους καθησυχάσει. Επειδή όμως δεν τους έπειθε, οι δημοκρατικοί οπλίστηκαν με πρόφαση ότι η δυσπιστία τους να μη θέλουν να αποπλεύσουν μαζί με το Νικόστρατο, φανέρωνε ότι είχαν κακούς σκοπούς, και τους πήραν τα όπλα από τα σπίτια και θα είχαν σκοτώσει μερικούς από αυτούς που συνάντησαν τυχαία εκεί, αν δεν τους εμπόδιζε ο Νικόστρατος. Βλέποντας τι γίνεται οι άλλοι κατέφυγαν ικέτες στο ναό της Ήρας και συγκεντρώθηκαν περισσότεροι από τετρακόσιους. Οι δημοκρατικοί επειδή φοβήθηκαν μήπως επιχειρήσουν πολιτική μεταβολή, τους έπεισαν να σηκωθούν και τους μετέφεραν στο νησί απέναντι από το Ηραίο, και τους έστελναν εκεί ό,τι χρειάζονταν.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.     Να µεταφράσετε το τµήµα: «Τῆς δὲ στάσεως ... τῇ Κερκύρᾳ.

Μονάδες 30

2.     Για ποιους λόγους θεωρείτε ότι ο ιστορικός περιγράφει τις κινήσεις των Πελοποννησίων με μεγάλη ακρίβεια;

Μονάδες 15

3.Λαμβάνοντας υπόψη σας το Κείμενο Β να αξιολογήσετε διπλωματικά και στρατιωτικά το Νικόστρατο και στη συνέχεια να τον ηθογραφήσετε.

Μονάδες 15

4. α) Τῆς στάσεως, πλοῦν: Να κλίνετε τα ουσιαστικά σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

  β) οὔσης: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να κλίνετε την οριστική του Ενεστώτα και του Παρατατικού.

Μονάδες 10

 

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου: ἔφορμοι, οὖσαι͵ αὐτῶν, λιμένα, τῆς ἠπείρου

Μονάδες 10

 

 

 

 

6.Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες:

·       Ο Θουκυδίδης και ο Περικλής προσβλήθηκαν από το λοιμό που στοίχισε τη ζωή τους. ____

·       Το έργο του μεγάλου ιστορικού έμεινε ημιτελές.  ____

·       Ο παραλογισμός του πολέμου φτάνει στο αποκορύφωμά του κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. ____

·       Δεν εξέταζε μόνο τα βαθύτερα αίτια ενός πολέμου, αλλά ανέλυε και τα λιγότερο ασήμαντα γεγονότα. ____

·       Θεωρούσε πως ο υπεύθυνος πολίτης πρέπει να έχει μετριοπάθεια και ανώτερο ήθος. ____

Μονάδες 10

 

 

 

 

7. Να συνδέσετε τις ακόλουθες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας µε τις ετυμολογικά συγγενείς τους του κειµένου Α: παράσταση, καθημερινός, νεώριο, νησίδα, ορμητήριο.

Μονάδες 10

 

5^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 76 – 77, 1-3

ΚΕΙΜΕΝΟ 

Τῆς δὲ στάσεως ἐν τούτῳ οὔσης τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν ἐς τὴν νῆσον διακομιδὴν αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης Πελοποννησίων νῆες͵ μετὰ τὸν ἐκ τῆς Ἰωνίας πλοῦν ἔφορμοι οὖσαι͵ παραγίγνονται τρεῖς καὶ πεντήκοντα· ἦρχε δὲ αὐτῶν Ἀλκίδας͵ ὅσπερ καὶ πρότερον͵ καὶ Βρασίδας αὐτῷ ξύμβουλος ἐπέπλει. Ὁρμισάμενοι δὲ ἐς Σύβοτα λιμένα τῆς ἠπείρου ἅμα ἕῳ ἐπέπλεον τῇ Κερκύρᾳ. Οἱ δὲ πολλῷ θορύβῳ καὶ πεφοβημένοι τά τ΄ ἐν τῇ πόλει καὶ τὸν ἐπίπλουν παρεσκευάζοντό τε ἅμα ἑξήκοντα ναῦς καὶ τὰς αἰεὶ πληρουμένας ἐξέπεμπον πρὸς τοὺς ἐναντίους͵ παραινούντων Ἀθηναίων σφᾶς τε ἐᾶσαι πρῶτον ἐκπλεῦσαι καὶ ὕστερον πάσαις ἅμα ἐκείνους ἐπιγενέσθαι. Ὡς δὲ αὐτοῖς πρὸς τοῖς πολεμίοις ἦσαν σποράδες αἱ νῆες͵ δύο μὲν εὐθὺς ηὐτομόλησαν͵ ἐν ἑτέραις δὲ ἀλλήλοις οἱ ἐμπλέοντες ἐμάχοντο͵ ἦν δὲ οὐδεὶς κόσμος τῶν ποιουμένων. Ἰδόντες δὲ οἱ Πελοποννήσιοι τὴν ταραχὴν εἴκοσι μὲν ναυσὶ πρὸς τοὺς Κερκυραίους ἐτάξαντο͵ ταῖς δὲ λοιπαῖς πρὸς τὰς δώδεκα ναῦς τῶν Ἀθηναίων͵ ὧν ἦσαν αἱ δύο Σαλαμινία καὶ Πάραλος.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.     Να µεταφράσετε το τµήµα: «Οἱ δὲ πολλῷ θορύβῳ ... Σαλαμινία καὶ Πάραλος.

Μονάδες 30

 

 

 

2.     Για ποιους λόγους θεωρείτε ότι οι Κερκυραίοι δημοκρατικοί έπραξαν με τον συγκεκριμένο τρόπο που αναφέρεται στο παραπάνω απόσπασμα; Πώς εξηγείται η συμπεριφορά τους;

Μονάδες 15

3.     Ποιες ήταν οι πραγματικές προθέσεις του Νικόστρατου και συνακόλουθα και της Αθήνας από την αποστολή των δύο αθηναϊκών πλοίων, όπως φαίνεται από το παραπάνω απόσπασμα;

Μονάδες 15

4. α) τῇ πόλει, οὐδεὶς: Να κάνετε γραμματική αναγνώριση των τύπων και να τους κλίνετε σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

  β) παρεσκευάζοντό: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να κλίνετε όλες τις εγκλίσεις του Παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Μονάδες 10

 

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου: ἐᾶσαι, ἐκπλεῦσαι, αὐτοῖς, ἀλλήλοις, Ἰδόντες.

Μονάδες 10

6.Να συμπληρώσετε τα κενά:

·       Ο __________ του πολέμου φτάνει στο αποκορύφωμά του στη γενική σφαγή, του άμαχου πληθυσμού... της βοιωτικής Μυκαλησσού...Πράγματι αυτή η συμφορά ήταν _______ και δεινή. Σε αρκετά σημεία του έργου προβάλλει  ο Θουκυδίδης την ________ , το να αποκτήσει δηλαδή το άτομο ή η πολιτική παράταξη ή το κράτος περισσότερα απ’ όσα δικαιούται και τη ________ , την προσωπική φιλοδοξία ορισμένων, ως βασικά κίνητρα για τον πόλεμο. 

Μονάδες 10

 

 

7. ἐμπλέοντες: Να γράψετε πέντε ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της νέας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 10

 

6^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 78, 1-4

ΚΕΙΜΕΝΟ 

Καὶ οἱ μὲν Κερκυραῖοι κακῶς τε καὶ κατ΄ ὀλίγας προσπίπτοντες ἐταλαιπώρουν τὸ καθ΄ αὑτούς· οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι φοβούμενοι τὸ πλῆθος καὶ τὴν περικύκλωσιν ἁθρόαις μὲν οὐ προσέπιπτον οὐδὲ κατὰ μέσον ταῖς ἐφ΄ ἑαυτοὺς τεταγμέναις͵ προσβαλόντες δὲ κατὰ κέρας καταδύουσι μίαν ναῦν. Καὶ μετὰ ταῦτα κύκλον ταξαμένων αὐτῶν περιέπλεον καὶ ἐπειρῶντο θορυβεῖν. Γνόντες δὲ οἱ πρὸς τοῖς Κερκυραίοις καὶ δείσαντες μὴ ὅπερ ἐν Ναυπάκτῳ γένοιτο͵ ἐπιβοηθοῦσι͵ καὶ γενόμεναι ἁθρόαι αἱ νῆες ἅμα τὸν ἐπίπλουν τοῖς Ἀθηναίοις ἐποιοῦντο. Οἱ δ΄ ὑπεχώρουν ἤδη πρύμναν κρουόμενοι καὶ ἅμα τὰς τῶν Κερκυραίων ἐβούλοντο προκαταφυγεῖν ὅτι μάλιστα͵ ἑαυτῶν σχολῇ τε ὑποχωρούντων καὶ πρὸς σφᾶς τεταγμένων τῶν ἐναντίων. Ἡ μὲν οὖν ναυμαχία τοιαύτη γενομένη ἐτελεύτα ἐς ἡλίου δύσιν.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.     Να µεταφράσετε το τµήµα: «Καὶ οἱ μὲν Κερκυραῖοι …τοῖς Ἀθηναίοις ἐποιοῦντο.»

Μονάδες 30

2.     Να χαρακτηρίσετε τους Αθηναίους από την τακτική που ακολούθησαν και κατόρθωσαν να υπερισχύσουν των αντιπάλων τους.

Μονάδες 15

3.     Πώς συμπεριφέρθηκε ο Νικόστρατος απέναντι στον κερκυραϊκό στόλο που είχε αποδιοργανωθεί; Πώς κρίνετε τις κινήσεις του; 

Μονάδες 15

 

4. α) τὸ πλῆθος, τοιαύτη: Να κάνετε γραμματική αναγνώριση των τύπων και να τους κλίνετε σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

  β) ἐποιοῦντο.: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να κλίνετε όλες τις εγκλίσεις του Ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Μονάδες 10

 

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου: προσπίπτοντες, φοβούμενοι, ἁθρόαις, κατὰ κέρας, θορυβεῖν.

Μονάδες 10

6.Να συμπληρώσετε τα κενά:

Οι κυριότερες γλωσσικές ιδιοτυπίες του Θουκυδίδη είναι :

·       Ο τύπος της πρόθεσης ____ αντί ____και ____  αντί ____

·        Χρησιμοποιεί το αρχαϊκότερο σύμπλεγμα σς αντί ____

·       Το ουδέτερο πληθυντικού, με άρθρο ή χωρίς άρθρο, αντί για _______

·       Ρήματα _______, όπως προκαταρχόμενοι

·       Υπάρχει επισώρευση ________ προτάσεων, αφού αναζητά τις αιτίες των γεγονότων

·       Πάρισα και ________

Μονάδες 10

7. φοβούμενοι, περιέπλεον, γένοιτο, ἁθρόαι, τεταγμένων: Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου

Μονάδες 10

                            

 

 

 

 

 

 

 

 

      7^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 78, 1-4

 ΚΕΙΜΕΝΟ  Α

Καὶ οἱ μὲν Κερκυραῖοι κακῶς τε καὶ κατ΄ ὀλίγας προσπίπτοντες ἐταλαιπώρουν τὸ καθ΄ αὑτούς· οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι φοβούμενοι τὸ πλῆθος καὶ τὴν περικύκλωσιν ἁθρόαις μὲν οὐ προσέπιπτον οὐδὲ κατὰ μέσον ταῖς ἐφ΄ ἑαυτοὺς τεταγμέναις͵ προσβαλόντες δὲ κατὰ κέρας καταδύουσι μίαν ναῦν. Καὶ μετὰ ταῦτα κύκλον ταξαμένων αὐτῶν περιέπλεον καὶ ἐπειρῶντο θορυβεῖν. Γνόντες δὲ οἱ πρὸς τοῖς Κερκυραίοις καὶ δείσαντες μὴ ὅπερ ἐν Ναυπάκτῳ γένοιτο͵ ἐπιβοηθοῦσι͵ καὶ γενόμεναι ἁθρόαι αἱ νῆες ἅμα τὸν ἐπίπλουν τοῖς Ἀθηναίοις ἐποιοῦντο. Οἱ δ΄ ὑπεχώρουν ἤδη πρύμναν κρουόμενοι καὶ ἅμα τὰς τῶν Κερκυραίων ἐβούλοντο προκαταφυγεῖν ὅτι μάλιστα͵ ἑαυτῶν σχολῇ τε ὑποχωρούντων καὶ πρὸς σφᾶς τεταγμένων τῶν ἐναντίων. Ἡ μὲν οὖν ναυμαχία τοιαύτη γενομένη ἐτελεύτα ἐς ἡλίου δύσιν.

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 79, 1-3

 ΚΕΙΜΕΝΟ  Β

 Και οι Κερκυραίοι, επειδή φοβήθηκαν μήπως οι εχθροί, αφού πλεύσουν εναντίον της πόλης τους ως νικητές ή πάρουν πίσω από το νησί τους εκεί αιχμαλώτους ή επιχειρήσουν και κάποια άλλη εχθρική ενέργεια, τους μετέφεραν πίσω στο ναό της Ήρας και φρουρούσαν την πόλη. Οι Πελοποννήσιοι όμως δεν τόλμησαν, βέβαια, να πλεύσουν εναντίον της πόλης, αν και ήταν νικητές στη ναυμαχία, αλλά απέπλευσαν, έχοντας αιχμαλωτίσει δεκατρία πλοία των Κερκυραίων, για την ηπειρωτική ακτή απ’ όπου ακριβώς ξεκίνησαν. Και την επόμενη ημέρα επίσης δεν έπλεαν, εναντίον της πόλης, αν και (οι πολίτες) βρίσκονταν σε μεγάλη σύγχυση και φόβο και μολονότι, όπως λέγεται, ο Βρασίδας παρακινούσε τον Αλκίδα (για επίθεση), χωρίς να έχει όμως η ψήφος του την ίδια δύναμη. Αφού όμως αποβιβάστηκαν στη Λευκίμμη, το ακρωτήριο, λεηλατούσαν τους αγρούς.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.     Να µεταφράσετε το τµήµα: «. Οἱ δ΄ ὑπεχώρουν … ἐς ἡλίου δύσιν.»

Μονάδες 30

2.     Αφού μελετήσετε τις κινήσεις των Αθηναίων και των Πελοποννησίων, να τις συγκρίνετε και να χαρακτηρίσετε τους επικεφαλής τους. Να λάβετε υπόψη σας και τα δύο κείμενα.

Μονάδες 15

3.     Λαμβάνοντας υπόψη σας το Κείμενο Β να σχολιάσετε τη διστακτικότητα του Αλκίδα. 

Μονάδες 15

4.     α) ναυμαχία, ἐπίπλουν: Να κάνετε γραμματική αναγνώριση των τύπων και να τους κλίνετε σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

 β) ἐβούλοντο: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να κλίνετε όλες τις εγκλίσεις του Παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Μονάδες 10

 

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου: κρουόμενοι, προκαταφυγεῖν, ἑαυτῶν, τῶν ἐναντίων, τοιαύτη.

Μονάδες 10

6. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες:

·       Ο Θουκυδίδης πήρε μέρος στην εκστρατεία στην Αμφίπολη. ___

·       Ο ιστορικός έζησε ως το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου. ____

·       Δεν κατανόησε από την αρχή τη σημασία του πολέμου που ξεσπούσε, αλλά μετά την έρευνα που έκανε. ____

·       Κατά την άποψή του η βαθύτερη αιτία του πολέμου ήταν η οικονομική και στρατιωτική ανάπτυξη της Σπάρτης. ____

·       Στο έργο του δεν χρησιμοποιεί γνωμικά και αποφθέγματα. ____

Μονάδες 10

 

7. προκαταφυγεῖν: Να γράψετε πέντε ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της νέας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 10

 

      8^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 81, 1-2

 ΚΕΙΜΕΝΟ  Α

Οἱ μὲν οὖν Πελοποννήσιοι τῆς νυκτὸς εὐθὺς κατὰ τάχος ἐκομίζοντο ἐπ΄ οἴκου παρὰ τὴν γῆν· καὶ ὑπερενεγκόντες τὸν Λευκαδίων ἰσθμὸν τὰς ναῦς͵ ὅπως μὴ περιπλέοντες ὀφθῶσιν͵ ἀποκομίζονται. Κερκυραῖοι δὲ αἰσθόμενοι τάς τε Ἀττικὰς ναῦς προσπλεούσας τάς τε τῶν πολεμίων οἰχομένας͵ λαβόντες τούς τε Μεσσηνίους ἐς τὴν πόλιν ἤγαγον πρότερον ἔξω ὄντας͵ καὶ τὰς ναῦς περιπλεῦσαι κελεύσαντες ἃς ἐπλήρωσαν ἐς τὸν Ὑλλαϊκὸν λιμένα͵ ἐν ὅσῳ περιεκομίζοντο͵ τῶν ἐχθρῶν εἴ τινα λάβοιεν͵ ἀπέκτεινον· καὶ ἐκ τῶν νεῶν ὅσους ἔπεισαν ἐσβῆναι ἐκβιβάζοντες ἀπεχρῶντο͵ ἐς τὸ ῞Ηραιόν τε ἐλθόντες τῶν ἱκετῶν ὡς πεντήκοντα ἄνδρας δίκην ὑποσχεῖν ἔπεισαν καὶ κατέγνωσαν πάντων θάνατον.

 

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 80, 1-2

 ΚΕΙΜΕΝΟ  Β

Και στο μεταξύ οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι, τρομοκρατημένοι μήπως πλεύσουν εναντίον τους τα (εχθρικά) πλοία, άρχισαν διαπραγματεύσεις και με τους ικέτες και με τους άλλους για το πώς θα σωθεί η πόλη και έπεισαν μερικούς απ’ αυτούς να μπουν στα πλοία. Πράγματι κατάφεραν να εξοπλίσουν παρ’ όλα αυτά τριάντα πλοία, γιατί περίμεναν την επίθεση. Οι Πελοποννήσιοι όμως, αφού λεηλάτησαν τη χώρα μέχρι το μεσημέρι, αναχώρησαν με τα πλοία τους και κατά τη διάρκεια της νύχτας αναγγέλθηκε σ’ αυτούς με πυρσούς ότι πλησίαζαν από τη Λευκάδα εξήντα πλοία αθηναϊκά. Αυτά οι Αθηναίοι τα έστειλαν, όταν πληροφορήθηκαν την εσωτερική αναταραχή, και ότι τα πλοία με αρχηγό τον Αλκίδα επρόκειτο να πλεύσουν εναντίον της Κέρκυρας και (μαζί) στρατηγό τον Ευρυμέδοντα, το γιο του Θουκλή.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.     Να µεταφράσετε το τµήµα: «Κερκυραῖοι δὲ … πάντων θάνατον.»

Μονάδες 30

2.     Να σχολιάσετε τη συμπεριφορά και το ηθικό των Κερκυραίων δημοκρατικών και να τους χαρακτηρίσετε.

Μονάδες 15

3.     Λαμβάνοντας υπόψη σας το Κείμενο Β πώς θεωρείτε ότι αντέδρασαν οι Πελοποννήσιοι μόλις πληροφορήθηκαν ότι ΄πλησιάζουν αθηναϊκά πλοία;

Μονάδες 15

4. α) λιμένα͵ ὅσῳ: Να κάνετε γραμματική αναγνώριση των τύπων και να τους κλίνετε σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

  β) ἔπεισαν: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να κλίνετε όλες τις εγκλίσεις του Αορίστου Β’ στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Μονάδες 10

 

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου: Ἀττικὰς, οἰχομένας, ἃς, ὑποσχεῖν, πάντων.

Μονάδες 10

6.Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις της παρένθεσης (επίσκεψη, ανεύρεση, αρχείων, αγωνία, δυσκολιών, μελέτη, αυτοψία, αξιολόγηση):

Ο Θουκυδίδης είχε πλήρη επίγνωση των ________ του έργου που αναλάμβανε. Στα κεφάλαια 1.2, 1.20-22 και 5.26 καταγράφεται η _______ του για την _______ της αλήθειας: η _______, η ________ των πεδίων των μαχών, η συλλογή και ________ πληροφοριών, η _______ επισήμων κειμένων και κρατικών ________.

Μονάδες 10

7. Να συνδέσετε τις ακόλουθες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας µε τις ετυμολογικά συγγενείς τους του κειµένου:  νυχτοφύλακας, συναίσθηση, ακρόπολη, πληρότητα, πειθώ.

Μονάδες 10

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

      9^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 81, 3-5

 ΚΕΙΜΕΝΟ  Α

Οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν͵ ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν͵ ὡς ἑώρων τὰ γιγνόμενα͵ διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους͵ καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο͵ οἱ δ΄ ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο. Ἡμέρας τε ἑπτά͵ ἃς ἀφικόμενος ὁ Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε͵ Κερκυραῖοι σφῶν αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς δοκοῦντας εἶναι ἐφόνευον͵ τὴν μὲν αἰτίαν ἐπιφέροντες τοῖς τὸν δῆμον καταλύουσιν͵ ἀπέθανον δέ τινες καὶ ἰδίας ἔχθρας ἕνεκα͵ καὶ ἄλλοι χρημάτων σφίσιν ὀφειλομένων ὑπὸ τῶν λαβόντων· πᾶσά τε ἰδέα κατέστη θανάτου͵ καὶ οἷον φιλεῖ ἐν τῷ τοιούτῳ γίγνεσθαι͵ οὐδὲν ὅτι οὐ ξυνέβη καὶ ἔτι περαιτέρω. Καὶ γὰρ πατὴρ παῖδα ἀπέκτεινε καὶ ἀπὸ τῶν ἱερῶν ἀπεσπῶντο καὶ πρὸς αὐτοῖς ἐκτείνοντο͵ οἱ δέ τινες καὶ περιοικοδομηθέντες ἐν τοῦ Διονύσου τῷ ἱερῷ ἀπέθανον.

 

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 82, 2-3

 ΚΕΙΜΕΝΟ  Β

Οι εμφύλιες συγκρούσεις έφεραν μεγάλες κι αμέτρητες συμφορές στις πολιτείες, συμφορές που γίνονται και θα γίνωνται πάντα όσο δεν αλλάζει η φύση του ανθρώπου, συμφορές που μπορεί να είναι βαρύτερες ή ελαφρότερες κ' έχουν διαφορετική μορφή ανάλογα με τις περιστάσεις. Σε καιρό ειρήνης και όταν ευημερή ο κόσμος και οι πολιτείες, οι άνθρωποι είναι ήρεμοι γιατί δεν τους πιέζουν ανάγκες φοβερές. Αλλ' όταν έρθη ο πόλεμος που φέρνει στους ανθρώπους την καθημερινή στέρηση, γίνεται δάσκαλος της βίας κ' ερεθίζει τα πνεύματα του πλήθους σύμφωνα με τις καταστάσεις που δημιουργεί. O εμφύλιος πόλεμος, λοιπόν, μεταδόθηκε από πολιτεία σε πολιτεία. Κι όσες πολιτείες έμειναν τελευταίες, έχοντας μάθει τι είχε γίνει αλλού, προσπαθούσαν να υπερβάλουν σ' επινοητικότητα, σε ύπουλα μέσα και σε ανήκουστες εκδικήσεις. 

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.     Να µεταφράσετε το τµήµα: «Οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν … ἔτι περαιτέρω.»

Μονάδες 30

2.     Για ποιους λόγους θεωρείτε ότι προκλήθηκαν τέτοιες ακραίες συμπεριφορές στο νησί της Κέρκυρας; Αφού τις αναφέρετε να τις σχολιάσετε.

Μονάδες 15

3.     Λαμβάνοντας υπόψη σας το Κείμενο Β να σχολιάσετε τις συμφορές που επιφέρει ο πόλεμος. 

Μονάδες 15

4. α) τῶν ἱκετῶν͵ πᾶσα: Να κάνετε γραμματική αναγνώριση των τύπων και να τους κλίνετε σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

  β) παρέμεινε: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να κλίνετε όλες τις εγκλίσεις του Μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Μονάδες 10

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω τύπους του κειμένου: τῶν ἱκετῶν͵ ἀλλήλους͵ ναυσὶ, δοκοῦντας, ἔχθρας ἕνεκα.

Μονάδες 10

6.Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις:

Ο Θουκυδίδης (πιθ. 455-399 π.Χ.) γεννήθηκε στο δήμο ________ (στο σημερινό Άλιμο της Αττικής) από πλούσια, ________ οικογένεια. Ο πατέρας του είχε οικογενειακούς δεσμούς με το βασιλιά ______ της Θράκης, και τους μεγάλους στρατηγούς _______ και Κίμωνα. Η οικογένεια είχε στην κατοχή της ________ στη Σκαπτή Ύλη της Θράκης και ασκούσε επιρροή στους κατοίκους της περιοχής («καὶ ἀπ' αὐτοῦ δύνασθαι ἐν τοῖς πρώτοις τῶν ἠπειρωτῶν», 4.105.1). Ο Θουκυδίδης έλαβε λαμπρή _______, με δασκάλους το φιλόσοφο _______, στενό φίλο του _______, και το ρήτορα ________.

Μονάδες 10

 

7. παρέμεινε: να γράψετε πέντε ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της νέας ελληνικής γλώσσας.

Μονάδες 10

 

 

      10^ο Κριτήριο Αξιολόγησης

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 81, 3-5

 ΚΕΙΜΕΝΟ  Α

Οἱ δὲ πολλοὶ τῶν ἱκετῶν͵ ὅσοι οὐκ ἐπείσθησαν͵ ὡς ἑώρων τὰ γιγνόμενα͵ διέφθειρον αὐτοῦ ἐν τῷ ἱερῷ ἀλλήλους͵ καὶ ἐκ τῶν δένδρων τινὲς ἀπήγχοντο͵ οἱ δ΄ ὡς ἕκαστοι ἐδύναντο ἀνηλοῦντο. Ἡμέρας τε ἑπτά͵ ἃς ἀφικόμενος ὁ Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε͵ Κερκυραῖοι σφῶν αὐτῶν τοὺς ἐχθροὺς δοκοῦντας εἶναι ἐφόνευον͵ τὴν μὲν αἰτίαν ἐπιφέροντες τοῖς τὸν δῆμον καταλύουσιν͵ ἀπέθανον δέ τινες καὶ ἰδίας ἔχθρας ἕνεκα͵ καὶ ἄλλοι χρημάτων σφίσιν ὀφειλομένων ὑπὸ τῶν λαβόντων· πᾶσά τε ἰδέα κατέστη θανάτου͵ καὶ οἷον φιλεῖ ἐν τῷ τοιούτῳ γίγνεσθαι͵ οὐδὲν ὅτι οὐ ξυνέβη καὶ ἔτι περαιτέρω. Καὶ γὰρ πατὴρ παῖδα ἀπέκτεινε καὶ ἀπὸ τῶν ἱερῶν ἀπεσπῶντο καὶ πρὸς αὐτοῖς ἐκτείνοντο͵ οἱ δέ τινες καὶ περιοικοδομηθέντες ἐν τοῦ Διονύσου τῷ ἱερῷ ἀπέθανον.

 

Θουκυδίδου Ἱστορίαι, 3, 82, 7-8

 ΚΕΙΜΕΝΟ  Β

Τις εύλογες προτάσεις των αντιπάλων τις δέχονταν με υστεροβουλία και όχι με ειλικρίνεια για να φυλαχτούν από ένα κακό αν οι άλλοι ήσαν πιο δυνατοί. Και προτιμούσαν να εκδικηθούν για κάποιο κακό αντί να προσπαθήσουν να μην το πάθουν. Όταν έκαναν όρκους για κάποια συμφιλίωση, τους κρατούσαν τόσο μόνο όσο δεν είχαν την δύναμη να τους καταπατήσουν, μη έχοντας να περιμένουν βοήθεια από αλλού. Αλλά μόλις παρουσιαζόταν ευκαιρία, εκείνοι που πρώτοι είχαν ξαναβρεί το θάρρος τους, αν έβλεπαν ότι οι αντίπαλοι τους ήσαν αφύλαχτοι, τους χτυπούσαν κ' ένοιωθαν μεγαλύτερη χαρά να τους βλάψουν εξαπατώντας τους, παρά χτυπώντας τους ανοιχτά. Θεωρούσαν ότι ο τρόπος αυτός όχι μόνο είναι πιο ασφαλής αλλά και βραβείο σε αγώνα δόλου. Γενικά είναι ευκολώτερο να φαίνωνται επιδέξιοι οι κακούργοι, παρά να θεωρούνται τίμιοι όσοι δεν είναι δόλιοι. Οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να κάνουν το κακό και να θεωρούνται έξυπνοι, παρά να είναι καλοί και να τους λένε κουτούς. Αιτία όλων αυτών ήταν η φιλαρχία που έχει ρίζα την πλεονεξία και την φιλοδοξία που έσπρωχναν τις φατρίες ν' αγωνίζωνται με λύσσα. Οι αρχηγοί των κομμάτων, στις διάφορες πολιτείες, πρόβαλλαν ωραία συνθήματα. Ισότητα των πολιτών από την μια μεριά, σωφροσύνη της αριστοκρατικής διοίκησης από την άλλη. Προσποιούνταν έτσι ότι υπηρετούν την πολιτεία, ενώ πραγματικά ήθελαν να ικανοποιήσουν προσωπικά συμφέροντα και αγωνίζονταν με κάθε τρόπο να νικήσουν τους αντιπάλους τους. Τούτο τους οδηγούσε να κάνουν τα φοβερώτερα πράματα επιδιώκοντας να εκδικηθούν τους αντιπάλους τους, όχι ως το σημείο που επιτρέπει η δικαιοσύνη ή το συμφέρον της πολιτείας, αλλά κάνοντας τις αγριότερες πράξεις, με μοναδικό κριτήριο την ικανοποίηση του κόμματος τους. Καταδίκαζαν άνομα τους αντιπάλους τους ή άρπαζαν βίαια την εξουσία, έτοιμοι να κορέσουν το μίσος τους. Καμιά από τις δύο παρατάξεις δεν είχε κανέναν ηθικό φραγμό κ' εκτιμούσε περισσότερο όσους κατόρθωναν να κρύβουν κάτω από ωραία λόγια φοβερές πράξεις. Όσοι πολίτες ήταν μετριοπαθείς θανατώνονταν από την μια ή την άλλη παράταξη, είτε επειδή είχαν αρνηθή να πάρουν μέρος στον αγώνα είτε επειδή η ιδέα και μόνο ότι θα μπορούσαν να επιζήσουν προκαλούσε εναντίον τους τον φθόνο.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.     Να µεταφράσετε το τµήµα: «Ἡμέρας τε ἑπτά … τῷ ἱερῷ ἀπέθανον.»

Μονάδες 30

2.     «Καὶ γὰρ πατὴρ παῖδα ἀπέκτεινε»: Να σχολιάσετε το νόημα της παραπάνω πρότασης σε 80-90 λέξεις.

Μονάδες 15

3.     Λαμβάνοντας υπόψη σας τα κείμενα Α και Β να αναφέρετε τις φρικαλεότητες που δημιουργεί ο πόλεμος και να σχολιάσετε τις συνέπειές του.

Μονάδες 15

4. α) Ἡμέρας͵ πατὴρ: Να κλίνετε τα ουσιαστικά σε όλες τις πτώσεις και των δύο αριθμών.

  β) γίγνεσθαι: Να κάνετε χρονική αντικατάσταση του τύπου και να κλίνετε όλες τις εγκλίσεις του Αορίστου β΄ στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος.

Μονάδες 10

5. Να αναγνωρίσετε συντακτικά το είδος της πρότασης και να κάνετε πλήρη συντακτική ανάλυση των όρων της: ἃς ἀφικόμενος ὁ Εὐρυμέδων ταῖς ἑξήκοντα ναυσὶ παρέμεινε.

Μονάδες 10

6.Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις:

(οξυδέρκεια, λαό, διαχρονική, χρήμα, Περικλής, θάρρος, πολιτικού, ανωτερότητά, ηγέτης)

Το πρότυπο του _______ το ενσαρκώνει ο ________ με την πολιτική του _______ («πρόνοια»), την ευρύτερη αποδοχή του από το _____ της πόλης του («δυνατὸς ὤν τῷ τε ἀξιώματι και τῇ γνώμῃ»), την του _________ ως προς το ______ {«χρημάτων τε διαφανῶς ἀδωρότατος») και το πολιτικό του _______ να λέει την αλήθεια στο λαό, ακόμη κι αν προκαλούσε την οργή του («ἔχων ἐπ' ἀξιώσει καὶ πρὸς ὀργήν τι ἀντειπεῖν»). Αρκετές σύντομες φράσεις του μεγάλου _______, όπως τις καταγράφει ο Θουκυδίδης, έχουν καταστεί «γνωμικά», με γενικότερη _______ αξία, π.χ. «οἱ καιροὶ οὐ μενετοί», (χρειάζεται ταχύτητα ενεργειών κατά τη διάρκεια του πολέμου γιατί οι ευκαιρίες δεν περιμένουν), «μέγα τὸ τῆς θαλάσσης κράτος»  (έχει μεγάλη σημασία το να ελέγχει κανείς στρατιωτικά τις θαλάσσιες συγκοινωνίες).

Μονάδες 10

 

7. ἐδύναντο: Να γράψετε πέντε ομόρριζες λέξεις, απλές ή σύνθετες, της νέας ελληνικής γλώσσας.

 

Μονάδες 10